Ivan Nechepurenko ve Andrew E. Kramer / The New York Times
Rusya Savunma Bakanlığı, çarşamba günü Ukrayna sınırı yakınlarında büyük bir Rus askeri nakliye uçağının düştüğünü ve uçaktaki herkesin öldüğünü açıkladı. Bakanlık, Ukrayna'yı uçağı füzelerle vurmakla suçladı.
Rusya'nın iddiaları doğrulanamadı
Bakanlıktan yapılan açıklamada uçağın Rus hizmet personeliyle değiştirilmek üzere Belgorod bölgesine nakledilmekte olan 65 Ukraynalı savaş esirini taşıdığı belirtildi. Bakanlık Ukrayna güçlerini uçağı vuran iki füzeyi Ukrayna'nın Kharkiv bölgesinden fırlatmakla suçladı. Bakanlık uçağın aynı zamanda altı mürettebat ve üç kişiyi daha taşıdığını söyledi. Rusya'nın iddiaları bağımsız olarak doğrulanamadı.
Ukraynalı yetkililer Moskova'nın uçağı Ukrayna'nın düşürdüğü yönündeki suçlamaları ya da Ukraynalı savaş esirlerinin kazada öldüğü yönündeki iddiaları hakkında doğrudan yorum yapmadı. Genelkurmay Başkanlığı çaarşamba günü öğleden sonra bir açıklama yayınlayarak sınır bölgesindeki Rus askeri nakliye uçaklarını hedef alma hakkı olduğunu savundu.
Ancak Çarşamba günü daha sonra Ukrayna'nın askeri istihbarat teşkilatı, bu olayın trajik bir hata olabileceğini ima ederek, Rusya'nın daha önceki takaslarda olduğu gibi mahkumların Belgorod havaalanına uçurulacağı konusunda kendisini bilgilendirmediğini söyledi. Havaalanı Ukrayna insansız hava araçlarının ve füzelerinin menzili içinde bulunuyor. Ukrayna'nın o gün için bir esir değişimi planlandığını kabul etmesi, esirlerin bölgeye nakledileceğini varsayması gerekip gerekmediği konusunda soru işaretleri yarattı.
"Rusya saldırısına karşılık verildi"
Ukrayna istemeden de olsa kendi askerlerinin bulunduğu bir uçağı düşürdüyse bu, mühimmat ve personel sıkıntısı çeken ve Batı'nın desteğinin azalmasından korkan savaş çabaları için zor bir zamanda acı verici bir gerileme olacaktır. Genelkurmay açıklamasında nakliye uçağının düşürüldüğü yalanlanmadı. Bunun yerine Ukrayna'nın Rus topraklarını vurmasının ne kadar elzem olduğu vurgulandı. Açıklamada Rusya'nın Kharkiv kenti ve çevresine yönelik tekrarlanan füze saldırılarının geçtiğimiz hafta 16 kişinin ölümüne ve 78 kişinin yaralanmasına yol açtığı, Ukrayna'nın da buna füze fırlatma alanlarını ve füze sevkiyatının yapıldığı lojistiği hedef alarak karşılık verdiği belirtildi.
Açıklamada, "Ukrayna silahlı kuvvetleri, terörist tehdidi ortadan kaldırmak için teslimat araçlarını imha etmek ve hava sahasını kontrol etmek için önlemler almaya devam edecektir" denildi. Rusya'nın Belgorod bölgesi Ukrayna ile uzun bir sınıra sahip ve savaşın büyük bölümünde bölgede çatışmalar alevlendi. Geçtiğimiz haftalarda, Aralık ayındaki bir bombardıman da dahil olmak üzere, sık sık Ukrayna füze ve insansız hava aracı saldırılarına sahne oldu. Burası aynı zamanda Moskova'nın 2022'deki geniş çaplı işgalinin ve savaş sırasında Rusya'nın Ukrayna topraklarına yönelik saldırılarının da hazırlık sahasıydı.
Belgorod bölgesi valisi Vyacheslav Gladkov sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Moskova yakınlarındaki bir askeri havaalanından kalkan uçağın Korochansky bölgesindeki bir yerleşim yerinin yakınlarındaki bir tarlaya düştüğünü söyledi. Gladkov, acil servislerin olay yerinde olduğunu ve soruşturma yürüttüğünü söyledi.
"Askerlerin nakledileceğinin farkındaydılar"
Telegram'da yayınlanan ve The New York Times tarafından doğrulanan bir video, Korochansky bölgesindeki Yablonovo kasabasında büyük bir uçağın düştüğünü ve patladığını gösterdi. Rus devlet haber ajansı Tass, enkazın karlı bir alana yayıldığını gösteren kaza mahallinin bir videosunu yayınladı.
Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Ukrayna yönetiminin yerleşik uygulamaya uygun olarak Ukraynalı askerlerin takas için bugün askeri nakliye uçaklarıyla Belgorod havaalanına nakledileceğinin farkında olduğu belirtildi.
"Rusya'nın planlı ve kasıtlı eylemleri"
Açıklamada, "Daha önce varılan anlaşmaya göre, olay öğleden sonra Rusya-Ukrayna sınırındaki bir kontrol noktasında gerçekleşecekti" denildi. Ukrayna'nın askeri istihbarat teşkilatı "bugün bir takasın gerçekleşmesi gerekiyordu ancak gerçekleşmedi" dedi. Ukrayna'nın Rus mahkumları güvenli bir şekilde sınıra taşıyarak anlaşmanın kendi tarafına düşen kısmını yerine getirdiği belirtildi. Ajans uçaktaki yolcular hakkında bilgi sahibi olmadığını ancak "Anlaşmalara göre esirlerin güvenliği Rus tarafınca sağlanacaktı" dedi. Açıklamada ayrıca Rusya'nın Ukrayna'yı uçakta mahkumlar olduğu konusunda bilgilendirmemiş olmasının "Rusya Federasyonu'nun Ukrayna'daki durumu istikrarsızlaştırmak ve uluslararası desteği zayıflatmak için planlı ve kasıtlı eylemler" olabileceği belirtildi.
Rusya'nın iddiası doğru mu?
Eski bir Ukraynalı savaş esiri olan Maksym Kolesnikov, sosyal medya paylaşımında esirlerin askeri kargo uçaklarıyla taşındığını doğruladı ancak Rusya'nın 65 esire sadece üç gardiyanın eşlik ettiği iddiasını sorguladı. Kendi uçuşunda yaklaşık 20 gardiyanın 50 mahkumla birlikte uçtuğunu söyledi. Rus milletvekili ve emekli general Andrei V. Kartapolov, parlamentonun alt kanadı Devlet Duması'nın bir oturumunda Il-76'nın üç Ukrayna füzesi tarafından düşürüldüğünü söyledi. İddiası için herhangi bir kanıt sunmadı ve bağımsız olarak doğrulanamadı.
New York'ta Birleşmiş Milletler'i ziyaret eden Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov çarşamba günü yaptığı açıklamada Ukrayna'nın uçağı düşürerek terörist bir saldırı gerçekleştirdiğini ve Rusya'nın Ukrayna'nın uçağa neden ateş açtığını açıklaması için Güvenlik Konseyi'nden acil bir oturum talep ettiğini söyledi.
Zelenskiy'den soruşturma çağrısı
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy çarşamba günü gece yayınladığı videoda, "Rusların Ukraynalı mahkumların hayatlarıyla, sevdiklerinin duygularıyla ve toplumumuzun duygularıyla oynadıkları açık" dedi. Zelenskiy ayrıca olayla ilgili uluslararası bir soruşturma başlatılması çağrısında bulundu. Rusya ve Ukrayna savaşın başından bu yana Türkiye ya da Birleşik Arap Emirlikleri gibi üçüncü bir tarafın aracılık ettiği anlaşmalar yoluyla esir değişimi yapıyor. Bu anlaşmalar çok karmaşıktı ve taraflar her ayrıntıyı titizlikle müzakere ediyordu.
© 2024 The New York Times Company
