Nvidia CEO'su Huang Trump'ı Çin'e çip satışına nasıl ikna etti?

Tripp Mickle / New York Times

Nisan ayında, çip üreticisi Nvidia’nın CEO’su Jensen Huang, Trump yönetiminin şirketin Çin için özel olarak tasarladığı bir yapay zeka çipinin satışını yasaklaması sonrası kendini siyasi bir çıkmazın içinde buldu.

O zamandan beri Huang, Başkan Donald Trump’ı fikrini değiştirmeye ikna etmeye çalışan dünyayı dolaşan bir müzakereciye dönüştü. Trump ile seyahat etti, Kongre önünde ifade verdi ve açıklamalarıyla Washington’daki gazetecilerin dikkatini çekti.

Bu çabalar Nvidia için sonuç vermeye başladı. Geçen hafta Huang, Trump ile Oval Ofis’te bir araya geldi ve Çin’e yönelik özel çip satışlarının yeniden başlatılması için baskı yaptı. Huang, Amerikan çiplerinin küresel standart olması gerektiğini ve ABD’nin devasa Çin pazarını yerli rakiplere kaptırmasının büyük bir hata olacağını savundu.

Birkaç gün içinde Nvidia, yönetimin politikasını değiştirdiğini açıkladı. Bu dikkate değer geri adım, Huang’ın teknoloji sektörünün önde gelen jeopolitik figürü olarak sahneye çıkışını simgeliyordu. Aynı zamanda Nvidia’nın, Silikon Vadisi’nin az bilinen bir çip üreticisinden dünyanın en değerli halka açık şirketine ve yapay zeka patlamasının temel taşına dönüşünü gözler önüne serdi.

Geçen hafta Nvidia, yapay zeka sistemlerini inşa etmek için gerekli çip pazarının %90’ından fazlasını kontrol ederek, 4 trilyon dolarlık piyasa değerini aşan ilk halka açık şirket oldu. O zamandan beri bu eşiği de geride bıraktı; bunda Çin’e dönüşün payı büyük.

62 yaşındaki Huang, lobi faaliyetlerini zoraki yapıyordu. Elektrik mühendisi olan Huang, hükümet işleriyle uğraşmayı önemsiz buluyor olsa da, şirketin yapay zeka çipleri küresel politikanın merkezine oturduğunda Washington'da siyasete katlanmak zorunda kaldı. Biden yönetimi, bu çiplerin askeri saldırıları koordine etmek ve silah geliştirmek için kullanılabileceğinden korkarak Çin’e satışlara kısıtlama getirmişti. Trump yönetimi de daha sert önlemler getireceğini duyurdu.

Yemin töreninden sonra Huang, Beyaz Saray’ı ziyaret ederek Trump ile ilk kez bir araya geldi. Huang, yapay zeka politikaları ve yarı iletkenlerden bahsetti. Biden yönetimindeki yetkililer gibi Trump’ın danışmanları da bu çiplerin Çinli firmaların Amerikan yapay zeka teknolojisine yetişmesini kolaylaştıracağından endişeliydi.

Nisan ayında, Trump yönetimi Nvidia’yı uyararak Çin’de sunduğu son yapay zeka çipinin satışını durdurmayı planladığını iletti.

İhracat kısıtlamalarından sorumlu olan Ticaret Bakanı Howard Lutnick, Huang’ı Mar-a-Lago’da başkanla görüşmeye davet etti. 1 milyon dolarlık özel akşam yemeği sırasında Huang, çip satışlarının kısıtlanmaması için Trump’ı ikna etmeye çalıştı. Huang, söz konusu H20 çipinin şirketin dünya çapında sattığı ürünlere kıyasla çok daha az güçlü olduğunu, Çin’e erişimi kaybetmenin Amerikan şirketlerine zarar verip Çinli rakiplere yarayacağını anlattı.

Daha sonra bilgilendirilen yönetim yetkilileri, Huang’ın çiplerinin önemini küçümsediğini düşündü. H20, karmaşık işlemleri gerçekleştirecek bellek kapasitesine sahipti ve Çinli müşteriler bu çip için milyarlarca dolar harcıyordu. İki hafta sonra yönetim, Nvidia’ya Çin’e çip satışını durdurduğunu bildiren bir mektup gönderdi.

Ancak Silikon Vadisi yatırımcısı ve Beyaz Saray’ın yapay zeka sorumlusu olan David Sacks, Huang’ın Çin’e ilişkin görüşlerine diğer yetkililere kıyasla daha sıcak bakıyordu. Sacks, Biden yönetiminin küresel çip satışlarını kontrol altına alan başka bir kuralından da hoşnut değildi. Ayrıca yapay zeka çiplerinin yurtdışına satılmasının ABD’ye zarar vereceği yönündeki Washington konsensüsünü sorguluyordu.

Huang daha sonra Trump ile birlikte Nvidia’nın ABD’de 500 milyar dolarlık yatırım açıklamasında sahneye çıktı. Trump'ın tebessümle izlediği o konuşmada Huang şöyle dedi: “Başkanın liderliği, politikaları, desteği ve çok ama çok güçlü teşviki olmasaydı ABD’de üretim bu hızda ilerlemezdi”

Ertesi gün Huang, çip satışlarını denetleyen Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi’nde konuştu. Biden yönetiminin getirdiği satış kısıtlamalarını eleştirdi ve Çin’e satış yasağının ABD’ye fayda değil zarar getireceğini söyledi. Ayrıca, bu yıl Amerikan sistemleriyle yarışan bir yapay zeka geliştiren Çinli girişim DeepSeek’in Nvidia teknolojisini kullanıp kullanmadığına dair soruları da geçiştirdi.

Nvidia’nın hukuk müşaviri Tim Teter, Washington ziyaretinde Huang’a eşlik ederek, “Onun amacı her zaman politika yapıcıların ve başkentteki diğerlerinin duyması gereken veya duymak istediği bilgileri sağlamak ve sorularını yanıtlamaktır. O da tam olarak bunu yaptı” ifadelerini kullandı.

İzleyen haftalarda Sacks, Nvidia’nın her ülkeye satabileceği çip sayısına sınırlama getiren Biden kuralını ortadan kaldırmaya yardım etti. Bu hamle, Sacks’ın Nvidia’nın Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne çip satışının önünü açtı.

Mayıs ayında Huang, Trump ile birlikte Orta Doğu’ya gitti. Sacks, Huang’ın artık müttefiki olmuştu ve BAE’de dünyanın en büyük veri merkezi merkezlerinden birini kurmak için Nvidia’nın yüzbinlerce en gelişmiş çipini yıllık teslim edecek dev bir anlaşma imzaladı.

BAE ile milyar dolarlık anlaşmayı güvence altına aldıktan kısa süre sonra Huang, Tayvan'daki teknoloji fuarı COMPUTEX'e katıldı. Basın toplantısında Washington’un Çin’e yönelik satış düzenlemelerinin Çinli firmaları daha da güçlendirdiğini söyledi.

Huang, “Genel anlamda ihracat kontrolü bir başarısızlıktı” dedi.

Geçen hafta Huang, düşünce kuruluşu liderleri, gazeteciler ve Beyaz Saray yetkilileriyle görüşmek için yeniden Washington’a döndü. Verdiği mesaj, Orta Doğu seyahatinden sonra Sacks ile birlikte savunduklarıyla aynıydı: Dünyanın dört bir yanındaki ülkeler ABD çipleri ve yazılımı üzerine inşa etmeye teşvik edilmeli.

Huang, Washington’da Special Competitive Studies Project adlı düşünce kuruluşunun kaydettiği bir podcast’te “Amerikan teknoloji altyapısı, tıpkı Amerikan doları gibi her ülkenin üzerine inşa edeceği bir küresel standart olmalı” dedi.

Huang, geçen hafta Oval Ofis’te Trump’a da aynı mesajı verdi. İki kişiye göre Sacks da yanında destek veriyordu. Neredeyse bir saat süren görüşmenin sonunda Trump, Nvidia’nın Çin’e çip satmasına onay verdi.

Lutnick, CNBC’de yaptığı açıklamada onayın Çin ile süren ticaret görüşmeleriyle bağlantılı olduğunu söyledi. Çin’in son olarak ABD şirketlerine nadir toprak elementlerini tedarik etmeyi kabul ettiğini belirtti. Amaç, Çinli şirketlere Nvidia’nın en iyi dördüncü çipini satarak “Amerikan teknoloji altyapısına bağımlı hale getirmekti”

Birkaç gün sonra Huang Pekin’e giderek düzenlediği basın toplantısında müşterilere Nvidia’nın yeniden faaliyette olduğunu duyurdu. Artık dünyanın altıncı en zengin insanı olan Huang, Trump ile ilişkisi hakkında gazetecilerle samimi şekilde sohbet etti. Ortam neşeliydi.