Andrew E. Kramer ve Maria Varenikova / The New York Times
Kiev'de bir hırdavatçıda tezgâhtarlık yapan Halyna Vynokur ilk kez bir ateşli silahı omuzunda tutuyordu. Bir mağazada satın alma müdürü olan Iryna Sychova ise bir Kalaşnikof tüfeğin çubuk ve yaylarını söküp yeniden monte ediyordu. Bu kadınlar, geçtiğimiz hafta sonu Kiev yakınlarındaki bir ormanda ateşli silahlar ve şehir savaşları kursu için bir araya gelen iki düzine kadın arasındaydı. Tüfekle ateş etme, bubi tuzağı bulma ve el bombası atma gibi eğitimler aldılar. Bir gün kendilerini ön saflarda bulabileceklerini fark ettiklerini ve görev bilinciyle hareket ettiklerini söylediler.
Yıpratma savaşları
Eğitime katılan bir psikolog olan 46 yaşındaki Olha Bakhmatova, "Kimse siperlerde savaşmak istemiyor. Bunu istemek doğal değil" dedi. Ancak daha fazla kadının savaşmasının kaçınılmaz olduğunu düşünüyor ve hazırlıklı olmak istiyordu. Bakhmatova "Şimdi anlıyorum: Ben olmazsam kim olacak?" diye ekledi. 20 ay süren geniş çaplı savaşın ardından Ukrayna'daki çatışmalar güneydoğuda zikzaklı bir cephe hattı boyunca yıpratma savaşlarına dönüştü. Sürekli silah ve personel tedariki hayati önem taşıyor ve Ukrayna Batı'nın bağışladığı silahlardan faydalanıyor olsa da, güçlerini yenilemek için sadece kendi nüfusuna güveniyor. Rusya'nın nüfusu ise bunun yaklaşık üç katı.
Orduda kadın sayısı yüzde 40 arttı
Daha fazla Ukraynalı kadını orduya çekmek için çabalar sürüyor. Kiev yakınlarında olduğu gibi tamamen kadınlara yönelik eğitim veren gönüllü gruplar bu çabayı destekliyor. Savunma Bakanlığı'na göre şu anda Ukrayna ordusunda yaklaşık 43 bin kadın görev yapıyor ve bu sayı Rusya'nın tam ölçekli işgalinden önceki yıl olan 2021'den bu yana yaklaşık yüzde 40 arttı. Oransal artış, aynı dönemde üç kattan fazla artan erkek savaş gücünden daha az.
Ukraynalı kadınlar şu anda Ukrayna'nın güneydoğusunda savaşıyor. İşgalden bu yana atılan birkaç adımda ordu, kadınları makineli tüfekçi, tank komutanı ve keskin nişancı gibi rollerden alıkoyan kısıtlamaları ve kadınların kamyon sürmesini yasaklayan kuralları kaldırdı. Daha önce 40 olan kadın askerler için yaş sınırını 60'a çıkararak erkeklerle aynı seviyeye getirdi. Daha önceki geniş çaplı savaşlarda kadınlar paramiliter gruplar içinde ya da kuralların dışına çıkarak savaşta rol almışlardı. Ordu kadın ya da erkek kayıp rakamlarını açıklamasa da kadınlar da yaralandı, esir alındı ve öldürüldü.
Daha fazla askeri seferber etmesi gerekiyor
Ukrayna ordusunun kadınlara el uzatması elbette eşitlik yolunda atılmış bir adım ama bu aynı zamanda savaşın yol açtığı muazzam bedeli de yansıtıyor. Savaşın başlangıcında gönüllü olmak isteyen yüz binlerce erkek, ki birçoğu ilk günden sıraya girmişti, çoktan orduya katıldı; birçoğu öldü ya da yaralandı. Şimdi Ukrayna'nın Rus işgaline karşı direnişini sürdürebilmesi için çok daha fazla askeri seferber etmesi ve eğitmesi gerekiyor, üstelik erkekler askere alınmaktan giderek daha fazla kaçarken.
"Bir savaşçının cinsiyeti hiç fark etmez"
Tamamı kadınlardan oluşan eğitim seansları, kadınların kendilerini erkeklerden daha az bilgili hissetmeyecekleri ve çabalarının sürekli olarak erkeklerin fiziksel gücüyle kıyaslanmayacağı bir öğrenme ortamı sağlamayı amaçlıyor. Eğitimlere liderlik eden Ukraynalı Valkiriya adlı sivil toplum grubunun kurucusu Darya Trebukh, "Kadınlar erkeklerle eşit düzeyde savaşabilir ve aynı zamanda kadınsı kalabilirler. Bir savaşçının cinsiyeti hiç fark etmez" dedi.
26 yaşındaki hırdavatçı Vynokur, Instagram'da gördüğü bir reklamın ardından bir arkadaşıyla birlikte eğitime katıldığını anlattı: Beni cezbeden şey bunun sadece kadınlar için olması. Özellikle de ilk kez silah kullanacaklar için daha rahat. Kadınlar olarak hepimiz aynı seviyedeyiz. Vynokur orduda görev yapmakla ilgili olarak da, "Herkes savaşın bir ay içinde bitmeyeceğini anlıyor. Ben istemiyorum, hiç istemedim ama buna hazır olmam gerektiğini anlıyorum" ifadelerini ekledi.
Ordudaki şartları iyileştirmeye çalışıyorlar
Ukrayna ordusu, seferberlikten ziyade, cinsiyete özel kıyafet ve vücut zırhı sağlamak gibi halihazırda orduda bulunan kadınların koşullarını iyileştirme yollarına odaklandı. Kadınları askere almıyor ancak son zamanlarda tıp eğitimi almış kadınların askere kaydolmasını zorunlu kıldı. Hizmet etmek isteyen kadınlar askere yazılmak zorunda. Kiev yakınlarındaki son oturumda, yeni başlayanlar bir Kalaşnikof tüfeğin askısını ayarlamayı öğrendi: Çok gevşek olursa zıplıyor, çok sıkı olursa ateş etmek için hızlıca pozisyon alamıyor.
Aktif görevdeki bir paraşütçü olan erkek eğitmen şarjör doldurmayı, sıkışan bir fişeği çıkarmayı ve yüzüstü pozisyonda ateş etmeyi gösterdi. Kadınlar özellikle gözetleme ya da düşmana patlayıcı bırakmak için uçurulan insansız hava araçlarının pilotluğuna ilgi duyuyor. Bir drone birliği komutanı ve Pilotesy adlı kadın pilotları eğitmeye adanmış bir grubun kurucusu olan Valeriy Borovyk, "Drone uçurabilen kadınlar, yarın gerekirse topçu ateşi için bir drone alabilecek kişilerdir" dedi.
Borovyk, Pilotesy'yi Kiev'de, tam ölçekli işgalin ilk ayında, drone pilotları bulmak için çabalarken kurdu. Bir defile organizatörü işe alımlarda yardımcı oldu ve ilk öğrencilerden bazıları model ve aktrislerdi. Bu kadınların yaklaşık üçte birinin o zamandan beri orduya katıldığını söyledi. Kadınların çeşitli nedenlerle savaş uçağı pilotluğu eğitimi aldığını söyledi. Bazıları savaşmak için çağrılabileceklerini düşünüyor ve faydalı bir beceri istiyor. Diğerleri zaten orduda ve destek pozisyonlarından ya da tıbbi işlerden savaş rollerine geçmek istiyorlar.
"Ülkemi korumak istiyorum"
Geçen yıl tıp fakültesinden mezun olan ve şimdi askere alınmak için kayıt yaptırması gereken 24 yaşındaki Alina Budnyova, "Orduya çağrılabilirim, bu yüzden cephe için bazı becerilere sahip olmam gerektiğine karar verdim" dedi. Hazırlanmak için motive olduğunu çünkü ülkesini korumak istediğini söyledi. Valkiriya grubu yaklaşık 200 kadına ateşli silahlar ve diğer savaş becerileri konusunda eğitim verdi. Trebukh, kursu tamamlayan ve orduya katılmak isteyen kadınların askere alma ofislerine kaydolduğunu; öğrencilerin yaklaşık 5'te 1'inin bunu yaptığını söyledi.
Ormanda, tamamı kadınlardan oluşan grup dövüş eğitimi aldı; bazıları başlangıç dersi alırken diğerleri ileri düzey beceriler üzerinde çalıştı. Grup cinsiyete birkaç selam veriyor: Hedeflerden bazıları pembe balonlardı ve kamuflaj giymek için özel bir alan olarak yakınlara bir araba park edilmişti. Eğitimden birkaç saat sonra, aralarında satın alma müdürü Sychova'nın da bulunduğu yarım düzine kadından oluşan bir grup bir binaya saldırma alıştırması yaptı. Merdivenlerden çıktılar, koridorlardan geçtiler, köşeleri döndüler, birbirlerini korudular, birbirlerinin sırtını sıvazladılar ve silahlarını olası tehditlere karşı hazır tuttular. Üst katta, düşmanı oynayan bir adam bekliyordu. Öncü grup ona ulaştığında bir kadın "Temas!" diye bağırdı. Kursiyerler ateş edecekmiş gibi yaptı. Sychova merdiven boşluğundan aşağıya, "Kızlar, işte bu. Onu öldürdük" diye bağırdı.
© 2023 The New York Times Company
