Ronen Bergman, Aaron Boxerman, Raja Abdulrahim, Patrick Kingsley and Michael Levenson/ New York Times
Gazze Şeridi'nin güneyinde bir İsrail askeri birliği için rutin bir devriyeydi. İsrailli yetkililer, bir çatışma çıktığını ve insansız hava araçlarıyla desteklenen İsraillilerin, birkaç militanın siper aldığı binanın bir bölümünü yerle bir ettiğini söyledi. Toz duman dağılıp binayı aramaya başladıklarında, askerler bulmayı beklemedikleri bir cesetle karşılaştılar; bu, ülkelerinin 7 Ekim 2023'ten beri aradığı bir adamdı: Hamas lideri Yahya Sinvar.
Gazze'de on binlerce kişi öldürülürken Sinvar bir yıldan uzun bir süre boyunca, elindeki tüm imkanları onu bulup öldürmeye adayan İsrail'in askeri ve güvenlik kurumlarının tüm gücünden kaçtı. Pek çok kişi onun Gazze'de yeraltında saklandığına ve etrafını İsrail'den aldığı rehinelerle çevirdiğine inanıyordu.
DNA'sı ve parmak izi test edildi
İsrailli yetkililer sonunda, çarşamba günü diğer iki militanla birlikte yer üstünde öldürüldüğünü ve yakınlarda rehine izine rastlanmadığını söyledi. İsrailli yetkililer perşembe günü diş kayıtları ve parmak izlerini kullanarak ölümünü teyit ettiklerini söyledi. Bir İsrailli yetkiliye ve Beyaz Saray'a göre DNA'sı da teyit için test edildi.
Sinvar'la karşılaşmayı beklemiyorlardı
Çarşamba günü Gazze'de beklenmedik bir şekilde Sinvar'la karşılaşan askerler manga komutanı olmak üzere eğitim gören bir birliğin parçasıydı. Çatışmada Sinvar ve diğer iki savaşçının öldürülmesinin ardından İsrailliler bölgede patlayıcılar buldu ve cesetlere dikkatle yaklaştı. Bir İsrailli yetkiliye göre para ve silah buldular. The New York Times tarafından elde edilen ve bazıları daha sonra internette dolaşan fotoğraflarda, yüz hatları Sinvar'ınkine çok benzeyen bir adamın cesedi görülüyor. Cesette baş ve bacak dahil olmak üzere ciddi yaralar vardı. İsrail askeri sözcüsü Tuğamiral Daniel Hagari gazetecilere yaptığı açıklamada, Sinvar'ın, İsrail askerleri ve istihbarat ajanlarının aylarca yerini tespit etmeye çalıştıktan, ipuçları bulduktan ama onu yakalamayı başaramadıktan sonra öldüğünü söyledi. Hagari, Sinvar'ın DNA'sının altı hafta önce altı İsrailli rehinenin cesetlerinin bulunduğu yerden birkaç yüz metre uzaklıktaki bir tünelde bulunduğunu söyledi. İsrail, Sinvar'ın onlarca yıl İsrail hapishanelerinde tutuklu kaldığı süre boyunca DNA bilgilerini toplamıştı.
'Görev hâlâ bitmedi'
Sinvar'ın ölümü, Orta Doğu'da bir yılı aşkın süredir tırmanan şiddetin ardından Hamas liderliğine vurulan en ağır darbe oldu ve Gazze'deki savaşı yeni ve belirsiz bir aşamaya sürükledi. İsrail güçlerinin Lübnan'ın başkenti Beyrut'un güneyinde düzenlediği bir hava saldırısında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ı öldürmesinin üzerinden üç hafta geçmemişti. Bazıları Sinvar'ın ölümünün İsrail işgalinin sona erdiğine işaret etmesini umarken, Başbakan Binyamin Netanyahu geçen yıl İsrail'in güneyine yapılan ölümcül sürpriz saldırının planlayıcısı öldürüldü diye saldırının durmayacağını belirtti. Netanyahu yaptığı açıklamada “Bugün kötülük ağır bir darbe aldı. Önümüzdeki görev hâlâ bitmedi” dedi. İsrail'in halen Gazze'de bulunan rehineleri serbest bırakmaya kararlı olduğunu söyleyen Netanyahu, bunu bir “yükümlülük” olarak nitelendirdi. Gazze sakinlerine seslenerek “Kim silahlarını bir kenara bırakır ve rehinelerimizi geri verirse, gitmelerine ve yaşamalarına izin vereceğiz” dedi. Ancak İsrailli rehinelere zarar verenlerin bunu hayatlarıyla ödeyecekleri uyarısında bulundu.
İsrailli liderler uzun zamandır Hamas'ı askeri ve siyasi bir güç olarak bitirmeden ve 7 Ekim'de ele geçirilen rehineleri serbest bırakmadan Gazze'deki saldırılarını durdurmayacaklarını söylüyorlardı. Saldırıda yaklaşık 1.200 kişi öldürüldü ve 250 kişi rehine olarak Gazze'ye götürüldü. Gazze'de kalan 101 rehinenin en az üçte birinin öldüğüne inanılıyor. Hamas'ın saldırısı Ortadoğu'yu yeniden şekillendirdi ve Gazze'de 42,000'den fazla Filistinlinin ölümüne, bölgenin büyük bölümünün harabeye dönmesine ve yüz binlerce kişinin açlık ve yoksunlukla karşı karşıya kalmasına neden olan yıkıcı bir İsrail karşı saldırısını başlattı. 7 Ekim saldırısı aynı zamanda İsrail ile Hamas gibi İran hükümeti tarafından desteklenen diğer gruplar ve İsrail ile İran arasında da çatışmalara yol açtı. Bu gruplar arasında Lübnan'daki Hizbullah ve Yemen'deki Husiler de bulunuyor. Hizbullah 7 Ekim saldırısından bir gün sonra Lübnan'dan İsrail'e roket atışlarına başladı ve bir yıl boyunca sınır ötesi ateş açtı. Geçtiğimiz ay İsrail kuvvetleri saldırıları durdurmak ve Hizbullah'ı dağıtmak amacıyla Lübnan'da ağır bir bombardıman ve kara harekâtı başlattı. İsrail, Nasrallah'ın yanı sıra örgütün birçok üst düzey komutanını da öldürdü. Devam eden saldırılarda Lübnan'da binlerce kişi öldü ve yaklaşık 1 milyon kişi yerinden oldu.
Sevinç ve üzüntü
Sinvar'ın öldürüldüğü haberi İsrail'de kutlamalara yol açtı; insanlar çatılarda ve sokaklarda toplanıp İsrail bayraklarını sallayarak sevinç gösterilerinde bulundu ve sürücüler korna çaldı. Rehinelerin bazı aileleri için bu hem memnuniyet hem de endişe dolu bir andı. Birçoğu yakınlarının şimdi daha büyük bir tehlike altında olabileceğinden endişe ediyordu. Sinvar'ın ölüm haberi Gazze'de yayıldığında pek çok kişi şaşkına döndü. Sinvar'ın 1962'de doğduğu Han Yunus'ta yol kenarındaki derme çatma bir kafede insanlar televizyondaki haberleri izlemek için durdu. Güney kentinin bir başka sakini olan 20 yaşındaki Rayan Raef Hamdan, Hamas haberi doğrulayana kadar bekleyeceğini ve daha önceki ölüm haberleri gibi bunun da yanlış olmasını umduğunu söyledi. Hamdan "Savaşın başından beri bu söylentilerin çoğunu duyduk. Umarız Tanrı onun ömrünü uzatır ve onu ölümden kurtarır" dedi. Diğerleri ise Sinvar'ın ölümünü memnuniyetle karşıladı ve onu çatışmanın neden olduğu açlık, işsizlik ve evsizlikten sorumlu tuttu. “Bizi aşağıladı, savaşı başlattı, dağıttı ve bizi susuz, yiyeceksiz ve parasız bıraktı,” diyen 22 yaşındaki Muhammed, defalarca yerinden edilmişti. Röportaj sırasında Hamas'ın misillemesinden korktuğu için soyadının kullanılmamasını istedi. “İsrail'e bunu yaptıran o” diyen Muhammed, Sinvar'ın ölümünü ‘hayatının en güzel günü’ olarak nitelendirdi.
İran devlet medyası Sinvar'ın ölümünü “şehit” olarak nitelendirdi ve Gazze'deki savaş alanında İsrail'e karşı savaşırken öldüğü için onu övdü. ABD'li yetkililer Sinvar'ın ölümünden hemen yararlanarak Gazze'deki rehinelerin serbest bırakılmasını ve bölgeye daha fazla yardım girmesini sağlayacak bir ateşkes sağlanması amacıyla durmuş olan müzakereleri yeniden başlatmaya çalıştılar. Başkan Joe Biden Berlin'de gazetecilere yaptığı açıklamada Netanyahu'yu kutladığını ve Dışişleri Bakanı Antony Blinken'i önümüzdeki dört ya da beş gün içinde İsrail'e göndereceğini söyledi. “Şimdi harekete geçme zamanı” diyen Biden, Gazze'de ateşkes çağrısında bulunarak "Bu savaşı sona erdirmenin ve rehineleri evlerine getirmenin zamanı geldi" dedi. Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada, Biden ile görüştüğü ve “rehinelerin serbest bırakılması için bir anlaşma yapma fırsatı olduğu ve bu hedefe ulaşmak için birlikte çalışacakları konusunda hemfikir oldukları” belirtildi.
© 2024 The New York Times Company
