Anton Troianovski, Jeanna Smialek, Melissa Eddy / New York Times
Mayıs ayında, bir Amerikalı yatırımcı, Almanya'dan üst düzey ekonomi yetkililerine Rusya’ya ait bir denizaltı boru hattını satın almaya yönelik iddialı bir plan satmaya çalıştı. Boru hattı üzerindeki yıllarca süren uluslararası gerginliklere rağmen, hattı devreye almayı ve Almanya’ya doğal gaz sağlamayı teklif etti.
Yatırımcı Stephen P. Lynch, bu öneriyi daha önce Trump yönetimine sunmuş ve ABD’nin kilit bir enerji altyapısı üzerinde kontrol sahibi olmasını isteyebileceğini düşünmüştü. Şimdi ise Almanlar, Baltık Denizi’nin tabanındaki, çokça eleştirilen Kuzey Akım 2 adlı boru hattının devralınmasına yönelik Lynch’in önerisini bizzat duymak istiyordu.
Lynch’in aktardığına göre, 6 Mayıs’ta Berlin’de yapılan görüşmede Alman yetkililer şüpheciydi; Lynch’e, 2022’de kısmen sabote edilen bu boru hattından Rus gazının akmasına nasıl ikna etmeyi planladığını sordular. Lynch, bunun kendi görevi olmadığını söylediğini ve Almanların ucuz Rus gazı almanın faydalarını er ya da geç göreceklerini öngördüğünü aktardı.
Trump’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile yeniden temas kurmasıyla tetiklenen son aylardaki yoğun jeopolitik çekişmelerin ortasında, Avrupa’nın enerji arzının geleceği, kıtanın bağımsız bir yol izlemeye çalıştığı bir dönemde gerilim ve kırılganlık kaynağı olarak öne çıktı.
Berlin ve Brüksel’deki liderler son haftalarda, yeni Rus gazı ithalatının önünü tamamen kapatmaya çalışarak, Avrupa’nın ucuz Rus enerjisine bağımlılığının Kremlin’e önemli bir koz verdiği, Moskova’nın 2022’de Ukrayna’yı işgalinden önceki onlarca yıllık döneme kesin bir kopuş sağlamayı hedefledi.
Savaş hattın inşasını engelledi
Rusya savaşa hazırlandıkça, ABD Başkanı Joe Biden Moskova’nın işgale kalkışması durumunda “artık bir Kuzey Akım 2 olmayacağını” ve boru hattının sahibi olan devlet kontrolündeki şirkete yaptırımlar uygulayacağını açıklamış, Almanya da yeni tamamlanan boru hattının devreye alınmasına izin vermemişti. İşgalin ardından, Avrupalı işletmeler ve hükümetler Rus gazına bağımlılıklarını keskin şekilde azaltarak Moskova’yı ekonomik olarak cezalandırmaya çalıştı; bu çaba kendilerine de ciddi maliyetler getirdi.
Avrupalı yetkililer, Ukrayna’daki çatışmalar sona ererse ve Moskova Washington’la yakınlaşmasını derinleştirirse, şirketlerin ve siyasetçilerin ucuz Rus enerjisine yeniden kapılmasından endişe ediyor. Merz, geçen hafta yaptığı açıklamada, Almanya’nın Kuzey Akım 2’nin “bir daha işletmeye alınamayacağından emin olmak için” “elinden gelen her şeyi yapacağını” söyledi. Avrupa Birliği de geçen ay, “her türlü ilgiyi — özellikle yatırımcılardan gelen ilgiyi — caydırmak” amacıyla Kuzey Akım üzerinde yeni yaptırımlar düşünmeye başladığını duyurdu.
Carnegie Russia Eurasia Center’da enerji analisti Sergey Vakulenko, "Avrupa için Trump hâlâ Putin’le ayrı bir barış yapmaya çalışıyor gibi görünüyor. Avrupa, buna ortak olmayacağını göstermek için elinden geleni yapıyor" dedi.
Lynch’in 6 Mayıs’ta yaptığı sunumun Alman Ekonomi Bakanlığı’nın talebi üzerine gerçekleştiğini söylemesine karşın bakanlık bu habere yorum yapmayı reddetti. Alman basınından Die Zeit, Lynch’in bakanlık yetkilileriyle görüştüğünü daha önce bildirmişti.
Avrupa’nın Kuzey Akım 2’nin gelecekte kullanılmasını tamamen engelleme yönündeki yeni hamlesi, ABD ve Rus yetkililerinin, Avrupa’ya fosil yakıt satarken rekabet etmek yerine işbirliği yapabileceklerini ima etmeleriyle aynı zamana denk geliyor. Washington ile Moskova arasındaki yumuşamanın kârlı olacağını düşünen Lynch gibi bağlantılı yatırımcıların faaliyetleri, bu çabayı daha da acil hale getirdi.
Lynch, Avrupa’nın er ya da geç Rus gazı akışını artırma olanağının avantajlarını kabul edeceğini savunuyor. Kuzey Akım 2’nin bir Amerikan şirketine ait olmasının, Rus gazı satışları üzerinde Batı denetimini artıracağını ve Avrupa’nın, Batı yaptırımları altındaki Rus kişi ve kuruluşlarıyla doğrudan iş yapmaktan kaçınmasına olanak sağlayacağını belirtiyor.
Londra’da geçen hafta verdiği bir röportajda Lynch, “Gazı Rusya’dan almaları gerekeceğine karar verdiklerinde -ki bu olacak- biz orada olacağız. Sonunda Avrupa liderliği tutumunu değiştirecek" dedi.
Moskova’da yirmi yıl yaşayan ve şu anda Miami’de bulunan Lynch, uzmanlık alanını Rus varlıklarının “Ruslaştırılmaması” olarak tanımlıyor.
2022’de, ABD Hazine Bakanlığı ona yaptırımlı Rus devlet bankası Sberbank’ın İsviçre’deki iştirakini satın alması için onay verdi. 2007’de, Kremlin’in tepkisini çeken ve Putin’le sorun yaşayan Mikhail B. Khodorkovsky’ye ait bir Rus petrol şirketinin kalıntılarını satın alırken Kremlin’in elini güçlendirmekle suçlanmıştı.
Geçen yıl, Kuzey Akım 2 için müzakere izni almak amacıyla Biden yönetimine başvurdu ancak başarılı olamadı.
Trump’ın göreve başlamasından sonra bu talebini yenileyen Lynch, Şubat ayında Hazine Bakanlığı’na yeni bir lisans başvurusu yaptı; Lynch’e yakın bir kaynak, sürecin devam ettiğini belirtirken isminin açıklanmamasını istedi. Federal Seçim Komisyonu belgelerine göre, Lynch geçen yıldan bu yana Trump’ın 2024 kampanyasına ve diğer Cumhuriyetçi amaçlara 700 bin dolardan fazla bağış yaptı. Lynch, ABD yetkililerine Kuzey Akım 2’nin “Rusya’yı Batı ile hizalamak için jeopolitik bir araç” olabileceğini de savunduğunu belirtti.
Lynch, “Ukrayna’da barış sağlanmadan kesinlikle gaz akmayacak” dedi.
2022’de denizaltı patlamaları, Rusya’dan Almanya’ya giden Kuzey Akım 1 gaz boru hattının her iki koluna ve Kuzey Akım 2’nin bir koluna zarar verdi. Boru hatlarının kullanılması için Almanya’nın güvenlik onayı vermesi gerekecek.
Avrupa Komisyonu, Kuzey Akım boru hatlarına yönelik geliştirilmekte olan yeni yaptırımların, Amerikan mülkiyetinde olmaları halinde şirketlerin ve ülkelerin bu boru hatlarından yakıt almasını engelleyip engellemeyeceği sorulduğunda yorum yapmadı.
Avrupalı yetkililer ve analistler, Trump yönetiminin Avrupa’ya Rus gazı konusundaki belirsiz tutumundan zaman zaman şaşkınlık duyduklarını çünkü bunun ABD’den gönderilen daha pahalı sıvılaştırılmış doğal gazı zayıflatabileceğini belirtiyor. Ancak analistler, Avrupa’nın ABD gazına olan talebinin düşmesinin ABD’deki enerji fiyatlarını dengede tutacağı için Trump’a cazip gelebileceğini ifade ediyor.
© 2025 The New York Times Company
