Isabel Kershner / New York Times
İsrailliler, İsrail'in geçen ay Beyrut'ta Lübnanlı grubun üst düzey bir komutanını öldürmesine misilleme olarak Hizbullah'ın düzenleyeceği büyük bir saldırının topyekûn bir bölgesel savaşa dönüşebileceğine dair korkuların ortasında haftalardır endişe içinde bekliyordu. Ancak İsrail'in büyük bir kısmı pazar gününe uzun süredir korkulan saldırının neredeyse başlamadan bitmiş olduğunu görerek uyandı.
İsrail saldırıyı önleyen atakları, Hizbullah ise bir İsrailli deniz subayının ölümüne neden olduğunu söylediği roket ve İHA saldırıları nedeniyle; hem İsrail hem de Hizbullah zafer kazandıklarını iddia ettiler. Sabah saatlerinde her iki taraf da saldırıyı kontrol altına aldıklarını söylüyordu.
Bölgesel tırmanıştan kaçınma görüşmeleri
Hizbullah, üst düzey komutanı Fuad Şükür'ün intikamını almak için düzenlediği saldırının “ilk aşamasını” tamamladığını duyurdu ve en azından şimdilik bu kadarla yetindi. Gallant'ın ofisinden yapılan açıklamaya göre İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin ile görüştüğünü ve “bölgesel tırmanıştan kaçınmanın önemini ele aldıklarını” söyledi. Hizbullah lideri Hasan Nasrallah grubunun Tel Aviv'in hemen kuzeyindeki İsrail istihbarat üssü Glilot'a saldırdığını söyledi. Üsse yapılan saldırının sonuçlarının tatmin edici olması halinde milislerin davalarını dinlendireceğini söyledi. Eğer başarısızlıkla sonuçlanırsa, Hizbullah'ın daha sonraki bir tarihte karşılık verme hakkını saklı tuttuğunu da sözlerine ekledi.
Saldırıların ardından Orta Doğu diken üstündeydi ve önümüzdeki günler belirsizdi. Washington Institute for Near East Policy adlı araştırma grubunun İsrail merkezli üyesi Ehud Yaari, "Kademeli bir tırmanma olabilir" dedi. Pazar sabahının ilerleyen saatlerinde İsrail ordusu güney Lübnan'daki Hizbullah bölgelerini vurmaya devam ettiğini açıkladı. Hizbullah'ın on binlerce rokete ve daha az sayıda daha sofistike, hassas füzelere sahip olduğu tahmin ediliyor. Hizbullah'ın patronu İran'ın İsrail'le açık bir hesabı var ve Şükür'ün öldürülmesinden birkaç saat sonra müttefiki Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniye'nin Tahran'da uğradığı suikasttan İsrail'i sorumlu tutuyor. İsrail resmi olarak Şükür'ün ölümünün sorumluluğunu üstlendi ancak Haniye'ninkini üstlenmedi.
Daha fazlasını yapma seçeneğini
İsrail Başbakanı Bünyamin Netanyahu hükümet toplantısının başında yaptığı konuşmada, saldırı sabahı yaşananların “hikayenin sonu olmadığını” söyledi. Ancak o zamana kadar İsrail'de hayat büyük ölçüde rutine dönmüştü. Yaari, istihbarata dayanarak İsrail'in Hizbullah'ın saldırısını önleme kararı aldığını ancak “ötesine geçmediğini” söyledi. İsrail'in vurduğu hedeflerin hepsinin Lübnan'ın 8 kilometreden daha az içinde olduğunu söyledi. İsrail, Hizbullah'ın daha geniş varlıklarının ya da altyapısının değil, roket ve insansız hava aracı cephaneliğinin İsrail güçlerine ve sivillere yönelik tehdidini engellemeye odaklandıklarını söyledi. Yaari, Hizbullah'ın ise “şimdilik işinin bittiği sinyalini verdiğini” söyledi. Yaari, “Aynı zamanda bunun misillemenin ilk aşaması olduğunu söylüyorlar ve İranlılardan yeşil ışık alırlarsa daha fazlasını yapma seçeneğini açık bırakıyorlar” diye ekledi.
Ateşkes müzakerelerini gölgeliyor
Pazar günü yaşanan olaylar, Gazze Şeridi'nde devam eden savaş için bir ateşkes ve rehine serbest bırakma anlaşmasını ilerletmeye çalışmak üzere Kahire'de toplanan müzakereciler için riskleri arttırdı. ABD, Katarlı ve Mısırlı arabulucularla birlikte, İsrail ve Hamas arasında 10 aydır devam eden çatışmayı sona erdirecek bir anlaşma için çabalara öncülük ediyor ve böyle bir anlaşmanın bölgedeki gerilimi yatıştırmaya yardımcı olabileceğini umuyor. Hizbullah ve İsrail aylardır kısasa kısas sınır ötesi çatışmalara girmişlerdi. Hizbullah, geçtiğimiz ekim ayında Hamas öncülüğünde İsrail'in güneyine düzenlenen saldırının İsrail'i Gazze'ye savaş açmaya sevk etmesinin ardından Hamas'la dayanışma amacıyla ateş açmaya başladı. İsrail ve Hizbullah arasındaki çatışmaların şiddeti son haftalarda arttı ve pek çok analist tarafından bir "yıpratma savaşı" olarak nitelendirildi.
Her iki taraf için yıkıcı olacak
Uzmanlar, İsrail ve Hizbullah arasında topyekûn bir savaşın her iki taraf için de yıkıcı olacağını söylüyor. Hizbullah'ın roket ve füzeleri İsrail'in büyük bölümüne ulaşabilir ve ülkenin bazı bölgelerini haftalarca ya da aylarca felç edebilir. Ancak örgüt intikam arzusunu, siyasi ve ekonomik çalkantılarla boğuşan Lübnan'ın kendi içinde yaratacağı tepki riskiyle tartmak zorunda. İsrail uzun zamandır Lübnan'da bir savaşa hazırlanıyor ve muhtemelen Hamas'ın ekim ayında gafil avladığı güney cephesinden çok daha hazırlıklı.
Netanyahu, İsrail güçlerinin pazar günü Hizbullah'ın binlerce kısa menzilli roketini imha ettiğini ve Hizbullah'ın ülkenin merkezindeki stratejik bir hedefe fırlattığını söylediği bir insansız hava aracı sürüsünü durdurduğunu söyledi. İsrail'in Lübnan sınırının her iki tarafındaki kasaba ve köylerde yaşayan on binlerce kişi yaklaşık 10 aydır yerlerinden edilmiş durumda. Netanyahu hafta sonu gerçekleşen eylemlerle ilgili olarak “Bu, kuzeydeki durumu değiştirmek ve sakinlerimizi güvenli bir şekilde evlerine döndürmek için ek bir adımdır” dedi. Ancak geri dönüşleri için herhangi bir tarih belirlenmedi.
© 2024 The New York Times Company
