Farnaz Fassihi, Eric Schmitt, Ronen Bergman / New York Times
İran cuma günü halka açık cenaze töreninde üst düzey komutanlarını ve Kudüs Gücü'nün diğer subaylarını öldürmesinin intikamını İsrail'den alma sözü verdi. Açıklama savaş korkularını artırırken nasıl ve ne zaman misilleme yapacağı belirtilmedi. Washington ve Orta Doğu'daki ABD'li yetkililer cuma günü yaptıkları açıklamada İsrail'in hafta başında Suriye'nin başkenti Şam'da düzenlediği hava saldırısına İran'ın olası misillemesine karşı hazırlıklı olduklarını belirttiler. Bölgedeki ABD askeri güçleri yüksek alarm durumuna geçirildi. İsrailli bir yetkiliye göre İsrail de ordusunu yüksek alarm durumuna geçirdi, muharip birliklerin izinlerini iptal etti, bazı yedek askerleri hava savunma birliklerine geri çağırdı ve GPS sinyallerini engelledi.
İran'daki tüm güçler yüksek alarm durumunda
İsimlerinin açıklanmasını istemeyen iki İranlı yetkili İran'ın tüm silahlı kuvvetlerini yüksek alarm durumuna geçirdiğini ve caydırıcılık yaratmak için İran'ın Şam saldırısına doğrudan karşılık vermesi gerektiğine karar verildiğini söyledi. İran Devrim Muhafızları Komutanı General Hüseyin Selami Tahran'da, Şam'da öldürülen subayların cenaze törenine katılan kalabalığa "Cesur adamlarımız Siyonist rejimi cezalandıracak. Kutsal sistemimize karşı hiçbir düşman eyleminin cevapsız kalmayacağı ve İran ulusunun sanatının imparatorlukların gücünü kırmak olduğu konusunda uyarıyoruz" dedi.
İsrail hava saldırısı Şam'daki İran Büyükelçiliği kompleksinin parçası olan bir binayı vurdu ve Kudüs Gücü'nden üç general ve dört subay daha öldü. Devrim Muhafızları'nın bir kolu olan bu güç, İran dışında askeri ve istihbarat operasyonları yürütüyor. Genellikle Suriye, Lübnan'daki Hizbullah ve Hamas gibi İsrail ve ABD karşıtı müttefiklerle yakın işbirliği içinde çalışıyor. İran'ın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Amir Saeid Iravani İran'ın İsrail'e vereceği yanıtın ardından ABD haber kuruluşlarına röportaj vereceğini söyledi.
İran'ın güçlü yanıtlar verdiğine dair tarihte örnekler var.
Dört yıl önce ABD'nin Kudüs Gücü Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani'yi öldürmesinin ardından İran Irak'taki ABD üslerine füze fırlatmış ve 100'den fazla asker yaralanmıştı. İsrail ile Hamas arasındaki savaşın başladığı 7 Ekim'den bu yana Orta Doğu'daki vekil milisleri İsrail'e bir dizi saldırı düzenlemiş olsa da İran, tam teşekküllü bir savaşa yol açabilecek doğrudan bir çatışmadan kaçınmaya özen gösterdi.
"İran'ın yanıtı kaçınılmaz olarak gelecektir"
Hizbullah lideri Hasan Nasrallah cenaze töreni sırasında İran ve Lübnan'da yayınlanan bir video konuşmasında İran'dan her an bir yanıt gelebileceğini ve "tüm olasılıklara hazırlıklı olmamız gerektiğini" söyledi. Nasrallah, "Şundan emin olun ki Şam'daki saldırıya İran'ın yanıtı kaçınılmaz olarak gelecektir" dedi.
İsrail'in saldırısı alışılmışın dışında
İran medyasına göre İsrail son birkaç ay içinde aralarında Orta Doğu savaşlarında gazi olmuş dört üst düzey komutanın da bulunduğu en az 18 Kudüs Gücü mensubunu öldürdü. Ancak Şam'daki hava saldırısı, hem bu kadar çok üst düzey ismin aynı anda öldürülmesi hem de normalde çatışmalarda yasak bölge olarak kabul edilen bir diplomatik binanın vurulması açısından alışılmışın çok dışındaydı. İsrailli yetkililer binanın Devrim Muhafızları üssü olarak kullanıldığını ve bu nedenle meşru bir hedef olduğunu söyledi. Binada İran'ın Suriye Büyükelçisi'nin resmi konutu bulunuyordu ve büyükelçi devlet televizyonuna yaptığı açıklamada vurulduğu sırada ailesiyle birlikte binayı terk ettiğini söyledi.
Son söz Hamaney'de
İsrail'e yönelik saldırı hakkındaki önemli kararı verecek kişi aynı zamanda silahlı kuvvetlerin başkomutanı olan Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney. Süleymani'nin öldürülmesine misilleme olarak 2020 saldırısının emrini veren de Hamaney'di. ABD'li askeri analistlere göre İran'ın İsrail'i bizzat vurması bunu vekil güçlerine yaptırması ihtimalinden daha olası. İran Hamas liderliğindeki 7 Ekim saldırısından beri dört ay içinde 170'ten fazla kez vekil güçleriyle saldırı düzenledi. Amerikan hedeflerine yönelik bu saldırılar şubat ayı başında durdu ancak Pentagon yetkilileri durumu yakından izlediklerini söyledi. İsrailli bir savunma yetkilisi İsrailli analistlerin de aynı sonuca vardığını söyledi: İran'ın kendisi saldıracaktı, en yakın müttefiki olan ve savaş başladığından beri İsrail güçleriyle düzenli olarak çatışan Hizbullah aracılığıyla hareket etmeyecekti.
"Bize zarar vermeyi planlayan herkese zarar vereceğiz"
İsrail Başbakanı Bünyamin Netanyahu, Perşembe günü İran'ın olası saldırısıyla ilgili güvenlik kabinesi toplantısı öncesinde yaptığı açıklamada, "Kendimizi nasıl savunacağımızı bileceğiz ve bize zarar veren ya da zarar vermeyi planlayan her kim olursa olsun basit ilkeye göre hareket edeceğiz. Onlara zarar vereceğiz" dedi.
ABD Hava Kuvvetleri'nin Orta Doğu'daki en üst düzey komutanı Korgeneral Alexus G. Grynkewich bu hafta Washington'da Savunma Yazarları Grubu'na verdiği demeçte şunları söyledi: Askeri açıdan en büyük endişem, bunun bir tür bölgesel tırmanmaya yol açıp açmayacağıdır. Çok dikkatli bir şekilde izliyoruz; İranlıların nasıl karşılık vermeyi planladıkları konusunda ne söylediklerini dinliyoruz. İranlıların daha geniş çaplı bir bölgesel çatışmayla ilgilenmediklerini değerlendirmeye devam ediyorum. Var olan krizden faydalanmak istiyorlar ama şu anda İsrail'le savaş, ABD'yle savaş ya da başka biriyle savaşla ilgilenmiyorlar.
©️ 2024 The New York Times Company
