Helene Cooper, Adam Rasgon / New York Times
ABD ordusu ve müttefiklerinin Gazze'nin kıyı şeridine geçici bir iskele kurmasından bu yana geçen bir hafta içinde Pentagon planlamacıları, eleştirmenlerin bu çabaya eşlik edeceği uyarısında bulunduğu lojistik kabusla yüz yüze geldi. Savunma Bakanlığı şimdiye kadar iskele aracılığıyla Gazze'ye düzenli bir insani yardım akışı olacağını tahmin ediyordu, ancak yetkililer bu hafta kuşatma altındaki şeritteki Filistinlilere çok az yardım ulaştığını kabul etti. BM Dünya Gıda Programı, birkaç kamyonun bir depoya giderken yağmalandığını ve savaş bölgesinde iskele projesini yürütmenin karmaşıklığının dağıtımı yavaşlatmaya devam ettiğini söyledi.
Beklendiği gibi sorunlar operasyonun arka tarafında yaşanıyor. Yetkililer, yardım kamyonlarının yağmalanmasının devam ettiğini ve Dünya Gıda Programı'nın operasyonları iki günlüğüne askıya almak zorunda kaldığını söyledi. Birleşmiş Milletler Filistinli mültecilere yardım kuruluşu UNRWA, güvenlik eksikliğini gerekçe göstererek salı günü Refah'ta gıda dağıtımını askıya aldı. Refah ve Kerem Şalom sınır kapılarındaki kapanma ve aksaklıklar nedeniyle 10 gündür tıbbi malzeme alamadıklarını da ekledi.
Projenin her zaman zor olması bekleniyordu. Bir kere Beyaz Saray politikası ABD askerlerinin Gazze'de bulunmasına izin vermiyor. Dolayısıyla Pentagon görevi başlatabilir ama bitiremez; bir askeri analist bu durumu arabanın motoruna sahip olup tekerleklerine sahip olmamaya benzetiyor.
İskele projesi hayata geçirilmeye çalışılırken Gazze'deki durum vahimliğini koruyor. Bölgedeki sağlık yetkililerine göre 34,000'den fazla kişi öldü ve 77,000'den fazla kişi de yaralandı. İsrail, Gazze'nin güneyindeki Refah'ta operasyonlarını genişlettikçe kayıpların sayısı da artacak.
Gazze'deki siviller açlık yaşıyor
Uluslararası Ceza Mahkemesi başsavcısı Karim Khan pazartesi günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant'ı “insani yardım malzemelerinin engellenmesi de dahil olmak üzere bir savaş yöntemi olarak açlığa neden olmak, çatışmalarda sivilleri kasten hedef almakla” suçladı. İsrailliler suçlamaları reddetti. Ancak yardım grupları Gazze'deki pek çok sivilin büyük bir açlık yaşadığını söylüyor. BM yetkilileri Filistinlilerin kamyonlardan zorla yardım aldıklarını, bunun da kendilerini ve ailelerini doyurmaya çalışan insanların çaresizliğini yansıttığını söyledi. Yardım grupları ve Birleşmiş Milletler de açlık krizinden, şişirilmiş fiyatlarla satmak üzere malzemelere el koyan karaborsacıları sorumlu tutuyor. UNRWA ve ABD'li yetkililer, konvoyları insan akınından korumak için polis eskortları olmadan dağıtım merkezlerine yardım ulaştırmanın son derece zor olduğunu söylüyor.
Kamyonlar yolda yağmalandı
İskele projesi, Biden yönetiminin Gazze'deki insani acıyı bir nebze olsun hafifletme girişimidir. Pentagon sözcüsü Tümgeneral Patrick S. Ryder süreci “sürün-yürü-koş yaklaşımı” olarak tanımladı. Başkan Joe Biden projeyi mart ayındaki Ulusa Sesleniş konuşmasında, Gazze kıtlığın eşiğindeyken duyurdu. ABD'li yetkililer, Pentagon'un iskeleyi kıyı açıklarında bir ordu gemisinin yanında, yaklaşık 1.000 ABD askerinin katılımıyla inşa ve monte ettiğini söyledi. İskele Gazze'nin merkezine bağlı. Geçtiğimiz cuma günü ilk yardım kamyonları karaya çıkmaya başladı. Ancak şu ana kadar operasyon, günde 90 kamyon getirme ve sonunda 150 kamyona çıkma hedefinin çok gerisinde kaldı. İskelenin açılmasından bu yana geçen bir hafta içinde toplam 70 kamyon depolara ulaştı, ancak Dünya Gıda Programı en az 11 kamyonun yolda yağmalandığını söyledi.
Yine de ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'nda müdahale yönetim ekibi direktörü Daniel Dieckhaus gazetecilere yaptığı açıklamada on binlerce Filistinliyi beslemeye yetecek kadar yardımın ulaştığını söyledi. Savunma yetkilileri yaptıkları açıklamada, iskele operasyonuna katılan üç servis üyesinin çatışma dışı yaralanmalar yaşadığını söyledi. İkisi hafif yaralanmış, biri ise hastaneye kaldırılmıştır. Pentagon projeyi, Somali, Kuveyt ve Haiti'de insani yardım için kullandığı bir yetenek olan ve kıyı üzerinden ortak lojistik anlamına gelen JLOTS olarak adlandırıyor.
Yardım dağıtmak altyapı kurmaktan zor
Daha önceki çalışmalarda görev almış askeri yetkililer, insani yardımı ihtiyaç sahiplerine dağıtmanın altyapıyı kurmaktan daha zor olduğunu söylüyor. Yardım kuruluşu Project Hope'un başkanı Rabih Torbay bir röportajda “Bir iskele kurmak ve malzemeleri iskeleye ve kıyıya çıkarmak bir eylemdir. Yardımı en çok ihtiyacı olan yerlere ulaştırmak için gerekli lojistiği sağlamak ise tamamen farklı bir iş ve işte bu noktada planlama ve koordinasyon eksikliği devreye giriyor" dedi.
Orduya danışmadan operasyon başlattı
Dünya Gıda Programı sözcüsü Abeer Etefa, yardım çıkmazının aşılmasında kilit noktanın İsrail'in alternatif güzergâhlar üzerinden sevkiyat izni alması olduğunu söyledi. Salı ve çarşamba günleri yeni rotaların kullanıldığını ve konvoyların hedeflerine olaysız bir şekilde ulaştığına inanıldığını söyledi. İskele projesinin ilk başarısızlıkları, girişimin çok pahalı ve verimsiz olduğunu söyleyen bazı diplomatlar arasındaki eleştirileri güçlendirdi. Pentagon yetkilileri, Biden yönetiminin iskele projesini, Akdeniz'deki girişimi inşa etmek ve işletmek zorunda olan orduya çok az danışarak ortaya attığından özel olarak şikayet ettiler. Savunma yetkilileri, tamamlanması iki ay süreceğini tahmin ettikten sonra planı uygulamaya koymak için çabaladılar.
"Henüz oturmuş bir süreç yok"
Yardım örgütleri, tüm pürüzler giderilse bile, deniz operasyonunun yine de kara yolundan daha az verimli olacağını söylüyor. Eğer proje günde 150 kamyonluk geçiş hedefine ulaşırsa, bu gıda ve diğer malzeme sevkiyatları, yardım gruplarının savaştan harap olmuş bir nüfus için gerekli olduğunu söylediği miktarın altında kalacak. Yardım görevlileri, sınır geçişlerinde kamyonların uzun süre denetlenmesi, sınırlı çalışma saatleri ve İsraillilerin protestoları nedeniyle sevkiyatlarda tıkanıklıklar yaşandığını belirtiyor. İsrailli yetkililer yardım akışını engellediklerini reddediyor ve birikmelerden Birleşmiş Milletleri sorumlu tutuyor. ABD Merkez Komutanlığı eski komutanı General Joseph L. Votel, “Gazze'ye yardım ulaştırılması için henüz oturmuş bir süreç ve mimari yok” dedi. İsrail Savunma Kuvvetleri'ni kastederek “Bu, uluslararası yardım topluluğunun ve IDF'nin sorumluluğudur. Burası hala büyük ölçüde bir savaş bölgesi" dedi.
©️ 2024 The New York Times Company
