Marc Santora / The New York Times
Rusya ve Ukrayna çarşamba günü yüzlerce savaş esirinin takas edileceğini açıklayarak, Moskova'nın Kiev'i takas edilmek üzere yola çıkan düzinelerce Ukraynalı savaş esirini taşıdığını söylediği bir Rus askeri nakliye uçağını düşürmekle suçlamasından sadece bir hafta sonra dikkatle düzenlenen esir takasını yeniden başlattı.
Kazanın nedeni hala bilinmiyor
Geçen hafta Rusya'nın Ukrayna sınırına yakın Belgorod bölgesinde meydana gelen kazanın nedeni henüz bilinmiyor. Ukraynalı yetkililer sorumluluğu ne doğruladı ne de reddetti, uluslararası bir soruşturma çağrısında bulundu ve Rusların uçakta mahkumların bulunduğuna dair kesin bir kanıt sunmadığını söyledi. Kazanın ardından Ukraynalı mahkumların aileleri, bu olayın iki ülke arasında kalan az sayıdaki diplomatik kanaldan birini tehlikeye atabileceği ve sevdiklerini tekrar görme ihtimallerini azaltabileceği konusunda kamuoyu önünde endişelerini dile getirdiler. Ancak esir takası süreci, zaman zaman yavaşlasa da, yaklaşık iki yıldır devam eden savaşın en zor anlarında bile devam etti.
3 bin Ukraynalı evlerine döndü
Ukraynalı yetkililere göre çarşamba günü gerçekleşen takas, savaşın başlamasından bu yana iki ülke arasında gerçekleşen 50. takas oldu ve 3 bin Ukraynalı asker ve sivil evlerine döndü. Rusya toplam sayıyı açıklamazken, ülke yetkililerinin açıklamalarına göre en az bin 200 asker geri döndü. Takası sosyal medya üzerinden yaptığı bir açıklamayla duyuran Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, 207 asker ve sivilin geri döndüğünü söyledi. Geri dönenlerin yaşları 20 ile 61 arasında değişiyor.
BAE'nin takas anlaşmasında etkisi
Zelenskiy açıklamasında "Her şeye rağmen geri dönüyoruz. Her bir esiri hatırlıyoruz" ifadelerini kullandı. Ukrayna Savaş Esirleri Koordinasyon Merkezi, geri dönen Ukraynalılardan 36'sının yaralı ya da ciddi hastalıkları olduğunu söyledi. Rusya Savunma Bakanlığı 195 askerinin iade edildiğini ve tıbbi bakım için nakledileceklerini duyurdu. Bakanlık eşit sayıda Ukraynalının da geri gönderildiğini söyledi. Bakanlık rakamları ile Zelenskiy tarafından açıklanan rakamlar arasındaki farklılığa ilişkin bir açıklama yapılmadı. Bakanlık ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri'nin anlaşmanın sağlanmasındaki rolüne de dikkat çekti.
Rusya ile BAE arasındaki ilişkiler son yıllarda daha da yakınlaştı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Aralık ayında ülkenin başkenti Abu Dabi'ye yüksek profilli bir ziyaret gerçekleştirdi. Ancak takas, düşürülen Rus uçağını çevreleyen gizem ya da Rusya'nın iddia ettiği gibi Ukraynalı mahkumların uçakta olup olmadığı konusunda hemen hiçbir ipucu vermedi.
"Hiçbiri listede yer almıyor"
Ukrayna haber medyası çarşamba günü iade edilen kişilerin hiçbirinin Rusların kazada öldüğünü iddia ettiği 65 kişilik mahkum listesinde yer almadığını açıkladı. Her iki taraf da kazayla ilgili kanıt sunmamış olsa da olayı diğer tarafın kötü niyetinin kanıtı olarak vurguladılar. Çarşamba günü Moskova'da destekçileriyle yaptığı bir toplantıda konuşan Putin, Rus müfettişlerin uçağın ABD Patriot hava savunma sistemi kullanılarak düşürüldüğünü kesin olarak tespit ettiklerini söyledi. Geçtiğimiz hafta Ukraynalıların uçağı kendi askerlerinin de içinde olduğunu bilerek kasten düşürüp düşürmediklerini bilmediğini ancak bunun yine de bir suç olduğunu aktarmıştı.
İki tarafta birbirini suçluyor
Ukrayna, Rusya içindeki saldırılarını arttırıyor ve askeri hedeflere yönelik saldırıları sık sık kamuoyu önünde kabul ediyor. Uçağın düşmesinin ardından Ukraynalılar sınır bölgesindeki Rus askeri uçaklarını vurma hakları olduğunu ileri sürdüler ve Rusya'nın bölgede mahkum taşıyan bir uçağın uçacağını kendilerine bildirmediğini belirttiler. Ancak uçağın düşürülmesinin sorumluluğunu üstlenmekten kaçındı. Rusya, Ukrayna'nın uçuş hakkında bilgilendirildiğini söyledi.
"Ortada ceset yok"
Ukraynalı yetkililer, kazadan bir hafta sonra Rusya'nın kazada öldüğünü iddia ettiği Ukraynalı mahkumların cesetlerine ilişkin herhangi bir görsel kanıt yayınlamamasının garip olduğunu aktardı. Ukrayna askeri istihbarat başkanı Kyrylo Budanov, Ukraynalıların uçakta kimlerin olduğunu tam olarak bilmediklerini ancak Rusların olayı ele alış biçiminin pek çok soru işaretine yol açtığını dile getirdi. Budanov, "Eğer olay Rusya'nın iddia ettiği gibi olduysa, Rusya neden cesetleri günlerce sakladı ve neden hala saklıyor? Cesetleri tüm dünyaya göstermesi gerekirdi: 'Bakın, Ukraynalılar katil'. Ama ortada ceset yok, hiçbir şey yok" ifadelerini kullandı.
© 2024 The New York Times Company
