Aaron Boxerman, Adam Rasgon ve Andy Newman / The New York Times
İsrailli yetkililer, Filistinli iş insanları ve Batılı diplomatlara göre kan dökülmesiyle sonuçlanan Gazze yardım konvoyu, İsrail tarafından Filistinli yerel iş insanlarıyla yeni kurulan bir ortaklığın parçası olarak organize edildi.
İsrail geçtiğimiz hafta boyunca Gazze Şeridi'nin kuzeyine en az dört yardım konvoyu gönderdi. İsrailli yetkililerin iki Batılı diplomata verdiği bilgiye göre İsrail bu çalışmaları, uluslararası yardım gruplarının İsrail'in yardım kamyonlarına yeşil ışık yakmayı reddetmesi ve artan kanunsuzluğu gerekçe göstererek operasyonların çoğunu askıya alması nedeniyle kıtlığın baş gösterdiği kuzey Gazze'deki yardım boşluğunu doldurmak için üstlendi. Diplomatlar konunun hassasiyeti nedeniyle isimlerinin açıklanmaması koşuluyla konuştular.
570 binden fazla Gazze sakini açlıkla karşı karşıya
İş insanlarından ikisi, İsrailli yetkililerin Gazze'deki birçok iş insanıyla temasa geçerek kuzeye özel yardım konvoyları düzenlenmesine yardımcı olmalarını istediklerini, İsrail'in ise güvenliği sağlayacağını söyledi. Birleşmiş Milletler, yaklaşık beş ay süren savaşın ve 7 Ekim'deki Hamas saldırılarının ardından İsrail'in bölgeyi neredeyse tamamen abluka altına almasının ardından 570 binden fazla Gazze sakininin feci düzeyde yoksunluk ve açlıkla karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu.
Bazı bölge sakinleri evlerini terk eden komşularının kilerlerini yağmalamaya başvururken, diğerleri un için hayvan yemi öğütüyor. Kuzey Gazze'ye temel ihtiyaç maddeleri taşıyan BM yardım konvoyları, İsrail'in kara harekâtını takip eden anarşi ortamında ya açlıktan korkan siviller ya da organize çeteler tarafından yağmalandı. İsrail'in yardım girişimine katılan bazı kamyonların organize edilmesine yardımcı olan Filistinli iş insanı Jawdat Khoudary, "Ailem, arkadaşlarım ve komşularım açlıktan ölüyor" dedi.
İsrail ordusu ateş açtı
Perşembe günü şafak sökmeden Gazze'ye ulaşan konvoy trajik bir şekilde saldırıya uğradı. Gazze sağlık yetkilileri, binlerce insanın gıda ve malzeme taşıyan kamyonların etrafında toplanmasının ardından 100'den fazla Filistinlinin öldüğünü söyledi. İsrailli ve Filistinli yetkililer ve görgü tanıkları kaosla ilgili birbirinden çok farklı açıklamalar yaptılar. Görgü tanıkları İsrail güçlerinin yoğun ateş açtığını anlatırken, Gazze hastanelerindeki doktorlar da kayıpların çoğunun saldırıdan kaynaklandığını söyledi. Ancak İsrail ordusu, kurbanların çoğunun kargoyu ele geçirmeye çalışan insanların oluşturduğu izdihamda ezildiğini söyledi.
Ateşkes baskısı arttı
İsrail ayrıca askerlerinin, askerlere kendilerini tehlikeye atacak şekilde yaklaşan kalabalığın üyelerine ateş açtığını da kabul etti. Ölümler küresel bir öfkeye yol açtı ve İsrail'in Hamas'la Gazze'ye daha fazla yardım girmesine izin verecek bir ateşkes anlaşmasına varması yönündeki baskıyı arttırdı. ABD böyle bir anlaşmaya aracılık etmeye çalışıyordu ve cumartesi günü ABD Gazze'ye havadan yardım ulaştırmak için kendi çalışmalarını başlatırken, Amerikalı ve İsrailli yetkililer Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in pazartesi günü Beyaz Saray'da İsrail savaş kabinesi üyesi Benny Gantz ile görüşeceğini söyledi.
Hamas'ı ikna etmeye çalışıyorlar
ABD'li bir yetkili, İsrail'in altı haftalık ateşkes, Gazze'deki en savunmasız onlarca İsrailli rehinenin serbest bırakılması ve bölgeye daha fazla yardım konvoyunun girmesini içeren bir planı kabul ettiğini söyledi.
ABD ve aralarında Mısır ve Katar'ın da bulunduğu diğer ülkelerin Hamas'ı anlaşmayı kabul etmesi için ikna etmeye çalıştığını belirten ABD'li yetkili cumartesi günü yaptığı açıklamada, devam eden diplomasiyle ilgili olarak isminin açıklanmaması koşuluyla konuştu.
Cumartesi günü öğleden sonra ABD Hava Kuvvetleri'ne ait üç kargo uçağı Gazze'nin güneybatısına 38 bin adet hazır yemek içeren 66 palet bıraktı, bu 2.2 milyon insanın yaşadığı bölgede ihtiyaç duyulan gıda ve diğer malzemelerin çok küçük bir kısmı. Başkan Joe Biden cuma günü yaptığı açıklamada "Masum hayatlar tehlikede" demişti. The New York Times'a perşembe günkü konvoydaki kamyonların koordinasyonuna yardımcı olduğunu söyleyen Gazzeli iş insanı İzzet Aqel, İsrailli bir askeri yetkilinin yaklaşık 10 gün önce kendisinden Gazze'nin kuzeyine mümkün olduğunca fazla gıda ve su taşıyan yardım kamyonları organize etmesini istediğini söyledi.
Perşembe günü ise İsrail askeri sözcüsü Yarbay Peter Lerner, bu konvoyun İsrail askerlerinin Gazze'nin kuzeyinde birkaç gün boyunca yürüttüğü insani yardım operasyonlarının bir parçası olduğunu aktardı. Savaş başladığından beri İsrail Gazze'deki sivillerin ihtiyaçlarıyla ilgili sorumluluk almaktan kaçınıyor. Ancak bombardımanları ve kara işgali Hamas'ın kuzey Gazze üzerindeki kontrolünü azalttı ve her gün daha da kötüleşen bir insani felaketin ortasında büyük bir güvenlik boşluğu bıraktı.
Biden'ın planı eleştirildi
Biden cuma günü yaptığı açıklamada, ABD'nin Gazze'ye havadan insani yardım malzemesi atmaya başlayacağını, son zamanlarda bu tür çabalarda ön planda olan Ürdün ve diğer müttefiklerle birlikte çalışacağını söylemişti. Ancak bu plan, İsrail'i Gazze kuşatmasını kaldırmaya zorlamak da dahil olmak üzere daha anlamlı önlemlerden uzaklaştıracağını ve etkisiz olacağını söyleyen uluslararası yardım grupları tarafından hemen eleştirildi.
New York merkezli bir yardım kuruluşu olan Uluslararası Kurtarma Komitesi cumartesi günü yaptığı açıklamada "Airdrop'lar insani erişimin yerini tutmaz ve tutamaz. Geniş çaplı yardım için kanıtlanmış çözümlere dair zaman ve çalışmaları uzaklaştırabilir" denildi. Gazze'de açlık derinleşirken, Birleşmiş Milletler yetkilileri kıtlığın eli kulağında olduğu uyarısında bulundu. Birleşmiş Milletler ve başlıca yardım kuruluşları tarafından kontrol edilen ve IPC olarak bilinen Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırmasına göre, bir gıda sıkıntısının kıtlık olarak ilan edilebilmesi için üç koşulun yerine getirilmesi gerekiyor: Hanelerin en az yüzde 20'sinin aşırı gıda eksikliği ile karşı karşıya olması; çocukların en az yüzde 30'unun akut yetersiz beslenmeden muzdarip olması; ve her 10 bin kişi için en az iki yetişkin veya dört çocuğun her gün açlıktan veya yetersiz beslenmeye bağlı hastalıklardan ölmesi.
"Lütfen şimdi yardım edin"
IPC, 2004'teki kuruluşundan bu yana sadece iki kıtlık tespit ederek kıtlık ilan etme konusunda seçici davrandı: 2011'de Somali'de ve 2017'de Güney Sudan'da. Somali'de 100 binden fazla insan resmi olarak kıtlık ilan edilmeden önce hayatını kaybetti. Teknik sınıflandırması ne olursa olsun Gazze'de, özellikle de kuzeyde durum vahim. İki hafta önce UNICEF, Gazze'nin kuzeyindeki her altı çocuktan birinin ciddi şekilde yetersiz beslendiğini açıkladı. Gazze sağlık bakanlığı çarşamba günü yaptığı açıklamada bölgede en az altı çocuğun susuzluk ve yetersiz beslenme nedeniyle öldüğünü söyledi. Dünya Gıda Programı'nın baş ekonomisti Arif Husain, hedeflerinin kıtlık başlamadan önce koşulları iyileştirmek olduğunu belirtti. Husain, "Benim için önemli olan temelde şunu söylemek: 'Bakın, teknik olarak kıtlık koşullarını yerine getirmedik ve açıkçası bu koşulları yerine getirmek istemiyoruz' Bu yüzden lütfen yardım edin ve lütfen şimdi yardım edin" dedi.
©️ 2024 The New York Times Company
