Trump Perşembe günü Oval Ofis'te yaptığı açıklamada Çin ile yapılacak bir ticaret anlaşmasının “üç ya da dört hafta” içinde sonuçlanmasını beklediğini söyledi.
Beyaz Saray'ın zaman çizelgesinin tarihsel bir emsali yok. Her iki ülke de ele almak istedikleri konuları önceden belirlemiş olsalar bile ticaret müzakereleri genellikle uzun bir süreç.
Anlaşmaya varılması 18 ay, yürürlüğe girmesi 4 yıl sürebiliyor
Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü tarafından geçmiş serbest ticaret anlaşmaları üzerine yapılan bir analiz, müzakerelerin ortalama 18 ay sürdüğünü ortaya koydu. Anlaşmaların fiilen uygulanması ise genellikle yaklaşık dört yıl sürüyor.
Wiley Rein'in ortaklarından ve ABD eski Başkanı Joe Biden döneminde Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Temsilciliği Ofisi'nin eski genel danışmanlarından Greta Peisch, “Ticaret müzakereleri genellikle oldukça karmaşık ve zaman alıcıdır. Endişelerinin altında yatan çok sayıda meseleyi bu zaman diliminde ele almayı hayal etmek zor” ifadelerini kullandı.
Peisch, Beyaz Saray'ın önümüzdeki birkaç ay içinde ülkelerle müzakerelerin zaman çizelgesini ve kapsamını belirleyen geçici anlaşmalar yapmasının mümkün olduğunu söyledi. Piyasalar için daha da önemlisi, geçmişte bu tür anlaşmalar sonucu vergilerin durdurulduğu ya da bu vergilere indirimlerin geldiği görüldü. Bu da tarifelerin süresiz olarak durdurulması anlamına gelebilir.
Trump hangi ülkelerle 'geçici' anlaşma yapabilir?
Raymond James politika analisti Ed Mills Perşembe günkü bir araştırma notunda, potansiyel geçici anlaşmalar için listenin üst sıralarında Japonya, Avustralya ve Vietnam gibi Hint-Pasifik bölgesindeki ülkelerin yer aldığını söyledi. Avrupa Birliği ile görüşmeler, “yönetimin bloğa karşı sergilediği düşmanlık göz önüne alındığında” daha uzun sürebilir.
Mills'e göre Çin ile görüşmeler en uzun süren görüşmeler olabilir. Çin, Başkan Yardımcısı JD Vance'i bir röportajında “Çinli köylüler” dediği için kamuoyu önünde eleştirmişti.
Yönetimin müzakere takvimiyle ilgili sorunun bir kısmı da lojistik. Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt bu hafta başında gazetecilere yaptığı açıklamada, 75 ülkenin müzakere için kendilerine ulaştığını ve bunlardan 15'inin değerlendirilmekte olan anlaşmalar teklif ettiğini söyledi. Perşembe günü Trump bu ülkeler arasında Çin'in de bulunduğunu söyledi.
Trump, Japonya ve diğer ülkelerle müzakereleri yürütmek üzere Hazine Bakanı Scott Bessent ve ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer'i görevlendirdi. Bu iki ismin anlaşmaları hızla sonuçlandırabilmeleri, kendilerinin ya da Trump'ın diğer ABD'li yetkililere müzakere yetkisi vermeye istekli olup olmadıklarına bağlı olacak. Navarro'nun herhangi bir anlaşmanın imzalanmasında şahsen yer almak istediğini söylediği göz önüne alındığında, Trump kendisini bir darboğazda bulabilir.
Bu ayın başlarında Trump, hala %145 vergiye tabi olan Çin'e karşı olanlar hariç, birçok gümrük tarifesine 90 günlük bir “duraklama” getirdi.
Atlantic Council GeoEconomics Center'ın Kıdemli Direktörü Josh Lipsky, müzakerelerin nereye gittiğine dair iyi bir sinyalin, Bessent ve düzinelerce maliye bakanının Washington'daki IMF-Dünya Bankası toplantılarında bir araya geleceği önümüzdeki hafta gelebileceğini söyledi.
Lipsky, “Asıl soru, Bessent'in Çin ve diğer ülkelerdeki mevkidaşlarıyla görüşüp görüşmeyeceği” dedi ve şöyle devam etti: “Gümrük vergilerinin eski seviyesine düşmesini beklemiyorum ama ara bir ateşkes için işaretler arayacağız”
ABD yakın vadede anlaşmaya varsa bile, görüşmeler sırasında gümrük tarifelerinin yeniden değişmesini engelleyen bir şey yok. Geçici anlaşmalar ise belirsizliğin sona ereceği anlamına gelmiyor.
