Melinda Wenner Moyer / New York Times
Soru: Yaklaşık bir yıl önce sezaryen oldum, ancak yara izim hala bazen acıyor, kaşınıyor ve hatta kokuyor. Neler oluyor?
Sezaryen doğum yaptıysanız, yaranızın birkaç ay sonra iyileşmesini ve nispeten ağrısız olmasını beklemiş olabilirsiniz. Ancak tahminen insanların %7 ila %18'i sezaryen sonrası (bazen ameliyattan aylar hatta yıllar sonra bile) kronik yara izi ağrısı geliştirir ve uyuşukluk, kaşıntı ve koku gibi semptomlar da yaygın olabilir.
Kanada, New Brunswick'te pelvik taban fizyoterapisti olan Katie Kelly, doğumların yaklaşık %30'unun sezaryenle gerçekleştiğini söylüyor. Ona göre bu, potansiyel olarak sorun yaşayabilecek çok sayıda kadın anlamına geliyor. İşte sezaryen iziyle ilgili semptomlar ve nedenler hakkında bilmeniz gerekenler...
Ameliyattan hemen sonra neler olur?
Dallas'ta pelvik ve obstetrik sağlık konusunda uzmanlaşmış bir fizyoterapist olan Ashley Rawlins, sezaryenden sonraki altı ila sekiz hafta boyunca, kesi yeri çevresinde ağrı, acı ve kaşıntı yaşanmasının yaygın olduğunu söyledi. Rawlins, "Vücudumuz bizi ‘Hey, dikkatli ol’ diye uyarıyor. Böylece dikkatli hareket eder ve iyileşme sürecini bozmayız" dedi. Kaşıntı da ortaya çıkabilir, çünkü vücut histamin adı verilen kaşındırıcı kimyasallar üretir. Rawlins, bunların yaraya kan akışını artırdığını ve iyileşmeyi kolaylaştırdığını söyledi. New York'taki Mount Sinai Dermatoloji'de dermatolog olan Dr. Angela Lamb, bazı kişilerin ameliyat sırasında kullanılan dezenfektanlara veya yapıştırıcılara karşı alerjik reaksiyonlar gösterebileceğini söyledi. Bu nedenle kaşıntı şiddetliyse veya cildiniz kırmızı ve kabarıksa doktorunuza danışın.
Lamb, ameliyattan sonraki ilk altı ila sekiz hafta boyunca kesiğiniz kötü kokuyorsa, enfeksiyon kapmış olabileceğinizi söyledi. Lamb, yaranın kendisinde bakteriyel bir enfeksiyon ya da yarayı çevreleyen dokuda bir maya enfeksiyonu olabileceğini de sözlerine ekledi. Rawlins, enfeksiyon olasılığını azaltmak için kesi çevresindeki alanı temiz ve kuru tutmanızı öneriyor. Günde birkaç kez, herhangi bir nemi gidermek için bölgeyi temiz, kuru bir bezle silin. Doktorunuza danışmayı ihmal etmeyin.
Uzun vadeli semptomlar
İlk altı ila sekiz haftadan sonra bile bazı semptomlar devam edebilir. Kelly, “Yara iyileştikten sonra, bazı insanların ağrı çekmeye devam edebileceklerine çok şaşırdıklarını düşünüyorum” dedi. Kelly, bazen yara dokusunun çok sıkı olduğunu ve çevresindeki cildi veya kası çekerek rahatsızlığa yol açtığını söyledi. Bazı kadınlar geriye doğru eğilirken ya da bacaklarını arkaya doğru uzatırken sorun yaşayabilir ya da yarada bir çekme hissi hissedebilirler.
Kıyafetler önemli bir etken olabilir
Rawlins, bu durumda bir fizyoterapistin dokuyu gevşetmenize ve germenize yardımcı olabileceğini söyledi. Rawlins ayrıca, yara izinin üzerine hafifçe bastırarak, bölgeye dairesel hareketlerle masaj yaparak veya yara izini parmaklarınızın arasında hafifçe sıkıştırıp yuvarlayarak kendiniz de masaj yapmayı deneyebileceğinizi sözlerine ekledi. Rawlins, iç çamaşırınızdan veya pantolon dikişinizden gelen baskının da “önemli bir ağrı ve kaşıntı kaynağı” olabileceğini söyledi. Hassas yara izleri olan kişilerin dokuya doğrudan temas etmeyecek daha yumuşak kumaşlar, dikişsiz iç çamaşırları veya yüksek belli giysiler giymelerini tavsiye etti. Kelly, karın veya iç uyluk kasları gibi orta bölgeye yakın kasların da bir süre ağrımasının mümkün olduğunu söyledi. İnsanlar sezaryen iyileşmesi sırasında kesiği çekmemek için öne doğru eğilme eğilimindedir, ancak bu zamanla kalça fleksörleri, mide ve hatta göğüs çevresinde sıkı, ağrılı kaslara neden olabilir. Kesiğiniz iyileştikten sonra daha dik bir duruşla oturmayı deneyin ve yoga esnemesi veya diz çökerek kalça fleksör esnemesi gibi hafif karın ve uyluk esnemeleri yapın.
Rawlins, ameliyat sırasında bazı sinirlerin de kopabileceğini, bunun da önce uyuşukluğa, ardından da sinirler yenilenmeye başladığında ağrı ve acılara yol açabileceğini söyledi. Kelly, bazen yara dokusunun oluşurken sinirleri hapsedebileceğini, alt karın ve kasıkta yanma hissine neden olabileceğini de sözlerine ekledi. Sinir ağrısı genellikle zamanla azalır, ancak devam ederse bir doktora görünün. Yara izleri ayrıca orijinal kesi bölgesinin ötesinde büyümeye devam edebilir ve kalın ve kabarık olan keloid yara izlerine dönüşebilir. Lamb, bunların da ağrı ve kaşıntıya neden olabileceğini ve steroid enjeksiyonları veya silikon kremler veya bantlarla tedavi edilebileceğini söyledi.
Yıllar sonra enfeksiyon görülebilir
Yara iyileştikten aylar veya yıllar sonra bile enfeksiyonlar da mümkündür. Yaygın enfeksiyonlardan biri olan intertrigo, cildin birbirine sürtünmesi ve yara izinin etrafındaki kıvrımda nem oluşması, maya veya diğer mikropların çoğalmasına izin vermesiyle gelişir. Kelly, “Çok kaşıntılı olabilir, ağrılı olabilir ve bir koku üretebilir” dedi. İntertrigo tipik olarak topikal veya oral antifungal ilaçlar veya antibiyotiklerle tedavi edilir. Uzmanlar, sezaryen sonrası iyileşme süreciniz zor geçiyorsa doktorunuzu arayın diyor. Rawlins, kadınların yardım istemekte tereddüt edebileceklerini, ancak bunun kimsenin sessizce acı çekmesi gereken bir şey olmadığını söyledi.
© 2024 The New York Times Company
