Isabel Kershner / The New York Times
Netanyahu Trump'ın zaferini sanki ABD seçimlerini kendisi kazanmış gibi kutluyor. İsrail'in aşırı milliyetçi ulusal güvenlik bakanı Itamar Ben-Gvir, daha Alaska'daki son sandıklar kapanmadan, sosyal medya hesabından İsrail ve Amerikan bayraklarıyla birlikte 'coşkulu' paylaşımlar yaptı.
Netanyahu da Trump'ın zafer konuşmasından kısa bir süre sonra sosyal medyada "Sevgili Donald ve Melania Trump, tarihin en büyük geri dönüşü için tebrikler!" diye yazdı.
"Beyaz Saray'a tarihi dönüşünüz Amerika için yeni bir başlangıç ve İsrail ile Amerika arasındaki büyük ittifaka güçlü bir yeniden bağlılık sunuyor. Bu büyük bir zaferdir" diyen İsrail lideri, Başkan Joe Biden ile olan ilişkisine çöken soğuk havadan uzaklaşarak Trump'a olan yakınlığını sözlere döktü.
Görüşmede İran da konuşuldu
Netanyahu'nun ofisi Trump'la yapılan telefon görüşmesini "sıcak ve samimi" olarak tanımladı ve ikilinin "İsrail'in güvenliği için birlikte çalışma konusunda anlaştıklarını ve İran tehdidini de ele aldıklarını" ekledi.
Yahudi İsraillilerin ezici bir çoğunluğu Trump'ı İsrail'in çıkarları için Başkan Yardımcısı Kamala Harris'ten daha iyi bir seçenek olarak görüyor.
Trump'ın, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki savaş çabalarını geçtiğimiz yıl boyunca geniş ölçüde destekleyen ama aynı zamanda yüksek sivil ölü sayısı da dahil olmak üzere insani yönlerini eleştiren Biden yönetimine kıyasla İsrail'e karşı daha yumuşak davranacağını düşünüyorlar.
Netanyahu Trump'ı yeni bir fırsat olarak görüyor
Netanyahu, İsrail'in savaşlarında tam zafer kazanma konusunda ısrar etmeye devam ederken ve ülkesinin baş düşmanı İran'la yüksek perdeden atışmalar yaparken, daha yumuşak başlı bir ABD başkanının varlığından cesaret alıyor olabilir.
Trump da Biden yönetimi gibi İsrail'in Gazze ve Lübnan'da 13 ay önce Hamas öncülüğünde İsrail'e karşı düzenlenen terör saldırısıyla başlayan savaşları sona erdirmesi çağrısında bulundu ancak analistler Trump yönetiminin muhtemelen bu savaşların İsrail'in daha lehine koşullarda sona erdirilmesini destekleyeceğini söylüyor.
Bu düşünce büyük ölçüde Trump'ın ilk döneminde Netanyahu'nun önceki hükümetine ABD Büyükelçiliği'ni Tel Aviv'den Kudüs'e taşımak da dahil olmak üzere siyasi hamleler yapmasına dayanıyor.
Cumhuriyetçi Parti'nin ABD dış politikasını ne kadar etkileyeceği belirsiz. Ancak genel olarak Trump dış yardıma karşı çıkarken, İsrail her yıl milyarlarca dolar ABD askeri yardımına muhtaç.
İsrail'in merkez sol İşçi Partisi'nden eski bir bakan olan Nachman Shai, "Trump hakkında bir yanılsama var - detaylara girmiyor ya da derinlere inmiyor ve İsrail'i destekliyor" dedi. Biden'ın Nisan ayında imzaladığı askeri yardım paketine atıfta bulunan Shai, "Ama Trump İsrail'e 15 milyar dolar verir mi?" ifadelerini kullandı.
Shai, Netanyahu'nun Trump'ı tercih ettiğini çünkü Trump'ın dış ilişkilerle daha az ilgilendiğini ve Gazze'ye daha fazla gıda girmesine izin verme konusunda kendisini daha az rahatsız edeceğini düşündüğünü de sözlerine ekledi.
Trump savaşları başlatmak değil sona erdirmek istediğini söyledi ancak İsrail'in Gazze ve Lübnan'daki savaşları ya da İran'a yaklaşımı söz konusu olduğunda oyunun sonu için herhangi bir vizyon ortaya koymadı.
ABD'nin İsrail'e baskısı birkaç ay ara verebilir
İsrail'in eski New York Başkonsolosu Alon Pinkas, Trump'ın Netanyahu'ya en azından birkaç aylığına İsrail-Filistin çatışmasının çözümüne yönelik baskılara ara verdirebileceğini söyledi.
Pinkas, "Netanyahu için Filistin meselesinde kendisine baskı yapmayan bir başkan iyi bir başkandır" dedi.
Ancak Trump'ın 20 Ocak'taki yemin törenine henüz iki aydan fazla bir süre var. Biden'ın görevdeki son ayları Netanyahu için potansiyel olarak tehlikeli ve zorlu bir dönem çünkü Biden artık seçim kaygılarından uzak bir noktada.
New York merkezli bir araştırma grubu olan İsrail Politika Forumu'nun politika araştırmaları kıdemli direktörü Shira Efron, "İki aylık dönem Biden'ın nasıl bir miras bırakmak istediğini belirleyebilir" dedi. Efron, Trump'ın kazanmasının Biden'ı "daha maceracı" olmaya yöneltebileceğini, çünkü Harris için işleri zorlaştırma endişesi taşımayacağını da sözlerine ekledi.
© 2024 The New York Times Company
