Vivian Yee ve Emma Bubola / The New York Times
Haftalardır süren bekleyişin ardından çarşamba günü yüzlerce kişinin kuşatma altındaki Gazze Şeridi'ni terk etmesine izin verildi. 2 milyon çaresiz insan geride kalırken önümüzdeki günlerde çıkması beklenen binlerce yabancı, yardım görevlisi ve ağır yaralı hastanın ilki bu oldu. Mısır devlet televizyonu Al Qahera'nın haberine göre çarşamba gecesi itibariyle otobüsler 361 yabancı uyruklu kişiyi sınırdan Mısır'a geçirdi ve ambulanslar 45 ağır yaralı Filistinliyi bazı aile üyeleriyle birlikte Mısır hastanelerine taşıdı. İsrail ile Gazze'yi kontrol eden Hamas arasındaki savaşın yol açtığı yıkımı ve en acil acıları geride bıraktılar.
Gazze'den çıkmasına izin verilen yardım görevlileri arasında birkaç ABD vatandaşı da yer alırken, diplomatlar genel olarak Dışişleri Bakanlığı'nın 500 ila 600 kişi olduğunu tahmin ettiği Amerikalıların netleştirilmeyen nedenlerle perşembe gününe kadar ayrılmaya başlamayacağını söyledi. Çarşamba günü Gazze'den ayrılanlar arasında Bulgaristan doğumlu 30 yaşındaki Lama Eldin de vardı ve bu da onu Filistinli ailesinin ayrılabilen tek üyesi yapıyordu. Annesi Nadia Salah gözyaşlarını tutamayarak sınırda vedalaştıklarını anlattı. Kocası ve diğer iki çocuğu da geride kalmak zorunda kalmış. Nadia Salah, "Çok zor ama gitmeli. Güvende olmak için" dedi.
Mısır hükümeti geniş çaplı göç istemiyor
Mısır hükümeti, siyasi istikrarı bozabileceğinden ya da Mısır topraklarından İsrail'e yönelik saldırıları teşvik edebileceğinden korktuğu Filistinlilerin Gazze'den geniş çaplı bir göçüne izin vermek istemediğini açıkça ortaya koydu. Mısırlı liderler, İsrail'in kaçan Filistinlilerin geri dönmesini engellemesinden korktuklarını belirttiler. İsrail güçleri, kıyı bölgesinin en büyük ve en yoğun nüfuslu kısmı olan Gazze Şehri'ne yaklaşmaya devam ederken, her iki taraf da karada şiddetli çatışmalar yaşandığını ve İsrail'in hava saldırılarına devam ettiğini bildirdi. Ancak Hamas'ı yok etmeye ant içmiş olan İsrailli liderlerin, şehrin sıkışık binaları (birçoğu artık moloz yığınına dönüşmüş durumda) ve Hamas tünellerinin labirenti arasında zorlu ve kanlı bir savaşa asker gönderip göndermeyecekleri belirsizliğini koruyor.
Hükümetin bin 400'den fazla kişinin öldüğünü ve 240 rehinenin kaçırıldığını söylediği 7 Ekim'deki Hamas liderliğindeki saldırının ardından İsrail kıyı bölgesini kapatarak gıda, su, yakıt ve tıbbi malzemeleri kesti. Halen devam etmekte olan yıkıcı bir bombardıman başlattı ve kuzey Gazze sakinlerine güneye doğru gitmelerini söyledi. Geçtiğimiz cuma günü İsrail kuvvetleri kuzey, doğu ve kuzeydoğudan saldırarak kuzey Gazze'ye kara harekâtı başlattı.
İsrail'in sivillere bombardımanı kınanıyor
Hamas'ın kontrolündeki hükümetin bir parçası olan Gazze Sağlık Bakanlığı, İsrail hava saldırılarının Gazze'de en az 8 bin 796 kişinin ölümüne yol açtığını açıkladı. Ancak bu rakam bağımsız kaynaklar tarafından doğrulanamadı. Bölgede yaşayan 2,3 milyon insanın yarısından fazlası yerinden edildi. Hamas'ın savaşçıları, komuta merkezleri, ikmal depoları ve silah zulaları Gazze'deki toplulukların etrafına ve altına dağılmışken, İsrail Hamas'ı sivilleri canlı kalkan olarak kullanmakla suçluyor ve Hamas'ı savaşçı olmayanlara da zarar vermeden vurmanın imkansız olduğunu iddia ediyor. Ancak İsrail'in bombardımanı ve ablukası, Hamas'ın saldırısını kınayan çevreler de dahil olmak üzere çoğu sivil 2 milyondan fazla Filistinlinin toplu olarak cezalandırılması ve aşırı olduğu gerekçesiyle giderek artan uluslararası kınamalara neden oluyor. Perşembe günü Ürdün, Kolombiya'dan bir gün sonra İsrail büyükelçisini geri çağırdı ve Bolivya da diplomatik ilişkilerini kesti.
Birleşmiş Milletler ve insani yardım grupları, hayati önem taşıyan malzemelerin girişine ve sivillerin çıkışına izin verilmesi için ateşkes çağrısında bulundu; İsrail ise bu çağrıyı reddetti. BM İnsani İşler Şefi Martin Griffiths yaptığı açıklamada, "İsrail'de yaklaşık bin 400 kişinin vahşice ve göz göre göre öldürülmesinin ardından bir ulus şok içinde kaldı. 200'den fazla rehinenin aileleri acı içinde yaşamaya devam ediyor. Gazze'de kadınlar, çocuklar ve erkekler aç bırakılıyor, travma geçiriyor ve ölümüne bombalanıyor. İnsanlığa olan tüm inançlarını ve geleceğe dair tüm umutlarını kaybettiler. Umutsuzlukları aşikar" ifadelerini kullandı. Bir sözcü, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın Gazze'ye yardım akışının iyileştirilmesi ve diğer insani meseleler hakkında İsrailli liderlerle görüşmek üzere cuma günü İsrail'e gitmeyi planladığını söyledi.
Minnesota'da bir aile çiftliğinde konuşan Başkan Joe Biden, "Filistinli çocuklar kayıp ebeveynleri için ağlıyor, ebeveynler çocuklarının isimlerini ellerine ve bacaklarına yazıyor, en kötüsü olursa tespit edilebilsin diye. Bu ölümler için yas tutuyoruz. Anneleri Hamas teröristleri tarafından vahşice katledilen İsrailli çocuklar için de yas tutmaya devam ediyoruz" dedi.
Günde bin kişi çıkabilecek
Bazı insanların Gazze'den çıkmasına izin veren anlaşma salı günü geç saatlerde İsrail, Mısır, Amerika Birleşik Devletleri, Hamas için diplomatik aracılık yapan Katar ve Hamas arasında yapılan görüşmelerde sağlandı. ABD'li yetkililer Hamas'ın Amerikalıların çıkışını engellediğini söylemişti. Kahire'deki Batılı diplomatlara göre anlaşma öncelikle Gazze'deki yabancı uyrukluları ve uluslararası yardım grupları için çalışan Filistinlileri kapsıyor ve günde bin kadar kişinin çıkışına izin verilmesi bekleniyor.
Biden, Amerika Birleşik Devletleri'nin "Amerikalıları mümkün olan en kısa sürede ve güvenli bir şekilde Gazze'den çıkarmak için durmaksızın çalıştığını" söyledi. İsrail'in salı günü Gazze Şehri'nin hemen kuzeyindeki Cibaliye'ye düzenlediği hava saldırısında Filistinli yetkililere göre onlarca kişi öldü, yüzlerce kişi yaralandı ve yoğun nüfuslu bir mahalledeki binalar yerle bir oldu. İsrail ordusu, bir zamanlar mülteci kampı olan ve bir şehir haline getirilen Cibaliye'deki hedefinin, 7 Ekim saldırısının planlayıcılarından biri olan ve İsrail hedeflerine yönelik saldırıları aktif olarak yöneten üst düzey bir Hamas komutanı olduğunu söyledi. İsrailliler, komutanın vurulduğunda çöken bir yeraltı kompleksinde olduğunu ve komutan dahil düzinelerce Hamas savaşçısının öldüğünü açıkladı.
Ordunun baş sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari çarşamba günü yaptığı açıklamada İsrail birliklerinin "Cibaliye bölgesinde çok katlı bir binada barikat kurmuş çok sayıda Hamas terör örgütü mensubu terörist tespit ettiklerini" ve salı günü bir hava saldırısı düzenlediklerini söyledi. Gazze'deki sağlık bakanlığı çarşamba günü Cibaliye'ye düzenlenen bir başka saldırıda onlarca kişinin öldüğünü ya da yaralandığını söyledi. Gazze'ye 7 Ekim'den bu yana 11 bin saldırı düzenlediğini açıklayan İsrail ordusu bu iddiayı ne doğruladı ne de yalanladı.
© 2023 The New York Times Company
