Mark Landler / New York Times
Yaklaşık 20 yıl önce, genç bir insan hakları avukatı olan Keir Starmer, bir belgesel yapımcısına sık sık monarşinin kaldırılmasını önerdiği için Kraliçe'nin Avukatı unvanını almanın kendisine ‘garip’ geldiğini söylemişti. Şu anda İngiltere İşçi Partisi lideri olan Starmer, monarşi karşıtı açıklamalarını uzun zamandan beri gençlik patavatsızlığı olarak nitelendiriyor. 2014 yılında, o dönem Galler Prensi olan Charles'ın önünde diz çökmüş, Charles da kılıçla şövalyelik unvanı vermişti.
Charles’a siyasi açıdan daha uyumlu olabilir
Eğer Sir Keir Starmer önümüzdeki hafta yapılacak genel seçimlerde anketlerin de işaret ettiği gibi başbakan seçilirse, görev süreleri Kral’ın saltanatıyla çakışan son iki Muhafazakar başbakan Rishi Sunak ve Liz Truss'a kıyasla Charles'la siyasi açıdan daha uyumlu hale gelebilir. Uzmanlar, iklim değişikliği, konut, göç ve İngiltere'nin Avrupa Birliği ile ilişkileri gibi konularda Starmer'ın, bu konularda uzun süredir devam eden ve genellikle ateşli görüşlere sahip olan ancak anayasal olarak siyasette herhangi bir rol alması yasak olan bir Charles’la ortak bir zemin bulmasının muhtemel olduğunu söylüyor.
“Fikir birliği var”
Kraliyet ailesi üzerine çalışan tarihçi Ed Owens, "Keir Starmer yönetimindeki bir İşçi Partisi hükümeti, sosyal bir mesele olarak insanların içinde bulunduğu kötü duruma daha duyarlı olacaktır. Bu tür konular uzun zamandır Kral’ın radarındaydı. Söz konusu sosyal meseleler açısından bir fikir birliği var” dedi. Başbakan seçilmesi halinde Starmer, Charles ile içeriği sadece ikisinin arasında kalacak haftalık bir toplantı düzenleyecek. Buckingham Sarayı ve başkanlık ofisini tanıyan kişiler, 75 yaşındaki hükümdar ile kamu davaları direktörü olarak ceza adaletine yaptığı hizmetlerden dolayı şövalye unvanı alan 61 yaşındaki avukat arasında verimli bir ilişki öngörebileceklerini söylediler.
Starmer'ın ilerici siyasetinin ötesinde akademisyenler, Charles'ın Brexit'in ardından yaşanan bölünmeler, siyasi çalkantılar ve liderler değişiminin ardından bir İşçi Partisi hükümetinin sağlayacağı istikrarı takdir edeceğini söyledi. İki yıldır tahtta olan Charles yakında üçüncü başbakanı görecek. Kings College London'da profesör ve anayasal monarşi konusunda otorite olan Vernon Bogdanor, "Monarşi, ülkeyi bir arada tutan birleştirici bir güç olmaya çalışır, bu nedenle bölünme yerine uzlaşmayı tercih eder. Kral rolünü bu şekilde görüyor” dedi. Bogdanor, "Annesi savaş zamanı kuşağını temsil ederken, Kral daha çok 60'lar kuşağını temsil ediyor" diye ekledi.
Ruanda planını eleştirdi
Charles hükümdar olarak oy kullanmıyor. Ancak varis olarak geçirdiği on yıllar boyunca organik tarım ve mimari gibi önem verdiği konularda açık sözlü oldu. Zaman zaman, daha politik konulardaki görüşleri dışarı sızıyordu. Charles'ın 2022 yılında Muhafazakâr hükümetin bazı sığınmacıları Ruanda'ya tek yönlü uçuşlarla gönderme planını "dehşet verici" olarak eleştirdiği bildirildi. Özel bir toplantıda yaptığı yorumlar, Kraliçe 2. Elizabeth'i Ruanda'nın başkenti Kigali'deki İngiliz Milletler Topluluğu ülkeleri toplantısında temsil etmesinden haftalar önce The Times of London ve The Daily Mail gazetelerinde yer aldı. Charles'ın o dönemde ofisinin bulunduğu Clarence House, haberler hakkında yorum yapmayı reddetti, ancak bunları yalanlamadı. Johnson'ın o dönemdeki iletişim şefi Guto Harri'ye göre, bu durum o dönemde başbakan olan ve Ruanda planını öneren Boris Johnson'ı Charles'a şikayette bulunmaya itti. The Mail'e konuşan Harri, Johnson'ın Charles’ın karşısına dikildiğini ve (seçilmemiş bir kraliyet mensubu olarak) demokratik yollarla seçilmiş bir hükümetin eylemleri hakkında söyledikleri konusunda onunla yüzleştiğini anlattı.
Starmer planı çöpe atacak
Charles bundan sonra Ruanda hakkında hiçbir şey söylemedi. Nisan ayında Parlamento'nun Sunak yönetiminde yasanın gözden geçirilmiş bir versiyonunu kabul etmesinin ardından Kral, görevi olduğu üzere kraliyet onayını vererek yasayı kanun haline getirdi. Ancak Starmer, bir İşçi Partisi hükümetinin, maliyetli ve uygulanamaz olduğunu söyleyerek planı çöpe atacağına söz verdi.
İklim politikaları da uyumlu
İklim politikası, Kral’ın İşçi Partisi hükümetini kendi görüşleriyle daha uyumlu bulabileceği bir başka alan. Truss, Charles'tan 2022'de Mısır'da yapılacak BM iklim değişikliği konferansına katılmamasını isteyerek onu belki de en çok değer verdiği konuda konuşabileceği bir platformdan mahrum bıraktı. Sunak daha sonra İngiltere'nin emisyon azaltma hedeflerinden bazılarını, hayat pahalılığı krizi sırasında ağır maliyetlerini gerekçe göstererek geri çekti. Buna karşın İşçi Partisi, yılda 28 milyar pound ya da yaklaşık 35 milyar dolar değerinde bir yeşil yatırım planı açıkladı, ancak o zamandan bu yana İngiltere'nin kamu maliyesi düzelene kadar harcama hedeflerini askıya aldı.
İşçi Partisi monarşi karşıtı çizgiye sahipti
Tarihçi Owens, "Yeni bir İşçi Partisi hükümeti ve Charles bu konularda uyum içinde olacak gibi görünüyor. Ancak İşçi Partisi'nin yeşil gündemin önemine dair pek çok güzel sözü var. Bu güzel sözleri eyleme dönüştürebilecekler mi?" dedi. Elbette, ilk İşçi Partisi monarşi karşıtı bir çizgiye sahipti. İlk parlamento lideri Keir Hardie bir keresinde şöyle yazmıştı: Despotizm ve monarşi uyumludur; demokrasi ve monarşi düşünülemez bir bağlantıdır.
Muhafazakar siyasi ajanlar Starmer'ın gençliğini gösteren videoyu yayınladılar ve İşçi Partisi'nin monarşiden nefret ettiğini öne süren reklamlarda kullandılar. Ancak Starmer görevi devralmadan önce bile İşçi Partisi güvenilir bir anayasal partiye dönüşmüştü. Ve analistler, kalan monarşi karşıtı duyguların büyük olasılıkla 2020'de lider olduktan sonra partinin sert solunu tasfiye etmesiyle ortadan kalktığını söylüyor. İşçi Partisi'nin 2022'deki parti konferansında, Kraliçe’nin ölümünden sonra ilk kez ulusal marş çalındı. Bir zamanlar monarşinin kaldırılmasından söz eden Starmer sesini yükselterek "Tanrı Kralı Korusun" şarkısını söyledi.
© 2024 The New York Times Company
