New York Times yazdı: Bir zamanlar nimet olan altın vize programları parlaklığını kaybediyor

Liz Alderman / The New York Times

Genç bir doktor olan Ana Jimena Barba, geçen yıl Madrid'de bir hastanede çalışmaya başladığında, kendi evini satın alabilecek kadar para biriktirene kadar ailesinin yanına taşındı. Ancak aynı bölgedeki evlere bakmaya başladığında, neredeyse hepsinin fiyatı 500 bin euro'nun üzerindeydi. Bu miktar, ülkede gayrimenkul satın alan zengin yabancılara oturma izni veren bir program olan altın vizenin maliyetine denk geliyor. On yıl sonra, program milyarlarca euro'luk yatırıma dönüştü ancak aynı zamanda kendi vatandaşları için de sarsıcı bir konut krizini körüklemeye yardımcı oldu.

Borç krizi nedeniyle başladılar

Konut sıkıntısını aşmak için giderek artan bir baskıyla karşı karşıya kalan İspanya bu ay altın vizeleri kaldıracağını açıkladı ki bu Avrupa'daki hükümetlerin programdan çekilmelerinin son halkası oldu. Yarım düzine Euro Bölgesi ülkesi, 2012 yılında Avrupa'nın borç krizinin doruğa ulaştığı dönemde, bütçe açıklarının kapatılmasına yardımcı olmak amacıyla bu vizeleri sunmaya başladı. Aralarında İspanya, İrlanda, Portekiz ve Yunanistan'ın da bulunduğu uluslararası kurtarma paketlerine ihtiyaç duyan ülkeler, alacaklılarına geri ödeme yapabilmek için özellikle nakde ihtiyaç duyuyorlardı ve can çekişen emlak piyasalarını canlandırırken yatırımcıları da çekmenin bir yolunu bulmuşlardı.

Ülkelere talih kuşu kondu: Sadece İspanya, 500 bin euro'dan fazla gayrimenkul yatırımı yapan zengin alıcılara 14 bin 576 vize verdi. Ancak bu kişilerin karşılayabildikleri fiyatlar, Barba gibi insanları, Airbnb'nin yükselişi ve Wall Street yatırımcılarının çekiciliğiyle zaten oldukça şişirilmiş olan bir piyasanın dışına itti.

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez bu ay yaptığı bir konuşmada ülkenin altın vize programının sona erdiğini duyururken "Konuta erişim bir hak olmalı" dedi. Bu vizeler, Avrupa Birliği dışından insanların bazen ülkede yaşamak zorunda kalmadan geçici ikamet hakkı satın almalarını kolaylaştırıyor. Çin, Rusya ve Orta Doğu'dan yatırımcılar bu vizeler aracılığıyla gayrimenkul satın almak için ülkelere akın etti. Ancak hükümetler konut piyasasına verilen zararı telafi etmeye çalışırken, altın vize programları Avrupa çapında aşamalı olarak kaldırılıyor. Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin ardından AB yetkilileri, kara para aklama, vergi kaçakçılığı ve hatta organize suçlar için kullanılabileceği uyarısında bulunarak hükümetleri bu programları sona erdirmeye çağırdı.