Stephanie Nolen / The New York Times
Çin'de bir solunum yolu virüsü vakalarının artış gösterdiğine dair haberler, neredeyse tam beş yıl önce başlayan Covid -19 pandemisinin başladığı karanlık günleri hatırlattı. Benzerlikler olsa da, mevcut durum çok farklı ve uzmanlara göre çok daha az endişe verici.
Çin'deki vakaların, tıp dünyasında HMPV olarak bilinen insan metapnömovirüsü enfeksiyonları olduğu bildiriliyor. İşte şu ana kadar bilinenler:
HPMV nedir?
HMPV (insan metapnömovirüsü), her yıl dünya genelinde dolaşan ve solunum yolu hastalıklarına yol açan birçok patojenden biri. Virüsün dünya genelinde çok yaygın olması sebebiyle pek çok insanın çocukluk döneminde bu virüsle enfekte olduğu ve hayatları boyunca birkaç kez enfeksiyon geçirebileceği belirtiliyor. hava aylarının uzun sürdüğü ülkelerde, HMPV grip gibi yıllık bir sezon gösterebilirken, ekvatora yakın bölgelerde düşük seviyelerde yıl boyunca dolaşıyor.
HMPV, ABD’de daha iyi bilinen bir virüs olan solunum sinsityal virüsü (RSV) ile benziyor. Grip ve Covid-19’a benzer, öksürük, ateş, burun tıkanıklığı ve hırıltılı solunum gibi semptomlara yol açıyor.
HMPV enfeksiyonlarının çoğu hafif seyrederek sıradan bir soğuk algınlığı gibi geçer. Ancak ağır vakalar, özellikle bebekler, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf bireylerde bronşit veya zatürreye neden olabilir. Astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya amfizem gibi önceden var olan akciğer rahatsızlıkları olan hastalar, daha ciddi sonuçlar açısından daha yüksek risk altında.
Yüksek gelirli ülkelerde bu virüs nadiren ölümcül sonuçlara yol açarken, sağlık sistemlerinin zayıf olduğu ve gözetim eksikliğinin yaşandığı düşük gelirli ülkelerde ölüm oranları daha yüksek.
Belirtileri neler?
HMPV, öncelikle öksürük veya hapşırık yoluyla yayılan damlacıklar ya da aerosoller, enfekte bir bireyle doğrudan temas veya kontamine yüzeylere maruz kalma yoluyla bulaşır. Temelde soğuk algınlığı, grip ve COVID-19’un bulaşma yollarıyla aynıdır.
Aşı veya tedavi var mı?
HMPV için mevcut bir aşı bulunmamaktadır. Ancak, benzer bir virüs olan RSV’ye karşı bir aşı geliştirildi ve her iki virüsü tek bir dozla önleyebilecek bir aşının geliştirilmesi için araştırmalar sürüyor. HMPV için özel bir antiviral tedavi de yok. Tedavi, semptomların yönetilmesine odaklanıyor.
Çinli yetkililer, HMPV vakalarının arttığını kabul ederken, virüsün bilinen bir etken olduğunu ve büyük bir endişe kaynağı olmadığını vurguladı. Covid-19’a neden olan koronavirüs yeni bir patojendi ve bu nedenle insanların bağışıklık sistemleri ona karşı savunma geliştirmemişti.
Çin ne diyor?
Çin Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’nin 27 Aralık’ta düzenlediği basın toplantısında, Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü Direktörü Kan Biao, HMPV vakalarının 14 yaş ve altındaki çocuklar arasında arttığını söyledi. Bu artışın özellikle Kuzey Çin’de belirgin olduğunu belirtti. Ayrıca grip vakalarında da artış gözlemlendiğini ifade etti.
Kan, Ocak ayı sonunda kutlanacak Ay Takvimi Yeni Yılı tatili sırasında birçok kişinin seyahat edip kalabalık gruplarda bir araya gelmesiyle birlikte vakalarda artış yaşanabileceğini belirtti. Ancak genel olarak, “Mevcut duruma bakıldığında, bu yılki solunum yolu enfeksiyonlarının yayılma ölçeği ve yoğunluğu geçen yıla kıyasla daha düşük olacak gibi görünüyor” dedi.
Resmi Çin verilerine göre, HMPV vakaları Aralık ortasından bu yana hem ayakta tedavi edilen hem de acil durum vakalarında artış gösteriyor. Devlet haber ajansı Xinhua, bazı ebeveynlerin ve sosyal medya kullanıcılarının virüsü tanımadığını ve çevrimiçi olarak tavsiye aradığını bildirdi. Ajans, sakin olunmasını ve ellerin sık yıkanması, kalabalık yerlerden kaçınılması gibi temel önlemlerin alınmasını önerdi.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, geçtiğimiz Cuma günü düzenlenen rutin bir basın toplantısında, grip ve diğer solunum yolu virüsü vakalarının yılın bu döneminde rutin olarak arttığını, ancak bu yıl vakaların geçen yıla kıyasla daha hafif seyrettiğini ve daha küçük bir ölçekte yayıldığını ifade etti.
Geçtiğimiz hafta Çinli yetkililer, nedeni bilinmeyen zatürre vakalarını izlemek için bir gözetim sistemi kuracaklarını açıkladı. Devlet yayın kuruluşu CCTV’ye göre bu sistem, laboratuvarların vakaları bildirmesi ve hastalık kontrol ve önleme ajanslarının bunları doğrulayıp yönetmesi için prosedürler içerecek.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ne diyor?
DSÖ, mevcut durumda endişe ifade etmiyor. Örgüt sözcüsü Dr. Margaret Harris, Çinli yetkililerden gelen haftalık raporların öngörülebilir bir vaka artışını gösterdiğini belirtti.
Dr. Harris, “Bu yılın bu dönemi, Kuzey Yarımküre'de kış mevsimi olduğu göz önüne alındığında, mevsimsel grip, RSV (solunum sinsityal virüsü) ve insan metapnömovirüsü (HMPV) dahil akut solunum yolu enfeksiyonlarında ay bazında bir artış bekleniyordu” dedi.
Endişelenmeli miyiz?
Çin'den gelen raporlar, Covid pandemisinin ilk günlerindeki kafa karıştırıcı haberleri anımsatsa da, mevcut durum birçok açıdan farklılık gösteriyor. Covid, hayvanlardan insanlara geçen ve daha önce bilinmeyen bir virüstü. Oysa HMPV iyi araştırılmış bir virüs ve dünya genelinde bu virüs için test yapma kapasitesi geniş. Covid için hiçbir bağışıklık yokken, HMPV’ye karşı küresel düzeyde yaygın bir bağışıklık mevcut.
Ağır bir HMPV sezonu, özellikle pediatrik servislerde hastane kapasitesini zorlayabilir, ancak sağlık merkezlerini tamamen işlevsiz hale getirmez.
Avustralya Ulusal Üniversitesi’nde tıp alanında doçent ve enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Sanjaya Senanayake, “Çin’in bu salgına dair verilerini zamanında paylaşması da hayati önem taşıyor. Bu, enfekte olanların epidemiyolojik verilerini içermeli. Ayrıca salgının sadece HMPV’nin olduğunu ve önemli mutasyonların olmadığını doğrulayan genomik verilere de ihtiyaç duyulacak” dedi.
© 2025 The New York Times Company
