Michelle Cottle / The New York Times
Tatil sezonu kapıda. Bu da demek oluyor ki Amerikalılar aşırı yemek yeme ve Kara Cuma alışverişinden kurtulmaya çalışırken, siyaset dünyası da başkanlık seçimlerinin bir sonraki aşaması olan önseçim dönemine giriyor.
Şükran Günü ile Ocak ve Şubat aylarındaki ilk başkanlık önseçimleri ve parti kongreleri arasındaki dönem, tipik olarak değişkenlik ile dolu oluyor. Yarışmacılar mesajlarını keskinleştirir. Kampanyalar Iowa, New Hampshire ve diğer önseçim eyaletlerine ek para, insan ve reklam akınına uğrar. Çok fazla reklam. Daha fazla seçmen dikkat etmeye başlar. Adayların yükseliş ve düşüşlerini, odaklanmalarını ve geri çekilmelerini izleyerek, baskı altında nasıl tepki verdiklerini anlayabilirsiniz. Ve eğer bir başkanın başa çıkabilmesi gereken bir şey varsa, o da baskıdır.
Her türlü sürpriz olabilir
Normal bir seçimde, bu erken yarışmalar her türlü sürprizi beraberinde getirebilir. 2000 yılında John McCain'in başına buyruk koşusu New Hampshire önseçimlerinde George W. Bush'u alt ederek Cumhuriyetçi adaylık yarışını sarsmıştı. 2004'te, Ocak ayındaki Iowa parti seçimlerine kadar geçen haftalar boyunca, Demokrat yarışta zayıflayan John Kerry gevşedi, ısındı ve mesajını sertleştirerek düzen karşıtı Howard Dean'in hayallerini yıktı. (Dean'in çığlığını hatırlıyor musunuz? Güzel günlerdi.) 2008 seçimlerinde Obama ekibi Iowa'da erkenden çalışmaya başladı ve seçim gecesi yaklaştıkça Hillary Clinton'ın aurasına bir kazık çakarak ortalığı kızıştırmaya devam etti. Ve böyle devam etti.
Trump'ın hakimiyeti sarsılır mı?
Bu kez, açıkçası, oyunun durumu farklı. Donald Trump'la birlikte Cumhuriyetçilerin yarışında, hakimiyeti neredeyse aşılamaz görünen fiili bir iktidar var. Bazı oyuncular sahayı çoktan terk etti. Diğerlerinin de en kısa zamanda sahayı terk etmesi gerekiyor. (Size bakıyorum, Asa ve Doug.) Ama bu yarış henüz bitmedi. Aslında henüz tek bir oy bile kullanılmadı. Ve Trump'ın tüm avantajlarına rağmen, ön seçimlere istikrarsızlık katan ağır bir yük taşıyor.
Trump, gırtlağına kadar suç iddialarına batmış durumda ve hiçbiri onu hapse atmasa bile, stres ve ilerlemiş yaşı zihinine zarar veriyor gibi görünüyor. Gittikçe daha da kopuklaşan atıp tutmalarını izlerken insan ister istemez "Bir şeyler yolunda gitmiyor" diye düşünüyor. Başkan Joe Biden kadar ciddi bir sağlık sorunu yaşaması muhtemel görünüyor. Ön seçimler devam ederken, herhangi bir gelişme yumuşak Trump seçmenlerini MAGA kralının kötü bir bahis olduğuna ikna edebilir.
Trump'ın katili olabilecek iki kişi
Tüm bunlar Cumhuriyetçilerin önseçim mücadelesinin hayati önemini koruduğunu gösteriyor. Ve bu kritik sürece girerken, Trump'ın en umut vaat eden rakiplerinin ki şu anda Ron DeSantis ve Nikki Haley gibi görünüyorlar, bir araya gelip bize neyden yapıldıklarını göstermelerinin zamanı geldi. Trump'ın katili olmaya aday bu iki ismin de temel amacı aynı: Önseçim seçmenlerini eski başkanın artık bu iş için doğru kişi olmadığına, onun Amerika'nın geçmişi, kendilerinin ise geleceği olduğuna ikna etmek. Bunu Obama'nın "değişim" temasının bu yılki versiyonu olarak düşünün.
Bu işe çok farklı yerlerden yaklaşıyorlar. Iowa, eyalette her şeyini ortaya koyan DeSantis için ya tamam ya devam demek. Haley'in son anketlerde kendisini yakalamış olması ekibi için özellikle tedirgin edici. DeSantis uzun zamandır GOP'taki pek çok kişinin kendisinin partinin en seçilebilir seçeneği olduğuna dair inancından faydalanıyor. Eğer hem Trump hem de Haley'in gerisinde kalır ve New Hampshire'da ikinci bir yenilgiye uğrarsa ki son anketler onu en iyi ihtimalle dördüncü sırada gösteriyor, bu seçilebilirlik argümanı yerle bir olur.
DeSantis ne yapmalı?
Önümüzdeki birkaç hafta DeSantis'in önünü açmak için son şansı ve bunu nasıl yapacağını görmek giderek zorlaşıyor. Kendisini yeni nesil için MAGA seçimi olarak sunarak ince bir çizgide yürümeye çalıştı. İlk işaretler, özellikle Senatör Tim Scott'ın ayrılışı olmak üzere, sahanın MAGA olmayan kısmındaki son konsolidasyonun Haley'e DeSantis'ten daha fazla fayda sağlayacağı yönünde. Bir de Ron'un berbat bir politikacı olduğu gerçeği var ki bu, insanların adaylarla yüz yüze konuşmayı çok ciddiye aldığı erken oylama eyaletlerinde gerçek bir handikap.
Bununla birlikte, DeSantis ekibi, işlerini kaybetmemeye kararlı. Eyaletin 40. valisi Tom Vilsack bir keresinde "Iowa'da önemli olan mesaj değil, ilişkidir" demişti. Ekim ayında kampanya, Florida'daki personelinin yaklaşık üçte birini seçimlere kadar Iowa'ya göndereceğini duyurdu. Politico'ya göre Kasım ayı ortasında üç üst düzey isim gönderildi: Kampanya müdür yardımcısı, ulusal siyasi direktör ve iletişim şefi. Eyalet genelinde ek ofisler açılıyor ve Aralık ayında daha fazla yardımcının gönderilmesi bekleniyor. Iowa valisi Kim Reynolds'un desteğini aldı. Eğer DeSantis akıllıysa, şu andan 15 Ocak'taki seçim gecesine kadar her an eyalette el sıkışıyor olacak.
Münazaraların yıldızı oldu
Haley, Iowa ve New Hampshire arasında daha fazla denge kurmaya çalıştı. Önseçimlerde oy kullanan çok sayıda bağımsızın bulunduğu ilginç Granite Eyaleti'nin, Cumhuriyetçi tabanı dindar muhafazakârlardan oluşan Iowa'ya kıyasla Haley'nin siyaset tarzı için daha verimli bir zemin oluşturduğunu düşünürsek bu belli bir anlam ifade ediyor. (Beyaz Evanjelikler Trump'a bayılıyor.)
Haley'nin çok sayıda Cumhuriyetçiyi peşinden sürükleyip sürükleyemeyeceği ise milyar dolarlık bir soru. Onun da bu yılın geri kalanında Iowa ve New Hampshire'a yerleşmesi ve DeSantis'ten daha az önemsiyormuş gibi görünmekten kaçınmak için oradaki varlığını yüksek sesle duyurması gerekiyor. Ve birkaç çıkış anına daha ihtiyacı var. Örneğin Cumhuriyetçi münazaraların yıldızı oldu ama Trump ve hatta DeSantis hakkında şüphe uyandırmaktan çok Vivek Ramaswamy'yi parçalamak için zaman harcadı ki bunu izlemek muhteşemdi.
İz bırakma dönemi yakında kapanıyor
Haley'nin Iowa öncesi unutulmaz bir darbe vurmak için belki iki münazarası var. Trump'ın tartışma sahnesinde olmamasının dezavantajına sahip olsa da, "Donald Trump burada olsaydı, ona sorardım..." gibi cümleleri en iyi şekilde kullanabilecek kadar çevik. Şeytanın Avukatı filminde Al Pacino, "Baskı. Her şeyi değiştirir" diyordu. Haley ve DeSantis için bu yarışı bozma ve iz bırakma dönemi yakında kapanıyor. Ya büyük oyna ya da evine dön mevsimi.
© 2023 The New York Times Company
