NYT BM'deki ateşkes tasarısını yazdı: ABD veto etmeyi planlıyor

Farnaz Fassihi / The New York Times

Pazar günü bir kampı ateşe veren ve aralarında çocukların da bulunduğu en az 45 Filistinlinin ölümüne neden olan İsrail saldırısının yarattığı öfkeyi dizginlemek isteyen Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki birçok diplomat, bu hafta İsrail'in Refah kentindeki askeri operasyonlarını durdurmasını ve derhal ateşkes ilan etmesini talep eden yeni bir karar tasarısını destekliyor. Ancak konseyde veto yetkisine sahip olan ve kararı mevcut haliyle desteklemeyeceğinin sinyalini veren ABD'nin itirazlarını aşmaları gerekecek.

Konseyin mevcut yapısındaki tek Arap temsilci olan Cezayir'in hazırlayıp dağıttığı bir sayfalık karar tasarısında “işgalci güç İsrail'in Refah'taki askeri saldırılarını ve diğer eylemlerini derhal durdurması” isteniyor. Kararda tüm tarafların saygı göstereceği acil bir ateşkes çağrısında bulunuluyor ve ayrıca tüm rehinelerin derhal ve koşulsuz olarak serbest bırakılması talep ediliyor.

Konsey, salı ve çarşamba günleri Gazze Şeridi'ndeki İsrail-Hamas savaşıyla ilgili arka arkaya toplantılar yaptı; önce Refah'taki kampa yapılan saldırıyla ilgili olarak kapalı kapılar ardında acil bir oturum düzenlendi, ardından da İsrail-Filistin çatışmasıyla ilgili olarak aylık açık toplantı planlandı. Cezayir'in karar tasarısının gelecek haftalarda oylamaya sunulması bekleniyordu. Cezayir Büyükelçisi Amar Bendjama çarşamba günü konseye yaptığı açıklamada “İnsani maliyet apaçık ve dehşet verici. Bu suçlar kendi adlarına konuşuyor" dedi.

ABD kararı veto edecek

Kamuoyu önünde konuşma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir ABD'li yetkili, ABD'nin dengesiz ve sorunlu olarak gördüğü karar tasarısının mevcut halini veto edeceğini söyledi. Yetkili, ABD'nin bir dizi revizyon önerdiğini söyledi. Yetkili, ABD'nin özellikle İsrail'e, İsrailli komutanların militan grup Hamas'ın kalesi olarak gördükleri Refah'a yönelik askeri harekâtını tamamen durdurma çağrısı yapan bir kararı desteklemek istemediğini söyledi. Biden yönetimi İsrail'in buradaki sınırlı operasyonlarını destekliyor.

Konseyin beş daimi üyesinden biri olan ABD, veto yetkisine sahip ve bu yetkisini savaşın başladığı Ekim ayından bu yana daha önce alınan üç ateşkes kararına karşı kullandı. Mart ayında ABD, oylamada çekimser kalarak Ramazan ayı için insani ateşkes çağrısı yapan bir kararın geçmesine izin vermişti. Son haftalarda Gazze'deki sivil kayıplar arttıkça ABD'li yetkililer İsrail'in savaşı yürütme biçimini daha açık bir şekilde eleştirmeye başladı. Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail bombardımanı ve kara operasyonlarında en az 36 bin kişi öldürüldü ve bu sayı savaşçılarla siviller arasında ayrım yapmıyor. Sağlık yetkilileri ölenlerin çoğunun kadın, çocuk ve diğer savaşçı olmayan kişiler olduğunu söyledi. Gazze'deki yetkililer pazar günkü saldırı ve sonrasında çıkan yangının yerinden edilmiş insanların çadırlarda yaşadığı Kuveyt el-Selam kampını yerle bir etmesi sonucu en az 45 kişinin öldüğünü açıkladı. Ölenler arasında, New York Times tarafından doğrulanan bir videoda yanmış ve başsız bedeni gösterilen bir bebek de vardı.

ABD'nin Birleşmiş Milletler Büyükelçi Yardımcısı Robert A. Wood çarşamba günü konseye yaptığı açıklamada “Pazar günkü hava saldırıları gibi olaylardan kaynaklanan önemli sivil zararların devam etmesi İsrail'in Gazze'deki stratejik hedeflerini baltalıyor” dedi. Wood, İsrail'in kendini savunma hakkına sahip olduğunu ancak aynı zamanda sivilleri koruma yükümlülüğü bulunduğunu da sözlerine ekledi.

Salı günü Biden yönetiminden üst düzey yetkililer pazar günkü saldırıdan duydukları dehşeti dile getirdiler ancak bunun büyük bir kara operasyonunun parçası olmadığını ve dolayısıyla Başkan Joe Biden'ın İsrail'e silah sevkiyatını durdurma konusundaki kırmızı çizgisini aşmadığını söylediler. Cezayir'in kararında ayrıca Birleşmiş Milletler'in en üst mahkemesi olan Lahey'deki Uluslararası Adalet Divanı'nın geçtiğimiz cuma günü aldığı acil karara da atıfta bulunuluyor. Kararda İsrail'in Refah'taki askeri operasyonunu derhal durdurması emredildi ancak İsrailli yetkililer kararda kullanılan ifadelerin yoruma açık olduğunu savundular. Karar, geçen yılın sonlarında İsrail'i soykırımla suçlayan bir davayı mahkemeye taşıyan Güney Afrika'nın itirazlarının ardından geldi.

Bazı konsey diplomatları, pazar gecesi yapılan saldırının yarattığı ivmeyi ve öfkeyi yakalamak ve mümkünse Gazze'de daha fazla sivilin zarar görmesini engellemek için kararın kısa süre içinde oylanmasını umduklarını söyledi. Diplomatlar, ABD'yi yatıştırmak için uzun süren müzakerelerin, konseyin harekete geçme kararlılığı konusunda yanlış bir sinyal göndereceğini söyledi. Fransa Büyükelçisi Nicolas de Rivière, “Bu konsey Refah'taki durumla ilgili olarak kendisini acilen ifade etmeli ve bu saldırıya son verilmesini talep etmeli” dedi.