Dünya genelinde enflasyon beklenenden çok daha hızlı bir şekilde yavaşlıyor. Ekonomistler haklıysa, bu bir yılbaşı hediyesi olarak gelecek yıl eğilimini sürdürecek ve enflasyonu üç yıl sonra ilk kez normal seviyelere geri getirecek. Goldman Sachs ekonomistleri, Covid sonrası enflasyon artışını yaşayan ekonomiler grubunda (ABD, Avrupa ve bazı gelişmekte olan piyasalar) gıda ve enerji hariç çekirdek enflasyonun Kasım ayında sona eren üç ayda yıllık yüzde 2,2 oranında arttığını tahmin ediyor.
Analistlere göre, 2024 yılı sonuna kadar bu gruptaki ortalama enflasyonun çoğu büyük merkez bankasının enflasyon hedeflerine yakın olması bekleniyor. Düşen enflasyonun ekonomik büyümeyi iki şekilde desteklemesi bekleniyor: Hane halkının satın alma gücünü destekleyerek ve merkez bankalarının faiz oranlarını düşürmesini sağlayarak.
Oxford Economics kıdemli danışmanı Michael Saunders, enflasyonun önümüzdeki yılın dördüncü çeyreğinde Euro bölgesinde yüzde 1,3'e, İngiltere'de yüzde 2,7'ye ulaşmasını beklerken, ABD enflasyonunun Fed'in tercih ettiği kişisel tüketim-harcama fiyat endeksi ile ölçüldüğünde yüzde 2,2'ye düşeceğini tahmin ediyor. Fed, Avrupa Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası yüzde 2 enflasyon hedefliyor.
İngiltere Merkez Bankası Para Politikası Komitesi'nin eski bir üyesi olan Saunders, "Enflasyonu aşağı çeken ortak faktörler gıda, enerji, küresel mal fiyatları ve para politikası. Ancak aradaki farklar ve Euro bölgesinde enflasyonun hedefe dönmesinin daha hızlı olmasının nedeni, ABD ve İngiltere'de işgücü piyasasındaki sıkılıktan kaynaklanan baskıların daha fazla olması ve bu baskıların ancak yavaş yavaş azalması" dedi.
Bu gelişmeler, küresel ekonomiyi vuran enflasyon dalgalarının diğer yüzü. İlk olarak 2021 yılında, mali ve parasal teşvikler nedeniyle güçlü talebe ek olarak kesintiye uğrayan küresel üretim ve nakliye nedeniyle mal fiyatları yükseldi. Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesi emtia fiyatlarını artırarak enflasyonun on yılın zirvesine çıkmasına neden oldu. Rus gazının kesilmesinden zarar gören Euro Bölgesi'nde enflasyon Ekim 2022'de yüzde 10,6 ile zirve yaptı.
İkinci el araba fiyatları düşecek
İşgücü de Covid kaynaklı kesintiler nedeniyle sekteye uğradı. Dolayısıyla işçilere yönelik sağlıklı talep, ücret artışını keskin bir şekilde artırarak hizmet enflasyonunu besledi. Konut maliyetleri de gecikmeli olarak hizmet enflasyonunu destekledi. ABD'de tüketici fiyatları Kasım ayında bir önceki yıla göre yüzde 3,1 artarken, barınma hariç sadece yüzde 1,4 arttı. Tıkanan tedarik zincirleri 2022'nin sonuna doğru ve bu yıl boyunca enflasyonu düşürdü ve bu durum muhtemelen önümüzdeki yıl da devam edecek. Inflation Insights'ın kurucusu Omair Sharif'e göre, örneğin ABD'de, enflasyonun başlıca itici güçlerinden biri olan ikinci el araba fiyatlarının, piyasa normale döndükçe 2024'ün başlarında daha da düşmesi gerekiyor.
Enerji ve emtia piyasaları da Ukrayna krizine uyum sağlayarak enerji fiyatlarının düşmesine ve gıda maliyetlerinin dengelenmesine yardımcı oldu. Renaissance Macro Research'ün ekonomik araştırmalar başkanı Neil Dutta, bu güçlerin 2024 yılında da enflasyon üzerinde baskı oluşturmaya devam edeceğini söyledi. Dutta, "Enerji fiyatları düştü ve dizel fiyatlarındaki düşüş göz önüne alındığında, muhtemelen önümüzdeki aylarda bunun gıda ve market fiyatlarına yansıdığını göreceğiz" dedi.
Birçok büyük ekonomideki işgücü piyasaları da bu yıl yeniden dengelenmeye başladı ve hizmet maliyetlerine önemli bir katkıda bulunan ücret artışını soğuttu. Bu durumun 2024 yılında da devam etmesi bekleniyor. Yine, zamanlama ve etki ülkeden ülkeye farklılık gösterecektir. BCA Research'ün baş küresel stratejisti Peter Berezin, "ABD'de bu muhtemelen çoktan gerçekleşti" dedi ve ücret baskılarının büyük ölçüde işgücüne katılan işçi akını nedeniyle azaldığını ekledi.
Faiz indirimlerine zemin hazırlıyor
Capital Economics'in kıdemli küresel ekonomisti Simon MacAdam, bakım için bekleme listeleri nedeniyle alışılmadık derecede yüksek engellilik oranlarının işgücü arzını azalttığı İngiltere'de ilerlemenin muhtemelen daha yavaş olacağını söyledi. MacAdam, göçmen girişleri rekor düzeyde olsa da, göçmenlerin becerilerinin genellikle boş pozisyonlarla eşleşmediğini söyledi. Büyük ekonomilerde yavaşlayan ya da durağanlaşan büyüme ile birlikte sakinleşen enflasyon, önümüzdeki yıl faiz indirimlerine zemin hazırlıyor.
Fed bu ayın başlarında faiz oranlarını düşüreceğinin sinyalini verdi. Dutta, "Ekonomi makul ölçüde iyi gidiyor. Finansal koşullar hafifledi. Kazançlar iyileşti" dedi. Bu durumda, Fed'in piyasanın beklediği altı yerine üç ila dört çeyrek puanlık faiz indirimleri yapmasının daha olası olduğunu söyledi ve "Ama bu yumuşak bir iniş gibi hissettirmeli" diye ekledi.
"Yılın ikinci yarısına kadar düşmeyecek"
Bu beklenti şimdiden tahvil fiyatlarının yükselmesine ve getirilerin düşmesine yol açarak ABD şirketleri ve konut alıcıları için borçlanma maliyetlerini düşürdü. MacAdam, Avrupalı borçluların daha uzun süre beklemesi gerekebileceğini; sermaye piyasalarından çok bankalara bağımlı olduklarını ve banka kredi oranlarının merkez bankası faiz oranı hedefleriyle yakından bağlantılı olduğunu söyledi. MacAdam, banka kredi faizlerinin Euro Bölgesi'nde yılın ikinci yarısına kadar önemli ölçüde düşmeyeceğini, İngiltere'de ise daha yüksek enflasyon nedeniyle muhtemelen daha da geç düşeceğini söyledi.
"2009'dan bu yana en yüksek oran olacak"
Bank of America stratejistleri, enflasyonun dünya genelinde düşüşe geçmesiyle birlikte gelecek yıl 152 küresel merkez bankasının faiz indirimine gideceğini ve bunun 2009'dan bu yana en yüksek oran olacağını öngörüyor. BMO Capital Markets Economics'in baş ekonomisti Douglas Porter, çoğu büyük ekonominin 2024'te 2023'e göre daha yavaş büyüyeceğini, ancak faiz indirimleri, enerji ve gıda fiyatlarının düşmesi ve normalleşen tedarik zincirlerinin küresel bir durgunluğu engelleyeceğini düşünüyor.
