Adam Rasgon / The New York Times
İsmail Haniye, Hamas'ın uluslararası ilişkilerini yöneten en üst düzey isimdi ve grubun dünya çapında en tanınan yüzlerinden biriydi. Haniye, Katar'ın başkenti Doha'daki üssünden Gazze Şeridi'nde ateşkes sağlanması için Hamas'ın yüksek riskli müzakerelere liderlik etmesine yardımcı oldu ve Arap dünyasında ses getiren 'ateşli' konuşmalar yaptı.
Hamas daha önce de liderlerini kaybetti, toparlandı
İran ve Hamas saldırı nedeniyle İsrail'i suçlasa da, Haniye'nin ölümünün Hamas'ı uzun vadede istikrarsızlaştırmayacağını söyleyen analistler örgütün geçmişte siyasi ve askeri liderlerine yönelik suikastların ardından toparlandığını hatırlatıyor.
Hamas'a yakın bir analist olan İbrahim Madhoun verdiği bir röportajda “Suikast Hamas'a büyük bir darbe” dedi. Ancak Madhoun sözlerinin devamında “Hamas geçmişte de bu durumla karşılaştı ve o olaylardan daha güçlü çıktı” diye ekledi.
İsrail tarafından öldürülen Hamas liderlerinin uzun listesinde 2004 yılında Hamas'ın kurucusu ve ruhani lideri Ahmed Yasin, 2002 yılında Hamas'ın silahlı kanadının kurucusu Salah Şehade, 2004 yılında Gazze'de üst düzey bir Hamas lideri olan Abdülaziz Rantisi ve 2012 yılında üst düzey bir komutan olan Ahmed el-Caberi yer alıyor.
Haniye 'denge' unsuruydu
On yıllar boyunca Hamas'ın en önemli pozisyonlarında görev yapan Haniye'nin adı Hamas'la eşanlamlı olarak anıldı. Ayrıca Hamas'ın askeri ve siyasi kanatları arasında dengeleyici bir rol oynadı.
Ancak Gazze'den siyaset bilimi profesörü Mkhaimar Abusada, Hamas'ın belirli kişilere değil kurumlarına güvenmesinin geçmişte liderlerinin öldürülmesinin üstesinden gelmesine yardımcı olduğunu söyledi.
Hamas boşluklarını doldurmasını biliyor
“Hamas'ta belirli kişilere odaklanılıyor” diyen Abusada, şöyle devam etti:
“Ancak bu kişilerin yokluğu bir boşluğa yol açmıyor çünkü Hamas'ın kurumları var ve bu kurumlar herhangi bir boşluğu doldurmaya hazır”
Haniye sonrası yeni lider kim olacak?
Hamas'ın bir sonraki siyasi liderinin Batı Şeria ve Gazze dışında yaşayan bir isim olması muhtemel çünkü bu pozisyon genellikle seyahat gerektiriyor. Haniye, Hamas'ın siyasi ofisinin başına ilk seçildiğinde memleketi Gazze'de kalmış ancak daha sonra bazı aile üyeleriyle birlikte Doha'ya taşınmıştı.
Madhoun ve Hamas hakkında bir kitap yazan Azzam Tamimi'ye göre bir sonraki lideri muhtemelen Hamas'ın Şura Konseyi seçecek.
Halid Meşal ismi öne çıkıyor
Eski bir siyasi büro şefi olan Halid Meşal, Haniye'nin yerine geçecek adaylar arasında gösteriliyor. Meşal uzun süredir Doha'da bulunuyor ve ziyarete gelen bakanlar ve ileri gelenlerle yapılan toplantılarda sık sık Haniye'nin yanında bulunuyordu.
On yıllardır Meşal'in arkadaşı olan Tamimi, “Hamas içinde herkesten daha fazla oybirliği sağlayabilir” dedi.
Tamimi, Doha'daki üst düzey Hamas yetkililerinden Musa Ebu Marzuk ve Halil El Hayya'nın da bu görüşmenin bir parçası olabileceğini söyledi.
Haniye'nin kaybı kısa vadede hissedilecek
Hamas lider kadrosunu değerlendirirken Haniye'nin kaybı kısa vadede hissedilecek. Haniye son aylarda zamanının çoğunu ateşkesin sağlanması için Katarlı ve Mısırlı arabulucularla iletişim kurmaya ayırıyor ve Hamas'ın pozisyonunu iç tartışmaların ardından iletiyordu.
Yaklaşık 10 aydır İsrail'le savaş halinde olan örgütün Haniye'nin suikastına tek başına yanıt vermek için elinde çok fazla seçenek yok.
Abusada, Hamas'ın askeri kanadının Gazze'de zayıfladığına dikkat çekerek “seçenekleri sınırlı” dedi ve grubun İsrail işgali altındaki Batı Şeria'da bir saldırı başlatarak karşılık vermeye karar verebileceğini söyledi.
Ancak Abusada, İran'ın ağırlığını koyması halinde, özellikle de suikastın kendi sınırları içinde olduğu düşünüldüğünde, İsrail için çok daha önemli bir sorun teşkil edebileceğini söyledi.
© 2024 The New York Times Company
