Rusya, uluslararası kuralları ihlal eden ve güvenlik riski oluşturabilecek bir adım atarak Boeing ve Airbus uçakları için yerli taklit yedek parça üretecek. Politico'nun Rus Izvestia gazetesine dayandırdığı habere göre devlete ait nükleer enerji şirketi Rosatom ve Aeroflot, aydınlatma sistemlerinden yangın söndürme ekipmanlarına kadar çeşitli bileşenleri ortaklaşa üretecek. Rusya'nın havacılık sektörü, 2022 yılında Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından uygulanan yaptırımlar nedeniyle yasal yedek parçalara erişemiyor.
Rus medyasının bildirdiğine göre, cuma günü bir Sukhoi Superjet 100 yolcu uçağı Moskova yakınlarında düştü ve uçaktaki üç mürettebat da hayatını kaybetti. Uçak, düzenli bir teknik değerlendirme ve onarım çalışmasının ardından Moskova'nın Vnukovo havaalanına doğru yola çıkmıştı. Superjet Rusya'da tasarlandı, ancak temel bileşenlerinin çoğu Batılı; Rusya yaptırım uygulanan parçaları değiştirmek için mücadele ediyor.
Yaptırımlar sonrası uçaklara el koydu
AB ve ABD yaptırımlarına misilleme olarak Rusya, Rus havayolları tarafından Batılı, çoğunlukla İrlandalı, şirketlerden kiralanan yaklaşık 400 uçağa el koydu. Uçakların bir kısmına Rus olmayan havalimanlarına iniş yaparken el konuldu ve Rusya o zamandan beri kiralanan uçakların çoğunu satın alıyor. Ancak AB ve ABD yaptırımlarının Rus havayolu şirketlerine gökyüzünü kapatması, çoğu Rus uçağının artık sadece birkaç dost ülkeye uçtuğu anlamına geliyor.
Yedek parça engeli
Yaptırımlar ayrıca Rusya'nın servis güncellemeleri ve bu uçakların uçmaya devam etmesi için gereken yedek parçalara erişimini de engelliyor. Havayolları, uçakların düzenleyici standartları karşılamaya devam etmesi için vidalardan ışıklara ve kablolara kadar her yedek parçayı dikkatlice belgelemek zorunda. Rus hükümeti geçen yıl uçakların yedek parça için 'zombileştirilmesini' yasallaştıran bir kararname yayınladı. Yani teknisyenler mevcut filonun bir kısmını sökerek geri kalanının uçmasını sağlayabilir.
'Avrupa'da faaliyet göstermesine izin verilmeyecektir'
Şimdi ise Rusya kendi parçalarını yapmak zorunda. Duyuruda bu parçaların Rus havacılık otoriteleri tarafından sertifikalandırılacağı belirtiliyor ancak bu orijinal üreticilerin ve uluslararası güvenlik kuruluşlarının standartlarını karşılamakla aynı şey değil. Aviation Advocacy danışmanlık şirketinin genel müdürü Andrew Charlton, "Yaptırımlar olsun ya da olmasın, Boeing ya da Airbus tarafından onaylanmayan ya da denetlenmeyen yerli üretim parçalara sahip bir Rus uçağının Avrupa'da faaliyet göstermesine izin verilmeyecektir. Boeing ve Airbus uçaklarının sırasıyla ABD Federal Havacılık İdaresi ve AB Havacılık Güvenliği Ajansı tarafından sertifikalandırıldığı göz önüne alındığında, bu düzenleyicilerin yedek parçaları da sertifikalandırması veya bunu yapan otoritenin tatmin edici bir standartta olduğundan emin olması gerekir. Bu durumda bu garanti edilemez" dedi.
Havacılık devleri Rusya'yı sildi
İki büyük uçak üreticisi Rusya'nın yeni girişimine herhangi bir katılımda bulunmayacaklarını açıkladı. Bir Boeing sözcüsü, "Mart 2022'de, müşterilerimize parça, bakım ve teknik destek sağlamak da dahil olmak üzere Rusya'daki önemli operasyonlarımızı askıya aldık" dedi. Airbus sözcüsü ise "Airbus orijinal parçaları ve belgeleri takip edebilir ve son kullanıcı taahhütlerini belirleyebilir. Ancak orijinal ekipman üreticilerinin orijinal olmayan parça, dokümantasyon ve hizmetleri denetleyebilmeleri için herhangi bir yöntem bulunmamaktadır" dedi.
Batı'dan parça ve teknisyenlere erişim eksikliği Rusya için giderek büyüyen bir sorun. Geçtiğimiz hafta ülkenin en büyük özel havayolu şirketi S7 Airlines'ın teknik sorunlar nedeniyle onlarca uçağını yere indirmek zorunda kaldığı bildirildi. Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsiya) 2023 yılında uçak kazalarında bir azalma olduğunu söyledi. Ancak Moscow Times ya da Novaya Gazeta Europe gibi bağımsız medya bunun tam tersini bildiriyor.
