Eve Sampson / The New York Times
ABD'li ve Batılı yetkililere göre İsrail özel kuvvetlerinin pazar günü Suriye'de Hizbullah'a ait bir füze üretim tesisini imha eden komando baskınını nasıl gerçekleştirdiğine ilişkin yeni ayrıntılar ortaya çıktı. Yetkililer, Suriye'nin kuzeybatısındaki gizli tesisin hava saldırılarıyla vurulduğunu ve helikopterlerden inen kara kuvvetleri tarafından şafak öncesi bir baskınla delillerin ele geçirildiğini söyledi. Suriye devlet haber ajansı SANA'nın pazartesi günü bildirdiğine göre saldırıda 18 kişi öldü, 37 kişi de yaralandı ve saldırı ülkenin aylardır gördüğü en ölümcül saldırılardan biri oldu.
İsrail'in Lübnan'daki Hizbullah, Gazze Şeridi ve Batı Şeria'daki Hamas ve diğer grupların yanı sıra İran ve Suriye hedeflerine karşı yürüttüğü çoklu çatışmalarda son uzun menzilli saldırısı olan bu saldırı hakkında bilinmesi gerekenler:
The New York Times'a konuşan yetkililer hassas istihbaratlar konusunda isimlerinin gizli kalması koşuluyla konuştular.
Baskın hava saldırılarıyla başladı
Batılı yetkililer, İsrail'in pazar günü geç saatlerde ve pazartesi günü erken saatlerde hava saldırılarıyla geniş bir alana yayılan tesisi vurduğunu, ardından da bir dağ yamacının derinliklerine gömülü olan ve hava saldırılarıyla ulaşılamayan tesisin güçlendirilmiş iç odalarına girmek üzere komandoları gönderdiğini söyledi. Yetkililer, yıkım bombalarıyla silahlandırılmış birliklerin sahaya sürülmesi kararının tesisin imha edilmesini sağlamak için alındığını belirtti. İsrail tesisi geçmişte defalarca vurdu ve 2018'de merkezde çalışan ve hassas güdümlü mühimmatlar geliştiren Suriyeli bir roket bilimciyi öldürdü.
İsrail son baskınla ilgili yorum yapmaktan kaçınırken, ABD'li ve diğer Batılı yetkililer İsrail'in herhangi bir kayıp vermediğini söyledi. ABD'li bir yetkili, İsrail'in saldırıdan önce ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Orgeneral Michael E. Kurilla ve diğer üst düzey Amerikalı yetkilileri bilgilendirdiğini aktardı. İsrail Savunma Kuvvetleri'ne göre Kurilla pazar günü İsrail ordusunun Kuzey Komutanlığı'nın yeraltı savaş odasına gitti ve ordunun Lübnan'a yönelik operasyonel planları hakkında bilgi aldı.
Orta Doğu Enstitüsü'nün Suriye ve terörle mücadele programları direktörü Charles Lister perşembe günü yayınladığı analizde İsrail'in hava saldırılarının ilk turunda, aralarında bir hava savunma alanının da bulunduğu en az dört Suriye askeri mevzisinin imha edildiğini, ikinci tur saldırılarda ise yeraltı tünelleriyle bağlantılı bir binanın vurulduğunu söyledi. Ardından, İsrail helikopterlerinin Suriye hava sahasına girdiğini ve birkaç düzine komandonun merkezin dış mahallelerine indirildiğini ve İsrail insansız hava araçlarının olay yerine koşan Suriye birliklerine saldırdığını anlattı.
Hedef füze üretimi için kullanılan bir merkezdi
Yetkililer, Bilimsel Çalışmalar ve Araştırma Merkezi adı verilen tesisin Hizbullah için hassas güdümlü füzeler yapmak üzere kullanıldığını söyledi. Hizbullah, geçen yıl ekim ayında Hamas öncülüğünde İsrail'e düzenlenen saldırının ardından Hamas'la dayanışma amacıyla füze ateşlemeye başladı. İsrail de buna karşılık olarak aylarca Hizbullah hedeflerini vurdu.
Suriye'deki çatışmaları izleyen İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, tesisin kısa ve orta menzilli hassas füzeler geliştirdiğini ve bazı analistlerin silahların Hizbullah'ın kuzey İsrail'deki hedefleri daha iyi vurmasına yardımcı olabileceğini söylediğini belirtti. Suriye'de 2011 yılında iç savaş başlamadan önce Masyaf kenti yakınlarındaki merkez kimyasal silahlar geliştiriyordu.
Tesis uzun süre çalışamayacak
Bölge Suriye ordusu için bir faaliyet merkezi olmaya devam etti. Lister, Masyaf ve yakındaki Mahruseh kasabasındaki tesislerin Suriye'nin balistik füzeler, seyir füzeleri, varil bombaları ve genellikle binaları ve tünelleri yok etmek için kullanılan patlayıcı karışımlarla yapılan aerosol bombaları geliştirmesinde önemli olduğunu kaydetti. Saldırıyla ilgili ilk değerlendirmeleri gözden geçiren üst düzey bir Batılı istihbarat yetkilisi, tesisin muhtemelen uzun bir süre çalışamaz durumda kalacağını aktardı.
İran merkezde nüfuz sahibi
Bağımsız uzmanlar, İsrailli yetkililer ve ABD hükümeti, merkezin Suriye, Hizbullah ve Hamas'ın müttefiki ve İsrail'in uzun süredir düşmanı olan İran tarafından desteklendiğini açıkladı. Halen hükümete danışmanlık yapan eski bir üst düzey İsrailli yetkili, ABD'nin 2020'de Irak'ta öldürmesinden önce İran'ın dış operasyonlarını yöneten General Kasım Süleymani'nin Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a, Hizbullah için bir füze ve mühimmat üretim merkezi haline gelen silah laboratuvarının İranlı bilim insanları tarafından restore edilmesine izin vermesi çağrısında bulunduğunu söyledi. İsrailli yetkililer Hizbullah liderlerinin, İsrail'in Lübnan'daki yerlere kıyasla Masyaf'ı vurma ihtimalinin daha düşük olduğunu düşündükleri için merkezi Suriye'de istediklerine inanıyor.
Orta Doğu'da görev yapmış eski bir üst düzey CIA yetkilisi olan Ralph Goff “Bu ciddi bir girişimdi. İsrail'in sadece bir düşman hedefini yok etmekle kalmayıp aynı zamanda sonraki eylemler için yüksek değerli istihbarat ele geçiren karmaşık bir özel operasyon görevini planlayabileceği, başlatabileceği ve kurtarabileceği sinyalini vermek anlamına geliyordu" dedi.
© 2024 The New York Times Company
