Lara Jakes / The New York Times
Bir drone köpek, Virginia'daki bir ABD Ordusu test merkezinde derme çatma bir mayın tarlasında sert adımlarla bir aşağı bir yukarı yürüyor, tanksavar patlayıcısını taklit etmesi amaçlanan tabak büyüklüğündeki bir pakete yaklaştığında titriyordu. Sırtında, askeri geliştiricilerin mayınları yakın mesafeden tespit etmesine yardımcı olacağını ve insanları bu tehlikeli görevden kurtaracağını umdukları bir yığın kamera, GPS cihazı, telsiz ve termal görüntüleme teknolojisi vardı.
Tehditleri tanımlamak için sistemine yerleştirilen yapay zeka sayesinde köpek çoğunlukla sahte mayından ne zaman uzak durması gerektiğini biliyor gibi görünüyordu. Ordunun Savaş Yetenekleri Geliştirme Komutanlığı'nın karşı mayın bölümünde fizikçi olan Kendall V. Johnson bu yaz Washington, D.C. dışında yapılan bir gösteri sırasında “Çoğunlukla çalışıyor ama bazen çalışmıyor. Bu şu anda üzerinde çalıştığımız bir konu" dedi.
Daha güvenli yollar sağlayabilir
Drone köpeği, uzmanların şimdiye kadar son 50 yılda çok fazla değişmediğini söylediği bir alan olan mayınlara karşı ortaya çıkan bir avuç yeni teknoloji arasında yer alıyor. Ancak, genellikle uzaktan kumanda edilen, sadece uçak değil, mürettebatsız makineler olarak tanımlanan insansız hava araçları, Ukrayna'da modern savaşta önemli bir saldırı silahı olduğunu kanıtladığı gibi, şimdi de kara mayınlarını tespit etmek ve temizlemek için yeni ve daha güvenli yollarla savunma sağlayabilir.
Mühimmatın tespit ve imhasına yardımcı olmak üzere İngiltere merkezli Fenix Insight firmasını kuran askeri ve insani silahlar uzmanı Colin King, “Bu işte biraz şiirsel bir adalet var. Dronlar bu savaşta yıkım için büyük bir güç oldular ve ben dronların çözümün bir parçasını sunma potansiyelinin simetrisini oldukça seviyorum" ifadelerini kullandı.
İşin içine yapay zeka da girdi
Artık pek çok alanda olduğu gibi, yapay zeka ilerlemeyi yönlendiriyor. Örneğin Fenix, insansız hava araçlarının sadece kara mayınlarını tespit edip tanımlamasını değil, aynı zamanda nerede olabileceklerini de tahmin etmesini sağlayan bir yazılım geliştirdi. Bunu, dünyanın dört bir yanında askeri birliklerin mayın döşediği ya da roketlerin saçılabilir mühimmat gönderdiği çatışmalardan elde edilen açık kaynaklı istihbarat ve sosyal medya raporlarından yararlanarak yapıyor.
King, ocak ayında yazılımı bir başka İngiliz şirketi olan Ace High Drone Specialists'e ait mürettebatsız bir uçakla eşleştirerek Kherson'da Ukrayna kuvvetleriyle test etti ve burada çim ve toprağa yarı gömülü çok sayıda Rus tasarımı TM-62 tanksavar kara mayını buldu.
Dünyanın en mayınlı ülkelerinden biri
10 yılı aşkın bir süredir devam eden savaşın ardından Ukrayna dünyanın en yoğun mayınlı ülkelerinden biri haline geldi. Uzmanlar, topraklarının yaklaşık üçte birinin mayınlardan arındırılması gerektiğini tahmin ediyor. Hem Rus hem de Ukrayna birliklerinden gelen sayısız ton patlamamış mühimmat, her gün bombardımanlara ekleniyor ve bunların bazıları yıllarca yerde patlamadan durabilen ve sivilleri tehlikeye atan misket bombalarını da içeriyor.
Kara mayınları Ukrayna'nın geçen yaz Rusya'yı doğudaki Donbas bölgesinden çıkarma girişimlerini yavaşlattığı gibi bu yaz Rusya'nın karşı hamlesini de sekteye uğrattı. Rus güçleri sık sık cephe gerisine mayın taşıyan füzeler ateşleyerek Ukraynalıları tuzağa düşürmeye, ikmal ve geri çekilme yollarını kesmeye çalışıyor. İşte bu noktada yapay zeka ile güçlendirilmiş bir dron, kaçınılması gereken mayınları bularak hızlı bir şekilde bir rota belirlenmesine yardımcı olabilir. King, “Bu şeylerin nerede olduğunu bilmek büyük bir sorun. Yerlerini tespit etmek, tehlike alanlarını belirlemek ve temizliğe başlamak için kritik önem taşıyor" dedi.
Geçen yıldan beri test ediyorlar
Ukraynalılar geçen yıldan bu yana kızılötesi kameralar, manyetometreler ve bir tür yapay zeka olan sinir ağı analizi ile donatılmış mayın arama dronlarını test ediyor. Ukrayna Başbakan Birinci Yardımcısı Yulia Svyrydenko, bu testlerden bazılarının mayın tespitinde yüzde 70 oranında başarı sağladığını söyledi.
Ukrayna ayrıca Amerikan veri analiz şirketi Palantir ile ülke genelindeki sosyoekonomik ve çevresel koşulları incelemek için yapay zekayı kullanacak ve Svyrydenko'nun savaştan etkilenen topraklardan hangilerinin önce mayınlardan arındırılması gerektiğini belirleyeceğini söylediği bir sistem geliştiriyor. Svyrydenko bu ay e-postayla gönderilen sorulara verdiği yazılı yanıtlarda, Ukrayna'nın mayın temizleme makineleri ve ekipmanları temin etmek için hem gelişmekte olan yerli sanayisine hem de uluslararası müttefiklerine güvendiğini söyledi.
Müttefikler, askeri nakliye birimleri, acil durum hizmetleri ve ülkenin Ulusal Muhafızları için teknik yardım ve eğitim için 110 milyon dolarlık bir fona katkıda bulunuyor ve en az 92 mayın temizleme makinesi şu anda Ukrayna genelinde insani yardım görevlerinde arazi temizliyor. NATO ülkelerinden oluşan bir koalisyon da ittifakın savaşın en acil ihtiyaçlarından bazılarına odaklanmasının bir parçası olarak Ukrayna'ya mayın temizleme ekipmanı, bunları tedarik etmek için fon ve eğitim sağlama sözü verdi. Avrupa Birliği de bu ay yaptığı açıklamada, sekiz Ukraynalı kadından oluşan yeni mayın imha ekiplerine 16 Belçika Malinois mühimmat koklama köpeği sağlamak üzere 2.2 milyon dolar hibe edeceğini açıkladı.
İncelemesi en az 2 gün alıyor
Rusya'nın geniş çaplı işgale başladığı Şubat 2022'den bu yana Ukrayna, topraklarının neredeyse Moldova kadar büyüklüğünde bir alanını araştırdı ve yaklaşık 4 bin 600 km kare alandaki mayınları temizledi. Mayınları bulan bir yazılım geliştirmek için drone görüntülerini Amazon Web Services'teki teknik uzmanlarla paylaşan insani yardım kuruluşu HALO Trust'ın sözcüsü Jennifer Hyman, Ukrayna'daki mayınların birçoğunun gömülü olmak yerine yere saçılmış olması nedeniyle “bunları görsel olarak görmek mümkün” dedi.
Mayınları bulmak hala oldukça yavaş bir süreç; bir analistin HALO insansız hava araçlarıyla Ukrayna'da insani yardım grubunun belgelediği 288 mayın tarlasından herhangi birinin fotoğraf ve videolarını incelemesi en az iki gününü alıyor. Ancak HALO araştırma ve geliştirme sorumlusu Matthew Abercrombie, yapay zeka ile geliştirilmiş yeni yazılım hazır olduğunda, bu sürenin yarım saate inebileceğini belirtti. Abercrombie, “Böylece, bu görüntüleri gerçekten karıştırmaya başlayabilir, bu kanıtları üretebilir ve nereyi temizlememiz ve nereyi temizlemememiz gerektiği konusunda karar veren insanların ellerine geri verebiliriz" diye konuştu.
© 2024 The New York Times Company
