John Yoon / New York Times
Gazze Şeridi'nin içinde ve dışında dağınık olmasına rağmen sıkı bir şekilde koordine edilen Hamas liderliğinin en kıdemli üyeleri arasındaki İsmail Haniye çarşamba günü İran’da öldürüldü. Özellikle Gazze’deki Hamas liderleri defalarca İsrail'in suikast girişimlerine hedef oldu, ancak grup öldürülenlerin yerini hızla doldurdu.
Grubun liderlik yapısı genellikle şeffaf değil. İşte Hamas'ın hayatta olduğuna inanılan ya da akıbeti belirsiz olan liderlerinden bazıları:
Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar
Sinvar 1980'lerin sonunda İsrail yönetimine karşı Filistin ayaklanması sırasında Hamas'ın kurulmasına yardımcı oldu. İsrailli yetkililer tarafından birkaç kez tutuklandı ve 2011'de bir esir takasında serbest bırakılana kadar 20 yıldan fazla İsrail hapishanesinde kaldı.
Hamas saflarında yükseldikten sonra 2017 yılında Hamas'ın Gazze'deki lideri seçildi. İsrailli yetkililer onun, Hamas'ın Gazze'deki askeri kanadının komutanı Muhammed Deif ve mart ayında bir İsrail saldırısında öldürülen komutan yardımcısı Mervan İsa ile birlikte 7 Ekim saldırısını planlayan liderlerden biri olduğunu söyledi. Sinar'ın örgütün Gazze'nin altındaki tünel ağında saklandığına inanılıyor.
Sinvar da dahil olmak üzere Hamas'ın Gazze'deki bazı liderleri, İran'da öldürülen lider Haniye'den daha radikal olarak görülüyor. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nde kıdemli bir politika uzmanı olan Hugh Lovatt, Haniye'nin ölümünün “ateşkesin sağlanmasını çok daha zor hale getireceğini” söyledi.
Hamas'ın eski siyasi liderlerinden Halid Meşal
Batı Şeria'nın Ramallah kenti yakınlarında doğan Meşal, 1996 yılında Hamas'ın siyasi bürosunun lideri oldu ve grubu sürgünden yönetti. İki yıl sonra İsrail ajanları tarafından Ürdün'de yavaş etkili bir zehir enjekte edilerek komaya sokuldu ve Ürdün'le yapılan diplomatik bir anlaşma çerçevesinde İsrail tarafından sağlanan bir panzehirle kurtarıldı. Meşal kariyerini bir Arap ülkesinden diğerine geçerek Kuveyt, Ürdün, Katar ve Suriye'de yaşayarak geçirdi. Siyasi ofis başkanlığından istifa ettiğinde yerine 2017 yılında Haniye geçti. Örgüt içinde hâlâ etkili olan Meşal, örgütün üst düzey yetkililerinden biri olmaya devam ediyor.
Hamas'ın askeri komutanı Muhammed Deif
Şüpheli 7 Ekim saldırılarının planlayıcılarından bir diğeri olan Deif, Hamas'a kuruluşundan kısa bir süre sonra katıldı. 2002 yılında Hamas'ın askeri kanadı Kassam Tugayları'nın lideri oldu ve bir İsrail saldırısında öldürülen kurucusunun yerine geçti. Deif o zamandan beri İsrail'e yönelik (1996'daki bir dizi intihar saldırısı da dahil olmak üzere) çok sayıda saldırı düzenledi. Temmuz ayında İsrail güçleri Deif'i öldürmek amacıyla Gazze'nin yoğun nüfuslu bir kıyı bölgesini ağır bombardımana tuttu. Saldırıda çok sayıda Filistinli öldürüldü. İsrail, Deif'in öldürülmüş olabileceğine inandığını söyledi ancak akıbeti belirsizliğini koruyor.
İsrail istihbaratına göre Deif onlarca yıldır İsrail'in en çok aranan teröristler listesinin başında yer alıyordu ve daha önce hayatına yönelik sekizden fazla suikast girişimden kurtulmuştu. 2014 yılında bir İsrail hava saldırısında eşlerinden biri ve bebek yaştaki oğulları öldürüldü. İsrailli yetkililer yıllardır ortalıkta görünmeyen Deif'in son on yılların çoğunu Hamas'ın yeraltı tünellerinde geçirdiğine inanıyor.
Oksijen'in notu: Bu makalenin yayınlanmasının ardından İsrail Savunma Güçleri ve İsrail gizli servisi Şin Bet, istihbarat soruşturması sonucunda geçen ay 13 Temmuz'da Kassam Tugayları tarafından Han Yunus'a yönelik düzenlenen hava saldırısında Muhammed Deif'in öldürüldüğünü doğrulayabileceklerini duyurdu.
Hamas'ın Gazze'deki lider yardımcısı Halil el-Hayya
Sürgündeki El-Hayya şu anda Sinvar’ın yardımcısı. Kendisi 2007 yılında İsrail'in bir suikast girişiminden kurtulmuş, Gazze'deki evine düzenlenen bir hava saldırısında kendisi orada yokken aile üyeleri öldürülmüştü. Lovatt, Sinvar'ın Haniye'nin yerine geçmeye aday olduğunun düşünüldüğünü söyledi.
Hamas'ın üst düzey siyasi büro üyesi Musa Ebu Marzuk
Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'ne göre, Hamas'ın kurucularından biri olan Ebu Marzuk siyasi kariyerine Birleşik Arap Emirlikleri'nde başladı ve burada Filistinli Müslüman Kardeşler'in bir kolunun kurulmasına yardımcı oldu. Daha sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti ve burada Filistin davasına odaklananlar da dahil olmak üzere İslami kurumların kurulmasına yardımcı oldu. 1996 yılında Hamas'ın siyasi bürosunun başındayken İsrail tarafından terörist saldırıları finanse etmek ve organize etmeye yardım etmekle suçlandı. Terörizm şüphesiyle New York'ta bir hapishanede 22 ay geçirdikten sonra, ABD'deki daimi ikamet statüsünden vazgeçmeyi kabul etti ve tutuklanmasına neden olan terörizm suçlamalarına itiraz etmeyeceğini söyledi. Amerika Birleşik Devletleri daha sonra onu Ürdün'e sınır dışı etti. Şu anda siyasi büronun kıdemli bir üyesi ve Gazze, Mısır ve Katar arasında diplomasi yürütüyor. Lovatt'a göre Haniye'nin muhtemel haleflerinden bir diğeri de Marzuk.
© 2024 The New York Times Company
