Stanley Reed ve Rachel Chaundler / The New York Times
Haziran ayının sonlarında sıcak bir günde, turistler İspanya'nın Akdeniz kıyısındaki kafeleri ve otel odalarını doldururken, kıvrımlı bir sahil boyunca uzanan, sıkışık apartman bloklarından oluşan küçük bir şehir olan Torrevieja'yı da doldurdular. Bu kurak ve güneşin kavurduğu bölgedeki mevsimsel nüfus artışı, yakınlardaki pembe tonlu bir lagüne bakan bir dizi bina olmasaydı su kaynaklarını zorlayabilirdi.
Gün 60 milyon galon tatlı su üretimi
Bu alçak yapılar, İspanya'nın bu bölgesinin ekonomisi için çok önemli olan bir işlemi gerçekleştiren bir tesiste geniş bir boru, pompa ve tank ağına ev sahipliği yapıyor. Bu binalarda denizden büyük miktarlarda su çekiliyor, tuzdan arındırılıyor ve günde 60 milyon galondan fazla tatlı su üretiliyor. Tesisi inşa eden İspanyol Acciona şirketi, tesisin tuzdan arındırma olarak bilinen işlemle 1,6 milyon kişiye su sağlayabileceğini söylüyor. Ancak yılın büyük bir bölümünde elde edilen su, Kuzey Avrupa'daki tüketiciler için portakal, limon ve diğer ürünlerin yetiştirilmesinde kullanılıyor. Ancak tesis müdür yardımcısı Ana Boix, yaz aylarında turist kalabalığı geldiğinde, duş ve diğer evsel kullanımlar için şehrin borularına daha fazla su yönlendirildiğini aktardı. Boix, “Sonsuz bir kaynaktan gelen çok kaliteli bir suyumuz var” dedi.
Dünyanın en büyüklerinden biri
Torrevieja tesisi Avrupa'da türünün en büyüğü ve benzer tesisler İspanya kıyı şeridini kaplıyor. Bu tesisler, kurak bölgelerde kıyıların hızla gelişmesine ve su yönetimi konusunda dünyanın en yetkinleri arasında sayılan bir tarım endüstrisinin desteklenmesine yardımcı oldu. Yaklaşık 100 büyük tesis ile İspanya, Avrupa'daki en büyük tuzdan arındırma rolüne sahip ve dünyanın en büyüklerinden biridir. Avustralya, Çin ve İsrail de dahil olmak üzere diğer birçok ülkede içme suyu ve diğer ihtiyaçlar için tuzdan arındırmaya olan bağımlılık artıyor.
Dünya yılda 14 milyar dolar harcıyor
Sektörü takip eden Global Water Intelligence'ın yayıncısı Christopher Gasson, yaklaşık 500 milyon insanın en azından kısmen arıtılmış tuzlu suya ihtiyaç duyduğunu ve bu sayının yüzyılın ortalarına kadar altı kat artarak 3 milyara ulaşabileceğini söyledi. Dünya genelinde, günde yaklaşık 2,6 milyon galon üretebilen yaklaşık bin 500 büyük tesis bulunuyor ve mevcut filoyu işletmek ve yenilerini inşa etmek için yılda yaklaşık 14 milyar dolar harcanıyor.
Arz baskısı artıyor
Çeşitli faktörler bu işin daha fazla büyümesini neredeyse kaçınılmaz hale getirebilir. Kıyı şehirleri doğal su kaynaklarını aşarak daha fazla insanı kendine çekiyor. İklimle bağlantılı kuraklıkların daha yaygın ve yoğun hale gelmesi, hükümetleri sadece su kıtlığına değil, aynı zamanda potansiyel sosyal huzursuzluklara karşı da bir sigorta poliçesi olarak tuzdan arındırma tesislerini tercih etmeye sevk ediyor. ABD Enerji Bakanlığı tarafından finanse edilen bir araştırma kuruluşu olan Ulusal Su İnovasyonu İttifakı'nın İcra Direktörü Peter S. Fiske, “Suyun, özellikle iklim değişikliği çağında, tekil bir stres noktası olmaya devam edeceğini düşünüyorum” dedi. Arz baskısı artarken ve düzenlemeler sıkılaşırken, işletmelerin de fabrikalarının çalışmaya devam edebilmesini sağlamanın bir yolu olarak tuzdan arındırmaya yatırım yapmaları gerekebilir.
Buna ek olarak, Torrevieja'daki de dahil olmak üzere büyük tesislerde standart olan ters osmoz adı verilen enerji yoğun tuzdan arındırma teknolojisinin işletme maliyetleri, su arıtmanın ucuz güneş enerjisi ile eşleştirilmesiyle düşürülüyor ve yeni tesislerin kurulmasını teşvik ediyor. Müşteriler tuzdan arındırmanın yağmur suyundan daha maliyetli olmasından ve başka dezavantajları da beraberinde getirmesinden şikayetçi. İspanyol hükümeti maliyetlerin büyük kısmını sübvanse ediyor ancak Torrevieja yakınlarındaki bölgede çiftçilik yapan Mariano Saez, yılda 30 bin metrik ton narenciye üretmek için metreküp başına ödediği 45 euro sentin hala çok pahalı olduğunu söylüyor.
Daha ucuz daha sağlıklı olmalı
İspanya'nın nehirleri, diğer bölgelerden tuzdan arındırma tesislerinden gelen sudan daha ucuz ve sağlıklı olacak daha fazla su getirecek şekilde yeniden tasarlanmalı. Ancak bazı analistler bu yaklaşımın pratik olmayacağını ve bölücü olacağını belirtiyor. Yakındaki Alicante Üniversitesi'nde coğrafya profesörü olan Jorge Olcina, “Ekonomik kalkınma devam edecek ve su kaynağına ihtiyaç duyacak” dedi. İspanyol hükümeti yaklaşık 200 milyon euro'ya mal olan Torrevieja tesisinin 90 milyon euro (yaklaşık 98 milyon dolar) daha genişletileceğini açıkladı.
Bir çevre grubu olan Ecologistas en Acción'un temsilcisi Santiago Martín Barajas, tesislerden denize akan konsantre tuzlu suyun, balıkların ürediği deniz bitki örtüsüne zarar vermek de dahil olmak üzere deniz yaşamına zarar verebileceğini söyledi. Barajas tuzdan arındırma işleminin özellikle kuraklık dönemlerinde içme suyu temini ile sınırlı tutulması ve ekinleri sulamak için kullanılmaması gerektiğini belirtti.
Torrevieja'daki tesisi inşa eden Acciona şirketi, artan tuzluluk oranının öngörülen sınırlar içinde olup olmadığını kontrol etmek üzere, tesisin atıklarının aktığı şehrin deniz duvarının dışındaki boruların etrafındaki deniz ve tortuyu düzenli olarak test eden çevre danışmanları istihdam etti.
© 2024 The New York Times Company
