Ephrat Livni ve Lauren Hirsch / The New York Times
Silikon Vadisi'nden Wall Street'e ve Washington'a, Elon Musk'ın OpenAI ve CEO'su Sam Altman'a karşı açtığı dava, iş dünyasının en sıcak pembe dizisi haline geldi. Ancak hukukçular arasında bu dava farklı bir nedenden dolayı ilgi çekici hale geldi. Musk'ın davası daha önce emsali olmayan yasal sorular ortaya koyuyor. Musk'ın kurulmasına yardımcı olduğu ve daha sonra ayrıldığı bir şirket olan Open AI ile yaşadığı kişisel hayal kırıklığı düşünüldüğünde böyle bir davada kazanmanın ne anlama geleceği belirsizliğini koruyor.
Dünyanın en zengin adamlarından birini, dünyanın en değerli şirketlerinden biri olan Microsoft'un desteklediği dünyanın en gelişmiş yapay zekâ şirketiyle karşı karşıya getiren dava, 2019 yılında kâr amacı gütmeyen bir yan kuruluş oluşturan OpenAI'ın kamu yararına faaliyet gösterme sözleşmesini ihlal ettiğini ve kuruluş amacı olan insanlığa fayda sağlamaktan saptığını öne sürüyor.
Musk'ın avukatları mahkemenin OpenAI'ı teknolojisini başkalarına açmaya zorlamasını ve startup ile ortaklığına milyarlarca yatırım yapan Microsoft'a lisans vermeyi durdurmasını istiyor. Avukatların ve akademisyenlerin Musk'ın 35 sayfalık şikayetini inceledikten sonra sordukları sorular şöyle:
Musk'ın dava açma hakkı var mı?
Florida Üniversitesi'nde hukuk profesörü olan Peter Molk, Musk'ın açtığı dava hakkında, "Kâr amacı gütmeyen kuruluşların diğer şirketlere kıyasla farklılıklarından biri, genellikle eyalet başsavcısı dışında hiç kimsenin, Musk'ın şikâyet ettiği misyonunuzu yerine getirmemek gibi konularda dava açma yetkisine sahip olmaması" dedi. Musk'ın avukatlarının şirketin kar amacı gütmeyen statüsüne saldırmak yerine davayı bir sözleşme ihlali olarak sunmalarının nedeni büyük olasılıkla bu.
Musk ayrıca OpenAI'ın güvene dayalı görevini ihlal ettiğini iddia ediyor ancak avukatlar, bu tür iddiaların geleneksel olarak davanın açıldığı Kaliforniya'da değil Delaware'de ele alındığı göz önüne alındığında, bu suçlamanın kendi zorlukları olduğunu söyledi.
Gerçekten ihlal edilen bir sözleşme var mı?
Dava, konuşmalar ve çeşitli belgelerden oluşan geniş kapsamlı bir anlaşma ortaya koyuyor ve bu da bağlayıcı bir sözleşme olup olmadığını ve bunun neleri içerebileceğini göstermeyi zorlaştırıyor.
Sözleşmeye göre OpenAI'dan ne bekleniyordu?
Harvard Hukuk Fakültesi'nde profesör olan ve yapay zeka şirketi Anthropic'e kurumsal yönetim yapısı konusunda danışmanlık yapan Noah Feldman, Musk'ın OpenAI ve Altman'ın ihlal ettiğini iddia ettiği sözleşmenin "içinden kamyon geçebilecek bir delik" içerdiğini söyledi. Musk'ın avukatlarının anlaşmanın bir parçası olduğunu iddia ettiği OpenAI'ın kuruluş belgesinde, yapay zeka üreticisinin "uygulanabilir olduğunda" çalışmalarını kamunun yararına açmaya çalışacağı belirtiliyor ve OpenAI, belirsiz olan bu terime bağlı kaldığını kolayca iddia edebilir.
Jüri neyin yapay genel zeka olduğunu belirleyebilir mi?
Dava, mahkemeden OpenAI'ın en son yapay zeka modelinin yapay genel zeka (AGI) yani insan beyninin yapabildiklerine eşdeğer bir makine oluşturduğuna karar vermesini istiyor ki bu da onu OpenAI'ın Microsoft ile yaptığı lisans anlaşmasının kapsamı dışına çıkaracaktır. Ancak bir AGI'ı tanımlamak için yasal bir kriter bulunmuyor.
Bu dava başsavcının dikkatini çekecek mi?
OpenAI'ın yeni yönetim kurulu, bir önceki yönetim kurulunun Altman'ı kısa bir süreliğine şirketin CEO'luğundan almasının ardından atandı. Kısa süren isyan, şirketin kurumsal yapısının OpenAI'ın kar amacı güden kolunun, ana şirketin hissedarlar yerine sivil görevlere odaklanma yükümlülüğünden uzaklaşmasına izin verip vermediğine dair soruları gündeme getirdi. Tüketici hakları savunma grubu Public Citizen, Kaliforniya başsavcılığına başvurarak OpenAI'ın "kar amacı gütmeyen amaçlarını yerine getirmediği" gerekçesiyle feshedilmesini talep etti.
Stanford Hukuk Fakültesi'nde kurumsal yönetim uzmanı ve eski bir Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu komisyon üyesi olan Joseph Grundfest, "Bu dilekçe ile Musk'ın davası bir tesadüften daha fazlasına sahip" dedi.
Davanın zararı ne olacak?
Columbia Üniversitesi'nde kurumsal yönetim profesörü olan Eric Talley, "Sözleşme ihlali için olağan çözüm genellikle maddi tazminattır" dedi. Bu davada bunu ölçmek kolay olabilir: Musk'ın şirkete yatırdığı 44 milyon dolar. Hukuk uzmanları, mahkemenin Microsoft ve OpenAI'a ilişkinin çalışma şekillerinde temelden bir değişiklik yapılmasını emrederek bir ihtiyati tedbir kararı verebileceğini, ancak bunun pek olası olmayacağını söyledi.
Dava mahkemeye giderse ne olur?
Yorum talebine yanıt vermeyen OpenAI, muhtemelen bu davanın reddedilmesi için harekete geçecektir. Musk'ın yorum yapmayı reddeden avukatları davayı mahkemeye taşımayı başarırsa, keşif süreci OpenAI'ın bazı iç işleyişini geniş bir incelemeye maruz bırakabilir. Her ne olursa olsun, dava yapay zekanın geleceğine ilişkin daha geniş bir mücadeleye ışık tutuyor.
© 2024 The New York Times Company
