Twitter Inc. şirketinin toplu işten çıkarmaları hem dışardan olayları takip edenleri hem de çalışanları şoke etti. Ancak bu personel çıkarma gibi karmaşık bir işi beceremediği görülen ilk şirket değil ve son da olmayacak. Milyarder Elon Musk sosyal medya platformunu 44 milyar dolara satın aldığından bu yana 3 bin700'e yakın kişiyi işten çıkardı, ancak kısa süre sonra çoğuna ulaşarak geri dönmelerini istedi. Meta CEO'su Mark Zuckerberg'in 11 bin'den fazla kişinin işten çıkarılacağını açıklamasının ardından gözler Meta Platforms Inc. şirketine çevrildi.
Verimliliğe ve insanların motivasyonuna zarar vermenin yanı sıra, kötü yönetilen işten çıkarmalar bir işverenin markasını zedeleyebilir. Colorado Üniversitesi Denver İşletme Okulu'nda emeritus profesör olan ve 30 yılı aşkın bir süredir küçülmenin finansal ve psikolojik maliyetlerini inceleyen Wayne Cascio'ya göre, işler tersine döndüğünde bazı işverenler işe alım yapmakta zorlanıyor. Cascio bir röportajında "Üst düzey liderlik perspektifinden bakıldığında iki seçeneğiniz var. Duygusuz ya da şefkatli biri olarak görünebilirsiniz. Hangisini seçeceksiniz?" sorusunu yöneltti.
Bu durum şirketleri ve üst düzey yöneticilerini tökezlemekten alıkoymadı. Örneğin Musk, çalışanları doğrudan e-posta yoluyla işten çıkardığı için tepki çekse de, işten çıkarmalar için bu platformun kullanılmasına öncülük etmedi. Dell, 2001 yılında dot-com çöküşü sırasında, You've Got Mail'in distopik bir yorumuyla işten çıkarmaların gelmekte olduğunu duyurarak bu konuda çığır açmıştı. Cascio'nun yıllar boyunca gözlemlediği tüm işten çıkarmalar arasında beş tanesi özellikle utanç verici olarak öne çıktı.
1. Better Holdco Inc (2021)
Dijital mortgage kredisi veren Better Holdco Inc. ilk olarak Aralık 2021'de Zoom üzerinden 900 çalışanın toplu olarak işten çıkarılmasıyla herkesi şoke etti. Mesaj, Better'ın CEO'su ifadesiz Vishal Garg tarafından dakikalar içinde iletildi. Firma Mart ayında ikinci bir işten çıkarma turu yaparak 3 bin çalışanı işten çıkardı. Bazıları için haber, banka hesaplarına erken yatırılan kıdem tazminatlarından geldi. Toplamda şirket bir yıldan kısa bir süre içinde dört kez işten çıkarma yaptı.
2. Verizon (2002)
Telekomünikasyon sektöründe yaşanan geniş çaplı çöküş ve cep telefonu rekabetinin ortasında, Verizon Communications Inc. yılbaşından sadece birkaç gün önce New York ve New Jersey'de 2 bin 700 teknisyeni işten çıkardı. İki çocuk babası bir kişi The New York Times'a "Gerçeküstüydü, rüya gibiydi. Bu Amerikan kabusu" açıklamasında bulundu. Bir başka teknisyen ise üç yıllık kız arkadaşına yılbaşında evlenme teklif etme planını pırlanta yüzük alamadığı için iptal etmek zorunda kaldığını söyledi.
3. Bird (2020)
Cascio, elektrikli scooter şirketi Bird Global Inc. şirketindeki maliyet düşürme manevrasını, Netflix'in bilimkurgu dizisine bir gönderme olarak Black Mirror işten çıkarmaları olarak adlandırdı. Los Angeles merkezli bağımsız bir teknoloji ve startup yayını olan dot.LA'e göre çalışanlar, üzerinde sadece Covid-19 yazan koyu gri bir arka plan sunumuyla tek yönlü bir Zoom aramasına giriş yaptı ve ardından bedensiz, robotik bir ses onları yaklaşık iki dakika içinde işten çıkardı. İş gücünün yaklaşık yüzde 30'unu oluşturan 400'den fazla çalışan işten çıkarıldı. Better'da olduğu gibi, en kötüsü, çalışanların soru sorma fırsatlarının bile olmaması, iletişimin tamamen tek yönlü olması. Bu durum çalışanlar için gerçekten çok zor. Cascio.
4. Robbs (2007)
İngiltere'nin Hexham kentindeki Robbs mağazasının çalışanları, bir başka sıkıcı vardiya olacağını düşündükleri çalışma saatlerine başladıklarında. Bir alarmla karşılaştılar. Yöneticiler, binayı müşterilerden temizlemek ve 140 çalışanı tek bir yerde toplamak ve 200 yıllık mağazanın iki hafta içinde kapanacağını bildirmek için kasıtlı olarak yangın alarmını çalıştırdı. BBC'ye göre, yöneticiler bu kararı etkili ve pratik olarak nitelendirdi.
5. The Accident Group (2003)
Muhtemelen mesajla terk edilmekten daha kötü olan bir şey daha varsa o da mesajla kovulmak. İngiltere merkezli bir sigorta şirketi olan The Accident Group, 2 bin'den fazla çalışanına bir numarayı aramalarını söyleyen mesaj gönderdi. Onları otomatik bir mesaj karşıladı. Mesajda "Elde tutulan tüm personelle bugün iletişime geçilecektir. Eğer sizinle konuşulmadıysa, işten çıkarıldığınız anlamına geliyor" yazıyordu. Başka bir mesajda ise "Bu aramanın doğası gereği özür dilemeliyim. Bunu yüz yüze yapmayı tercih ederdim. Mevcut zaman ölçeğinde bu mümkün olmadı " ifadeleri yer aldı.
