Reuters'a konuşan bir hükümet yetkilisi ve dört ekonomist, Türkiye'deki yıkıcı depremin Haziran'da yapılması planlanan seçimler öncesinde enflasyonu yüzde 40'ın üzerinde tutacağını ve ek bir bütçe gerektireceğini söyledi.
Türkiye'de 43 binden fazla kişinin ölümüne neden olan 6 Şubat depremlerinin ekonomiye maliyetinin diğer ekonomistlerin tahminleriyle uyumlu olarak 50 milyar dolardan fazla olacağını öngörüyorlar. Gıda ve konut dahil olmak üzere mal ve hizmet fiyatlarında depremin yol açtığı kesintiler nedeniyle yaşanan artışın, Türkiye'deki yüksek enflasyon oranının önümüzdeki aylarda önceden tahmin edilenden çok daha az düşeceği anlamına geldiğini söylüyorlar.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yükselen enflasyon ve yaklaşan seçimler nedeniyle ekonomik zorluklarla karşı karlıyaydı. Ayrı olarak, merkez bankası verilerinin net rezervlerin depremden bu yana 7 milyar dolar düştüğünü göstermesi ve bankacıların yetkililerden döviz talebini azaltmak için daha fazla adım atmasını beklemesi Türk lirası için başka bir zorluk. Enflasyon, Ocak ayında olumlu bir baz etkisi ile yüzde 58'e düşmeden önce, Erdoğan'ın istediği bir dizi alışılmışın dışında faiz indirimi ile Ekim ayında yüzde 85'in üzerine çıkarak 24 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
"Yüzde 40-50 aralığına ulaşabilir"
Enflasyonun Haziran ayına kadar yüzde 35-40 civarına düşmeye devam etmesi bekleniyordu ancak deprem nedeniyle ismini vermek istemeyen dört ekonomist şimdi seçim sırasında enflasyonun yüzde 42-46 olacağını tahmin ediyor. Hükümet yetkilisi, "Depremin etkisiyle enflasyon şimdi yüzde 40-50 aralığına ulaşabilir. Üretim tarafında yaşanan aksamalar ve iç göç nedeniyle bazı yerlerde konut fiyatlarının ve kiraların yüzde 100'e yakın artması son derece olumsuz etkilere sahip" dedi. Artan inşaat maliyetlerinin de sorunlu olduğunu sözlerine ekledi.
Ekonomistler, iki milyondan fazla insanın deprem bölgesini terk ederek diğer illerdeki kiraları artırdığını tahmin ediyor. Bölge ayrıca geçen yıl Türkiye'nin tarımsal üretiminin yüzde 16'sını oluşturdu, bu nedenle gıda enflasyonu daha da yükselecek. Felaketin bu yıl ekonomik büyümeyi 1-2 puan düşürmesi bekleniyor ve merkez bankası destek sağlamak için Perşembe günü politika faizini 50 baz puan indirdi.
Ek bütçe
Deprem aynı zamanda hükümete, uzun süredir ekonominin en güçlü alanlarından biri olan bütçe konusunda ek bir zorluk getiriyor. Bu yıl için 2023 bütçesi kapsamında 661 milyar liraya (35 milyar dolar) kadar net borçlanma mümkün olacak, ancak yetkili bunun artık yeterli olmayacağını söyledi. Yetkili, "Mevcut bütçeyle yılı tamamlamak kolay görünmüyor. Ek bir bütçe gerekecek" dedi.
Ekonomistler, 2023 bütçe açığının GSYİH'ye oranının depremden önce yüzde 3,5 civarında olacağını tahmin ediyorlardı ancak şimdi tahminler yüzde 5'e doğru yükseliyor. JPMorgan, deprem nedeniyle artan harcamalara dikkat çekerek, önceki yüzde 3,5 olan bütçe açığı tahminini 2023 için GSYİH'nın yüzde 4,5'i olarak revize etti.
