Ephrat Livni / The New York Times
Bir ay süren duruşma ve yaklaşık dört saat süren müzakerenin ardından jüri, FTX'in kurucusu Sam Bankman-Fried'ı geçen hafta yedi dolandırıcılık ve komplo suçundan mahkum etti. Kendisi, kripto para borsasının müşterilerinden ve yatırımcılarından milyarlarca dolar çalmakla, parayı yatırımlarına ve abartılı harcamalarına aktarmakla suçlanıyordu.
Şimdi, New York Güney Bölgesi Yargıcı Lewis Kaplan bu suçların kaç yıl hapis cezası gerektirdiğine karar verecek. Yaklaşan karar, ekonomik suçlar için uygun cezaya ilişkin asırlık soruları gündeme getiriyor. Mart ayında 32 yaşına girecek olan Bankman-Fried'in alabileceği azami ceza 100 yıldan fazla. Ancak ülke çapında mahkemeler arasında tutarlılığı sağlamayı amaçlayan federal ceza yönergeleri esnekliğe de izin veriyor. Aynı suçlar için verilen cezalar, suçun ciddiyeti, hükümlü kişinin işbirliği ve hakimin eğilimleri gibi faktörlere bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir.
Cezalar farklılık gösteriyor
Beyaz yaka suçları şiddet içeren suçlara göre daha az cezalandırılma eğiliminde çünkü suçlular toplum için fiziksel bir tehdit oluşturmuyor. 1990 yılında, çöp tahvil kralı olarak bilinen Michael Milken, altı dolandırıcılık ve komplo suçunu kabul etti ve 10 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Hükümetle işbirliği yaptıktan sonra yaklaşık iki yıl içinde serbest bırakıldı ve dönemin Başkanı Donald Trump 2020 yılında onu affetti.
Bernie Madoff, 30 yıl süren 64 milyar dolarlık dolandırıcılık suçundan 11 kez suçlu bulundu ve 2009 yılında 150 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. 2021'de hapiste öldü. Theranos'un kurucusu Elizabeth Holmes, yatırımcıları dolandırmaktan dört kez suçlu bulunduktan sonra geçtiğimiz Kasım ayında mahkemeye çıkarıldı ve yaklaşık 11 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Kendisine önerilen ceza aralığı en fazla 20 yıl olmak üzere 11 ila 14 yıldı.
Peki adil olan ne? Bu kısmen bir yargıcın cezanın amacını nasıl gördüğüne bağlı. Üç klasik teori vardır:
Caydırıcılık: Ağır cezalar müstakbel suçlulara bir mesaj gönderir ve suçları önler. Columbia Üniversitesi hukuk profesörü ve beyaz yaka suçları uzmanı John Coffee, "Eğer caydırıcı olacaksanız, bir kitleye ulaşmanız gerekir" dedi. Coffee, Bankman-Fried'in davasının medyada geniş yer bulan nadir bir dava olduğunu, bu nedenle milyonlarca kişinin onun cezasını duyacağını ve caydırıcılık hedeflerine hizmet edeceğini söyledi.
Cezalandırıcı adalet: Yanlışlar her zaman cezalandırılmalıdır. Adalet savunucuları, orantılı olduğunu düşündükleri intikamı kesinleştiren sert cezaları savunuyorlar.
Rehabilitasyon: Amaç, suçluları topluma yeniden katılabilmeleri için iyileştirmek. Bu, genel olarak daha az ağır cezalar ve ekonomik suçlar için belki de daha yüksek para cezaları ve mağdurlara tazminat anlamına geliyor, hepsi de fırsat verilirse insanların kurtarılabileceği fikrine dayanıyor.
"50 yıl ceza alabilir"
Coffee, Bankman-Fried'ın işlediği ekonomik suçların Madoff'un işlediği suçlardan sonra ikinci sırada yer alabileceğini ve bu nedenle daha ağır bir cezayı hak ettiğini ancak Madoff'un cezasının ilerlemiş yaşına rağmen çekilemediği için adil olmadığını düşündüğünü söyledi. Profesör, Bankman-Fried'in yaşı, işlediği suçlar ve cezasının medyada göreceği ilgi göz önüne alındığında 50 yıl ceza alabileceğini, ancak muhtemelen 20 yıl veya daha fazla ceza alacağını söyledi. Kaplan'ın çok adil olarak bilindiğini ancak aşırı hoşgörülü olmadığını da ekledi.
Western New England Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden Big Dirty Money: The Shocking Injustice and Unseen Cost of White Collar Crime kitabının yazarı Jennifer Taub, ilk kez beyaz yaka suçu işleyenlerin, bırakın en üst sınırı, nadiren kapsamlı cezalar aldığını söyledi. Taub, Bankman-Fried'in yaklaşık 25 yıl hapis cezasına çarptırılabileceğini ve iyi halli olması halinde çok daha kısa sürede serbest bırakılabileceğini düşünüyor. Taub, kılavuzda belirtilen azami cezaların çoğu durumda nihai cezaları yansıtmadığını, ancak keskin olasılıkların sanıkları hükümetle anlaşma yapmaya ikna edebileceğini belirtti. Buna göre Bankman-Fried'ın FTX ve kardeş firması Alameda Research'te suçunu kabul eden ve aleyhinde tanıklık yapan eski çalışma arkadaşları çok az hapis yatabilir ya da hiç yatmayabilir.
Taub, ekonomik suçlar için hapis cezasının etkileyici bir değeri olduğunu söyledi. Tabu, "Mali dolandırıcılıklar gerçek zararlara yol açıyor, bu nedenle hapis cezası tehdidine ve gerçekliğine ihtiyacınız var" dedi. Taub, çok gevşek bir yaklaşımın hukuk sistemine olan güveni sarsacağını ve varlıklı ve iyi bağlantıları olanların haksız bir avantaja sahip olduğunu düşündüreceğini ancak mali suçluların da para cezaları ve mağdurlara tazminat borçları olduğunu, bu nedenle onları uzun süre kilit altında tutmanın her zaman adalete hizmet etmeyebileceğini söyledi. Bankman-Fried'ın riski hesaplama konusunda takıntılı olduğu biliniyor, etkili bir ceza onun gibi diğerlerine zar atmaya değmeyeceği sinyalini verecektir.
© 2023 The New York Times Company
