Marc Santora / The New York Times
Ukrayna donanmasının komutanı, liman kenti Odesa'daki küçük ve gizli bir ofiste, Karadeniz'deki başarılarını temsil eden iki kupa saklıyor. Bunlardan biri Nisan 2022'de Rus Karadeniz Filosu'nun amiral gemisi Moskva'yı batırmak için kullanılan ve Rus savaş gemilerinin Ukrayna kıyılarından kovalanmasına yardımcı olan füze tüpünün kapağı. Kapağın üzerinde, alevler içinde kalan gemiye orta parmağını kaldıran Ukraynalı bir askerin resmi yer alıyor.
Diğeri ise Kırım Yarımadası'ndaki Sivastopol'da bulunan Rus filosunun karargahına çarpan İngiliz yapımı Storm Shadow füzesini ateşlemek için kullanılan bir anahtar. Ukraynalı donanma komutanı Koramiral Oleksiy Neizhpapa, "Bu yerde çocuklar için güzel bir dinlenme parkı yapmayı, şu anda orada bulunan kötülük merkezini ortadan kaldırmayı hayal ettik" dedi. Anahtarı elinde tutuyordu ve gözleri yorgun olsa da savaşmaktan başka yapacak bir şey olmadığını söylüyordu.
Güç dengesini değiştirdi
Neizhpapa, "Sivastopol benim memleketim. Benim için doğduğum, çocuklarımın doğduğu küçük vatanım. Dolayısıyla, elbette, umarım yakında Sivastopol'daki deniz üssümüze döneceğimiz zamanın geleceğini hayal ediyorum" diye konuştu. Kendi savaş gemisi olmamasına rağmen Ukrayna savaş boyunca deniz çatışmalarında güç dengesini değiştirdi. İnsansız deniz araçlarını kullanması ve uzun menzilli gemisavar füzelerinin artan cephaneliği, Batılı müttefiklerin sağladığı kritik gözetim ve Ukrayna'nın hava kuvvetleri ve özel harekat güçlerinin hedefli saldırıları ile birlikte Ukrayna'nın çok daha güçlü Rus donanmasının avantajlarını köreltmesine izin verdi.
"Ukrayna kendi filosu olmadan başardı"
ABD ordusu için araştırmalar yapan ve federal olarak finanse edilen Rand Corp'ta kıdemli mühendis olarak görev yapan Scott Savitz, "Bu noktada, Rus Karadeniz Filosu öncelikle deniz stratejistlerinin varlık halindeki bir filo olarak adlandırdıkları şey" dedi. Bu nedenle Savitz'in söylediğine göre bu filo dikkatle korunması gereken potansiyel bir tehdidi temsil ediyor. Ancak şu an kontrol altında tutuluyor. Savitz, "Dikkat çekici bir şekilde Ukrayna tüm bunları kendi önemli bir filosu olmadan başardı" dedi.
Neizhpapa, Ukrayna'nın Karadeniz'de büyük ölçüde silahsız kaldığı konusunda uyarıda bulundu. Rus filosunda bulunan savaş kruvazörleri, destroyerler, fırkateynler ve denizaltılardan yoksun. Rus uçakları hala deniz üzerindeki gökyüzüne hakim ve Rusya hala filosunu kullanarak Ukrayna şehir ve kasabalarına uzun menzilli füzeler fırlatıyor ve hem silahlı kuvvetleri hem de sivilleri tehdit ediyor.
Çarşamba günü Odesa limanına yanaşan bir ticari gemiye isabet eden füze, geminin kaptanının ölümüne ve üç mürettebatın yaralanmasına neden oldu. Bu, Odesa'ya deniz taşımacılığının Ağustos sonunda yeniden başlamasından bu yana vurulan ilk sivil gemi oldu. Rus donanması aynı zamanda dar Kerç Boğazı ile Karadeniz'e bağlanan Azak Denizi'ne de hakim ve işgal altındaki Mariupol ve Berdiansk şehirlerindeki Azak limanlarını karadaki lojistik zorlukları hafifletmeye yardımcı olmak için giderek daha fazla kullanıyor.
Ukrayna saldırıya geçti
Ukrayna yine de bu avantajların bazılarını ortadan kaldırmayı başardı ve son zamanlarda saldırıya geçti. Son iki ay içinde hem Jet Ski'lerle küçük birlikler tarafından gizli gece operasyonları hem de güçlü füze saldırıları başlattı. Bu saldırılar sadece Sivastopol karargahını değil, aynı zamanda Kilo sınıfı bir denizaltıyı ve Kırım'ın doğusundaki bir gemi inşa tesisini de vurdu ve bu saldırı füze taşıyan yeni bir Rus savaş gemisine zarar verdi.
İngiliz askeri istihbarat ajansının çarşamba günü bildirdiğine göre, son saldırı Rusya'nın cephe hattından daha uzağa taşınmayı düşünmesine neden olacak. İngiltere Silahlı Kuvvetler Bakanı James Heappey, Polonya'nın başkenti Varşova'da düzenlenen bir güvenlik konferansında Rusya'nın Karadeniz filosunun işlevsel bir yenilgiye uğradığını söyledi ve Ukrayna'nın Karadeniz'deki kıyı sularının kurtarılmasının, geçen yıl Kherson ve Kharkiv'de karada gerçekleştirilen başarılı karşı saldırılar kadar önemli olduğunu savundu.
"Klasik yaklaşım artık işe yaramıyor"
Deniz savaşı aynı zamanda yeni teknolojilerin etkisini de ortaya koydu, deniz savaşına ilişkin uzun süredir var olan teorileri dünyanın dört bir yanında, belki de hiçbir yerde Çin ve Tayvan'da olduğu kadar yakından incelenmeyecek şekilde dönüştürdü. Neizhpapa "Askeri denizcilik akademilerinde öğrendiğimiz klasik yaklaşım artık işe yaramıyor. Bu nedenle mümkün olduğunca esnek olmalı ve planlama ve uygulama yaklaşımlarını mümkün olduğunca değiştirmeliyiz" değerlendirmesini yaptı.
Örneğin, savaş gemilerini geliştirmenin ve inşa etmenin yıllar aldığını ve yeni zorlukları karşılamak için bunları güncellemenin daha fazla zaman aldığını söyledi. Oysa deniz insansız hava araçları her ay gelişiyor. Neizhpapa, Rusya'nın Karadeniz'deki hava üstünlüğünün bir sorun olduğunu kabul etti ve F-16 savaş uçaklarının Ukrayna'nın deniz savaşına katacağı değeri vurguladı. Amerika Birleşik Devletleri F-16 sözü verdi ancak Ukraynalı yetkililer bu uçakların önümüzdeki yazdan önce Ukrayna semalarında görülmesinin pek mümkün olmadığını söyledi.
"Başarılı olamayacaklarına inanıyoruz"
Rusya'nın denizdeki gerilemelere ana yanıtı, Ukrayna liman altyapısını felce uğratmayı ve Odesa halkını cezalandırmayı amaçlayan amansız bir bombalama kampanyası oldu. Neizhpapa, son haftalarda donanma uçaklarının Odesa'dan gelen nakliye yollarına mayın benzeri nesneler bıraktığını, ancak nakliye işlemlerinin durmadığını söyledi. Neizhpapa, "Elbette girişimimizi her şekilde durdurmak istiyorlar. Ancak başarılı olamayacaklarına inanıyoruz" dedi.
Neizhpapa, Rusya'nın geniş çaplı işgalini başlatmasından bu yana yaklaşık iki düzine Rus gemisi ve bir denizaltının hasar gördüğünü ya da imha edildiğini söyledi. Sadece görsel olarak teyit ettiği kayıpları sayan bir askeri analiz sitesi olan Oryx, en az 16 hasarlı ya da tahrip olmuş gemiyi belgeledi.
"Düşman da çabuk öğreniyor"
Rus gemilerine verilen hasarın listelendiği gizli bir çizelgenin önünde duran Neizhpapa, Ukrayna'nın başardıklarının abartılmasına ayıracak zamanı olmadığını söyledi. Ukrayna'nın hala bordadan çıkarmak istediği çok sayıda güçlü Rus savaş gemisi var. Cuma günü Ukrayna istihbarat teşkilatı, Rusya'nın filosunu koruyan katmanlı hava savunmasında önemli bir rol oynadığını söylediği iki gemiye yönelik bir deniz insansız hava aracı saldırısının videosunu yayınladı. Hasarın boyutu net değildi. Neizhpapa, "Düşman da çok çabuk öğreniyor ve bizim eylemlerimize karşı koyarak kendi sonuçlarını çıkarıyor. Denizdeki savaş ancak mümkün olan en kısa sürede uygulanması gereken yeni çözümlerle kazanılabilir" diye konuştu.
© 2023 The New York Times Company
