Aaron Boxerman / New York Times
İsrail ve Hamas arasındaki ateşkesin ilk aşaması bu hafta sona ererken, geleceği ise belirsizliğini koruyor. Önümüzdeki hafta Mısır ile Gazze Şeridi arasındaki sınır boyunca uzanan önemli bir toprak şeridinde yaşanacaklar, işlerin nasıl ilerleyeceğine dair bir gösterge olabilir.
İsrail'in pazar günü Philadelphi koridoru olarak bilinen sınır bölgesinden askerlerini çekmeye başlaması ve bir sonraki hafta sonuna kadar da bölgeyi tamamen terk etmesi bekleniyor. İsrail başbakanı Binyamin Netanyahu'nun uzun zamandır İsrail'in buradaki kontrolünün ulusal güvenliğin temel çıkarlarından biri olduğunu söylemesi bu adımla ilgili belirsizlik yaratıyor.
Philadelphi koridoru nedir?
Gazze'yi Mısır'dan ayıran 13 kilometrelik bir kara şeridi olan Philadelphi koridoru, İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes görüşmelerinde önemli bir tıkanma noktası olarak ortaya çıktı. Refah kentini ikiye bölen bu sınır 1979 Mısır-İsrail barış anlaşması uyarınca belirlenmişti.
Hamas 2007 yılında Gazze'nin kontrolünü tamamen ele geçirdikten sonra, Hamas savaşçıları ve yetkilileri Gazze'nin Mısır'la olan sınırını ve Gazze'den dış dünyaya açılan ve İsrail tarafından doğrudan denetlenmeyen tek çıkış olan Refah sınır kapısını denetlemeye başladı.
İsrailli yetkililer Hamas'ın Mısır sınırından kendi savaşçıları için silah ve malzeme kaçırdığını ileri sürdüler. Eylül ayında Netanyahu Philadelphi koridorunu “Hamas'ın oksijen vanası” olarak nitelendirmişti.
Mayıs ayında İsrail birlikleri, ordunun Refah'a yönelik saldırısının bir parçası olarak koridor boyunca ilerledi. Netanyahu aylar sonra bölgeden ayrılmanın Hamas'ın yeniden silahlanmasına izin vererek İsrail'in güvenliğini tehlikeye atacağını savundu. Ancak Netanyahu aynı zamanda ateşkesin bir parçası olarak sınır bölgesinden çekilmeyi taahhüt etti.
Bu hafta ne olması bekleniyor?
İsrailli müzakereciler Mısırlı ve Katarlı arabulucularla ateşkesin sonraki adımlarını görüşmek üzere Kahire'de bulunuyor. Hamas yetkilileri de kendi görüşmeleri için geçen hafta Mısır'ın başkentini ziyaret etti.
İsrail ve Hamas arasında varılan üç aşamalı ateşkes anlaşmasına göre, İsrail güçleri ateşkesten altı hafta sonra Philadelphi koridorundan çekilmeye başlayacak ve bu da cumartesi gecesi sona erecek olan anlaşmanın ilk aşamasının bitimine denk gelecek.
İki taraf perşembe günü anlaşmanın ilk aşamasındaki son rehine-tutsak takaslarını tamamladı. Taraflar, İsrail'in Gazze'de Hamas'a karşı yürüttüğü savaşın kalıcı olarak sona erdirilmesi ve İsrail güçlerinin bölgeden tamamen çekilmesini de içeren bir sonraki adımları henüz müzakere etmediler.
Ateşkes anlaşmasına göre İsrail'in önümüzdeki hafta sonuna kadar koridoru terk etmesi gerekiyor. Oluşacak boşluk, ocak ayı ortasında ateşkesin yürürlüğe girmesinden bu yana Gazze'de yeniden güçlenen Hamas tarafından doldurulabilir.
İsrail gerçekten çekilecek mi?
İsrail ateşkesin 50. gününde, yani mart başında sınır bölgesini terk etmeyi kabul etti. Bu taahhüde uymamak büyük bir ihlal olarak görülecek ve zaten istikrarsız olan ateşkese daha da fazla belirsizlik katacaktır. Ancak çekilme planlandığı gibi gerçekleşirse, bu durum arabulucuların ateşkesin sonraki adımlarını güvence altına alma çabalarına ivme kazandırabilir.
Hem İsrail hem de Hamas'ın en azından şimdilik yeni bir çatışmadan kaçınmak için nedenleri var. Hamas güçlerine toparlanmaları için bir şans vermek isterken İsrail de kalan rehineleri eve getirmek istiyor. Ancak İsrail ve Hamas arasında kapsamlı bir anlaşma ihtimali hala uzak görünüyor.
İsrail kapsamlı bir anlaşmayı Hamas'ın Gazze'deki kontrolünün sona ermesi ve bölgenin askerden arındırılması şartına bağladı ki Hamas bu iki şartı da büyük ölçüde reddetti. İsrail liderleri 7 Ekim 2023'te İsrail'in güneyine düzenlenen ölümcül saldırıya cevaben Hamas'ı yok etme sözü vermiş ancak bölgeyi harabeye çeviren ve on binlerce Filistinlinin ölümüne neden olan 15 aylık amansız çatışmalara rağmen örgütü Gazze'de ortadan kaldırmayı başaramamıştı.
© 2025 The New York Times Company
