Kenneth Chang / The New York Times
NASA'nın son ay görevi olan Apollo 17'nin 1972'de geri dönmesinden bu yana insanlar gezegenden birkaç yüz milden fazla uzaklaşmadı. Artemis'in Ay'daki deneyiminden sonra NASA, Mars'a insan göndermenin yolunu açarken, bilim insanları da Ay'daki bulguları güneş sisteminin nasıl oluştuğuna dair soruları yanıtlamayı umuyor.
Ay görevi için seçilen astronotlar, ABD'nin Sovyetler Birliği'ni Ay'a götürmek için yarıştığı dönemdekilerden çok daha farklı. Apollo programı sırasında 24 astronot Ay'a uçtu ve bunlardan 12'si yüzeye ayak bastı. Hepsi Amerikalıydı. Hepsi beyaz adamlardı ve çoğu test pilotuydu. Bu kez astronot kadrosu toplumun çok daha geniş bir kesimini yansıtıyor. Görevin komutanı Reid Wiseman, pilot Victor Glover, görev uzmanı Christina Koch ve yine görev uzmanı Jeremy Hansen ile ekip 4 kişiden oluşuyor. İlk üçü NASA astronotu, Hansen ise Kanada Uzay Ajansı'nın bir üyesi.
“Eskiden astronot seçerken aynı kişileri seçiyorduk”
Glover verdiği bir röportajında, "O zamanlar astronotları seçerken aynı kişiyi seçmeyi amaçlıyorduk, sadece birden fazla kopyası oluyordu" dedi. Koch alçak Dünya yörüngesinin ötesine geçen ilk kadın, Hansen ise bir Kanadalı olarak bu kadar uzağa seyahat eden ilk Amerikalı olmayan kişi olacak. Koch, NASA tarafından astronotların eğitimi için kullanılan küçük bir havaalanı olan Ellington Field'da mürettebatın tanıtıldığı bir etkinlik sırasında, "Kesinlikle heyecanlıyım. Ama asıl sorum şu, siz heyecanlı mısınız?" ifadelerini kullandı. Toplanan kalabalık alkışlarla karşılık verdi.
Uzayın derinliklerindeki görevler için yakıt sağlayabilir
Bu görev NASA'nın Artemis programı kapsamında astronotları Ay'ın güney kutbuna yakın soğuk bölgeleri keşfetmek üzere Ay'ın yüzeyine göndermek için önemli bir adım. Buradaki derin karanlık kraterlerde bulunan su buzu, gelecekteki astronotlar için su ve oksijen sağlamanın yanı sıra uzayın derinliklerindeki görevler için yakıt da sağlayabilir.
“Birlikte Ay'a, Mars'a ve ötesine gidiyoruz”
NASA yöneticisi Bill Nelson, "Birlikte Ay'a, Mars'a ve ötesine gidiyoruz" dedi. Ancak bir sonraki görev olan Artemis II'deki dört astronot Ay'a iniş yapmayacak. Bunun yerine yolcular Ay'ın etrafında dönerek Dünya'ya geri dönecekleri 10 günlük bir yolculuğa çıkacaklar. Bu yolculuğun gelecek yılın sonlarına doğru yapılması planlanıyor.
Apollo 17'den hayatta kalan son astronot olan Harrison Schmitt bir röportajında "Artemis halkı için heyecan verici bir zaman, buna şüphe yok" dedi. Schmitt, pek çok insanın uzayın derinliklerinde herhangi bir deneyim yaşamasına yaklaşık üç nesil uzakta olunduğunun tam olarak farkında olunmadığını ve muhtemelen görevin en önemli kısmının da bu olduğunu söyledi.
“Uzun sürmesine şaşırmadım”
Aynı zamanda New Mexico'dan eski bir ABD senatörü olan Schmitt, görevin gerçekleşmesinin bu kadar uzun sürmesine pek de şaşırmadığını söyledi. Schmitt "Hayal kırıklığına uğradığımı söyleyebilirim. Apollo programını durdurmak ve uzunca bir süre geri dönmemizi engellemek için pek çok durum bir araya geldi" dedi.
Uluslararası işbirliği yapmayı seçtiler
Hansen, Amerika Birleşik Devletleri'nin Artemis görevlerini tek başına üstlenebileceğini ancak bunun yerine Kanada ve Avrupa Uzay Ajansı ile uluslararası bir işbirliği yapmayı seçtiğini belirtti. Bu anlaşma Artemis II'de Kanadalı bir astronot için yer ayırdı. Hansen, "Tüm Kanada bu küresel zihniyet ve liderlik için minnettar" dedi. Uluslararası Uzay İstasyonu'nda mürettebat üyesi olarak görev yapan ilk siyahi Glover, çeşitliliğin ajansın ve ortakların önemli bir amacı olduğunu söyledi. Glover "Ama bu aynı zamanda Amerika'yı çok iyi temsil eden ekibimiz sayesinde organik olarak da gerçekleşecekti" dedi.
Görevin adından da anlaşılacağı üzere Artemis II, NASA'nın Artemis programının ikincisi olacak. Artemis I geçen kasım ayında NASA'nın yeni dev roketi Space Launch System ve Orion astronot kapsülünün mürettebatsız bir testi olarak fırlatıldı. Orion uzay aracı Dünya'ya dönmeden önce Ay'ın yörüngesinde iki hafta geçirdi ve Pasifik'e indi. Yıllar süren gecikmenin ardından Artemis I görevi, bazı sorunlar yaşanmasına rağmen çoğunlukla sorunsuz bir şekilde ilerledi. Orion'un ısı kalkanı Dünya atmosferine yeniden giriş sırasında uzay aracını korudu ancak beklenenden daha fazla kısmı yerinden koptu.
İçinde dört astronot bulunan Artemis II, Orion'un yaşam destek sistemlerinin tam olarak kontrol edilmesini sağlayacak. Daha sonra NASA yetkilileri, güney kutbu yakınlarına inecek iki astronotu da içeren daha uzun ve daha karmaşık Artemis III görevini üstlenme konusunda kendilerini daha güvende hissedecekler.
“Ay’da yürüyemeyeceğimiz için hayal kırıklığına uğramadık”
Wiseman, Glover ve Koch, Artemis II mürettebatının bir parçası olmanın Artemis III sırasında Ay'da yürüme olasılığını ortadan kaldırdığı için hayal kırıklığına uğramadıklarını söylediler. Wiseman, "Kulağa muhtemelen klişe gelecek ama bu görevlerden herhangi birinde uçmak bile muazzam bir şey. Fantastik bir şey. Ay'ın ötesine gitme fikrine bayılıyorum. Astronot meslektaşlarımızın Ay'da yürümesini izlemek bizim için bir başarı olacak" dedi. Dört astronot, gazetecilerle yaptıkları uzun bir röportajın ardından Johnson Uzay Merkezi'nden polis eşliğinde ayrılarak Connecticut Üniversitesi ile San Diego Eyalet Üniversitesi arasında oynanan NCAA erkekler basketbol şampiyonası maçını izlemek üzere Houston şehir merkezindeki NRG Stadyumu'na gitti.
2026’ya ertelenebilir
NASA şu anda Ay'a ilk inişin 2025'in sonlarında gerçekleşmesini hedefliyor, ancak NASA müfettişi görevin 2026 veya sonrasına kayacağını tahmin ediyor. Artemis III görevi, iki astronotu uzak bir Ay yörüngesinden yüzeye çıkarmak için Elon Musk'ın roket şirketi SpaceX tarafından geliştirilmekte olan dev uzay aracı Starship'in kullanılmasını umuyor. Starship'in uzaya ilk test fırlatışı gelecek haftalarda gerçekleşebilir.
© 2023 The New York Times Company
