Jin Yu Young / New York Times
Japonya’nın kuzey kıyısını pazartesi günü sarsan güçlü bir deprem, hükümetin önümüzdeki bir hafta içinde çok daha büyük ve yıkıcı bir depremin meydana gelme olasılığının arttığı yönünde bir uyarı yayımlamasına yol açtı.
Bilim insanları bir depremin ne zaman ya da olup olmayacağını tahmin edemese de, bir mega depremin izleyen hafta içinde meydana gelme olasılığı yüzde 1’e yükseldi. Bu küçük görünebilir, ancak tipik ihtimallere göre anlamlı bir artışı ifade ediyor.
8 büyüklüğündeki bir deprem 7 büyüklüğündeki depremden 32 kat daha güçlü
Hükümet bu terimi, Richter ölçeğinde 8’in üzerinde olan herhangi bir deprem için kullanıyor. Bu büyüklüğün ne anlama geldiğini kavramak için, bu kadar güçlü bir depremin, 7 büyüklüğündeki bir depremden yaklaşık 32 kat daha güçlü olduğunu hatırlamak gerekir.
Bu nedenle yetkililer yüzde 1’lik bir ihtimali bile son derece ciddiye alıyor.
Yapılan bu uyarı, daha büyük bir deprem ihtimalinin arttığını gösteriyor. Bilim insanları, 7’nin üzerinde bir deprem meydana geldiğinde her defasında tarihsel verileri inceliyor. Pazartesi günü Aomori eyaleti yakınlarında 7.6 büyüklüğünde bir deprem meydana geldiğinde de böyle oldu.
Uluslararası Afet Bilimi Araştırma Enstitüsü’nden Profesör Fumiaki Tomita, "Hükümet bu uyarıyı, önümüzdeki bir hafta içinde 8 büyüklüğünde bir depremin meydana gelmesi için normalden daha yüksek bir olasılık olması nedeniyle yayımladı" ifadelerini kullandı.
Meteoroloji ajansına göre, bu durumun izleyen yedi gün içinde gerçekleşme ihtimali artık küresel tarihsel deprem verilerine dayanarak 100’de 1. Ajans, ilk mega deprem uyarısını 2024 yılında yayımlamıştı ve daha güçlü bir deprem meydana gelmeden yedi gün sonra süresi dolmuştu.
Hükümet, 2011 Mart ayında yaşanan bir dizi depremi ve diğer tarihsel verileri, güçlü depremlerin birbirini takip edebileceğine dair kanıt olarak gösteriyor. O yılın 11 Mart’ında, ülkenin kuzeydoğu kıyısını harap eden 9.1 büyüklüğünde bir deprem tsunamiye yol açmış ve 19 binden fazla insanın ölümüne sebep olmuştu. Ondan iki gün önce, daha düşük büyüklükte bir deprem bölgeyi sarsmıştı.
Kyoto Üniversitesi Afet Önleme Araştırma Enstitüsü’nden Profesör Takuya Nishimura, "Yüzde 1 düşük bir oran olsa da, bölgedeki tipik 8 büyüklüğünde bir deprem olasılığından yaklaşık 10 kat daha yüksek" ifadelerini kullandı.
Yapılan uyarı günlük yaşamı etkilemiyor
Uyarı, kuzey Japonya’dan Tokyo yakınlarına kadar uzanan bir alanı kapsıyor.
Bu uyarı ne günlük faaliyetleri kısıtlıyor ne de insanların tahliyesini gerektiriyor, ancak hazırlıklı olunmasını istiyor.
Pazartesi günkü deprem, binaların ve köprülerin sallanmasına neden oldu ve yerel medyaya göre 30’dan fazla kişi yaralandı. Ölü ya da ağır hasar rapor edilmedi.
Japonya’nın jeolojisi büyük depremleri kaçınılmaz kılıyor.
Japonya her yıl ortalama 1500 deprem yaşıyor
Japonya’nın, Pasifik Okyanusu’nu çevreleyen sismik olarak aktif faylardan oluşan “Ateş Çemberi” üzerindeki konumu, ülkeyi dünyanın en çok deprem yaşayan bölgelerinden biri yapıyor. Tokyo Üniversitesi’ne göre ülke yılda yaklaşık 1500 deprem yaşıyor; bu günde üç depreme kadar çıkabiliyor.
Japonya’nın 2011 Mart ayındaki deprem gibi yıkıcı mega afetlerle dolu uzun bir geçmişi var; bu deprem ülke tarihindeki en güçlü deprem olarak kaydedildi. 2003 yılında ise Hokkaido’nun güneydoğu kıyısından yaklaşık 50 kilometre açıkta 8 büyüklüğünde bir deprem meydana gelmiş ve on binlerce kişinin elektriği kesilmişti.
Avustralya Ulusal Üniversitesi Yer Bilimleri Araştırma Okulu’ndan Profesör Meghan S. Miller, “Japonya’da büyük depremler korkusu bir gerçekliktir” dedi.
Mega deprem uyarı sistemi, uzmanlara ve yerel medyaya göre 2022 yılında yürürlüğe girdi.
Japonya aynı zamanda deprem uyarılarında dünya lideri.
Erken uyarı sisteminde Japonya dünyanın bir numarası
Bilim insanları bir depremin zamanını, yerini ve büyüklüğünü kesin olarak tahmin edemese de, Miller'a göre Japonya, dünyanın en gelişmiş erken uyarı sistemlerinden birine sahip.
Hükümet karada ve denizde yüzlerce sismometre işletiyor. Bir deprem meydana geldiğinde, cihazlar birincil dalgayı saniyeler içinde algılıyor ve yetkililerin hızlı bir şekilde uyarı yayımlamasına imkan tanıyor.
Cihazlar Japonya’nın 10 seviyeli sismik ölçeğinde 3 veya üzeri bir sarsıntı kaydettiğinde, meteoroloji ajansı 90 saniye içinde Sismik Şiddet Bilgisi raporu yayımlıyor.
Gelişmiş deprem hazırlık sistemlerine sahip diğer ülkeler arasında, 1985 Valparaiso depremi sonrası yapı yönetmeliklerini revize eden Şili ve son yıllarda düzenlemelerini defalarca güçlendiren, günümüzde dünyanın en gelişmişlerinden biri kabul edilen Meksika bulunuyor. Japonya’da ise yapı yönetmelikleri 1981 ve 2000 yıllarında sıkılaştırılarak güvenlik ve müteahhit sorumlulukları artırıldı.
© 2025 The New York Times Company
