Ryan Mac, Theodore Schleifer, Maggie Haberman / New York Times
Elon Musk, geçtiğimiz ay eski başkan Donald Trump ile sosyal platformu X üzerinden yaptığı canlı yayın sohbetinde bir “hükümet verimlilik komisyonu” fikrini ortaya attı. Musk, iki saati aşan konuşmaları sırasında böyle bir konseyin vergi mükelleflerinin parasının “iyi bir şekilde harcanmasını” sağlayabileceğini söyledi. Trump “Çok isterim” dedi.
Trump, Musk'ın önerisini takip etti. New York Ekonomi Kulübü'nde yaptığı bir konuşmada Trump, Tesla, SpaceX ve X'i yöneten Musk'ı kasım ayında başkan seçilmesi halinde yeni bir hükümet verimlilik komisyonunun başına atamayı planladığını söyledi.
Çıkar çatışması endişesi
Trump, komisyonun “tüm federal hükümeti” denetleyeceğini ve “köklü reformlar için tavsiyelerde bulunacağını” söyledi. İki isme yakın üç kişinin verdiği bilgiye göre, duyuru, ortak hobileri olan savurgan harcamaları ortadan kaldırma konusunda birbirlerine bağlanan Trump ve Musk arasında haftalardır süren görüşmelerin bir sonucu. Bu kişilerden birine göre; Trump'ın Musk'a teknoloji girişimcisinin tıpkı X'te yaptığı gibi federal hükümetin maliyetlerini azaltmasını istediğini söyledi. Dünyanın en zengin adamı Musk, Cumhuriyetçi başkan adayı kasım ayındaki seçimlere doğru ilerlerken Trump'ı etkilemeye başladı. Teknoloji devinin adayın beğenisine sahip olması, her iki tarafın da bu ittifaktan neler elde edebileceğini ortaya koyuyor ve potansiyel bir mayın tarlası yaratıyor. Siyasi dostlukları özellikle zor çünkü Musk'ın Trump'ın seçilmesi halinde çıkar çatışmalarına yol açabilecek geniş bir iş yelpazesi var.
Özellikle Musk'ın roket şirketi SpaceX ve elektrikli otomobil üreticisi Tesla, federal sözleşmeler ve sübvansiyonlardan milyarlarca dolar aldı. Musk ve bazı şirketleri ayrıca Adalet Bakanlığı, Federal Ticaret Komisyonu ve Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu gibi federal kurumların çeşitli ihlalleri nedeniyle inceleme altında. Santa Clara Üniversitesi Markkula Uygulamalı Etik Merkezi'nde kıdemli direktör olan Ann Skeet, “SpaceX'in devlet sözleşmelerine sahip olması ve Tesla'nın federal vergi kredilerinden yararlanması nedeniyle çıkar çatışması sorunu bu atamadaki en belirgin endişelerden biri. Musk bir devlet kurumunda güçlü bir pozisyondaysa olursa başımıza gelecek şey budur” dedi.
Musk sağcı liderlere kur yapıyor
53 yaşındaki Musk, kendisine ve şirketlerine fayda sağlamak için daha önce de sağcı dünya liderlerine kur yapmıştı. Brezilya'da, SpaceX için avantajlar ararken dönemin Devlet Başkanı Jair Bolsonaro ile yakınlaştı. Musk ayrıca, Tesla'nın araba bataryalarında kullanılan bir mineral olan lityum yataklarının bol olduğu bir ülke olan Arjantin'in Başkanı Javier Milei'yi de hararetle destekliyor. Milei hükümet harcamalarını kısma ve madencilik faaliyetlerini teşvik etme sözü verdi. Temmuz ayında Trump'ı başkanlık için destekleyen Musk, yorum talebine yanıt vermedi. Trump'ın konuşmasından önce Musk, X'te şu paylaşımı yaptı: “Fırsat doğarsa Amerika'ya hizmet etmeyi dört gözle bekliyorum. Maaş yok, unvan yok, tanınmaya gerek yok.”
Trump kampanyasının kıdemli danışmanlarından Brian Hughes yaptığı açıklamada, “Elon Musk, hükümetimizin daha verimli çalışmasını ve Amerika'nın vergi mükelleflerinin dolarlarını etkin bir şekilde kullanmasını sağlamak için Başkan Trump ile birlikte hizmet etmeyi teklif ederek kendisini Amerika'nın geleceğine adadı” dedi. 78 yaşındaki Trump'ın hükümetin işlevselliğini analiz edecek bu komisyona Musk'ın liderlik etmesi konusunda kararlı olduğunu da sözlerine ekledi.
X’i siyasi görüşlerini yaymak için kullanıyor
Musk, yaklaşık 197 milyon takipçisinin bulunduğu X'teki hesabını uzun zamandır siyasi görüşlerini yaymak için kullanıyor. Geçtiğimiz haftalarda Biden yönetiminin hükümet harcamaları konusundaki politikalarını eleştiren ve Demokratların adayı olan Başkan Yardımcısı Kamala Harris'in kampanya vaatlerini eleştiren mesajlar yayınladı. Bazı paylaşımları daha düzensiz hale geldi. Pazar günü Musk, kadınların eleştirel düşünce yeteneğine sahip olmadıklarını ve hükümete ya da demokrasiye katılmamaları gerektiğini öne süren bir paylaşımı onayladı. Pazartesi günü ise Harris'in komünist gibi giyinmiş yapay zeka tarafından oluşturulmuş bir görüntüsünü paylaştı. Musk ayrıca harcama kesintileri hakkında da paylaşımlarda bulundu. Musk, 2022 ve 2023 yıllarında işgücünün %75'inden fazlasını azalttığı X de dahil olmak üzere, işletmelerinde savurgan maliyetler olarak gördüğü şeylerle ilgili endişelerini dile getirdi. X'in piyasa değeri, Musk'ın şirketi 2022'de satın almasından bu yana, reklamverenlerin platformdan çekilmesiyle %55'ten fazla düştü. Musk X'te “Hükümet harcamaları Amerika'yı iflasa sürüklüyor” diye yazdı. Musk ve Trump her zaman birbirlerinin hayranı değillerdi. Musk daha önce Trump'ın gün batımına yelken açması gerektiğini söylemiş ve bunun yerine Florida Valisi Ron DeSantis'i desteklemişti. Trump bir keresinde Musk'ı sahtekar olarak tanımlamak için bir küfür kullanmıştı. Ancak aralarındaki siyasi ilişki mart ayında Florida Palm Beach'te Trump'ın kampanyası için nakit desteği aradığı bir toplantıda alevlendi. Arkadaşı, o sıralarda Musk'ın bir arkadaşına Trump'ı finansal olarak desteklerken ona olan desteğini gizli tutmak istediğini söylediğini hatırlıyor. Musk o zamandan beri bu ihtiyatı terk etti.
İlkbaharda Trump yanlısı bir süper siyasi eylem komitesinin tohumlarını attı ve gruba 180 milyon dolar kadar para yatırmayı planladı. Ayrıca teknoloji yatırımcısı Joe Lonsdale gibi bazı arkadaşlarını, Trump için saha organizasyonu yapmayı planlayan PAC’e ilk paranın bir kısmını karşılamaları için işe aldı. Ancak bu girişim sorunsuz olmadı. Musk, Teksas siyaseti aracılığıyla tanıştığı bir ekibi PAC için işe aldı, ancak yaklaşık iki ay sonra onları kovdu ve yerlerine DeSantis için çalışmış olan ulusal siyasi operatörleri getirdi. Binlerce saha organizatörü bu değişimden etkilendi. Musk ardından, siyasi çalışmalarında nasıl daha sofistike hale gelebileceği konusunda kendisine kişisel olarak danışmanlık yapması için üst düzey bir Cumhuriyetçi siyasi ajan olan Chris Young'ı işe aldı. Temmuz ayında Butler, Pennsylvania'daki bir mitingde Trump'a yönelik bir suikast girişiminin ardından Musk, Cumhuriyetçi adaya olan desteğini kamuoyu önünde dile getirmeye karar verdi. Musk, X'te “Başkan Trump'ı tamamen destekliyorum ve hızlı bir şekilde iyileşmesini umuyorum” diye yazdı. Daha sonra Trump'ın suikast girişiminden birkaç dakika sonraki bir fotoğrafını paylaştı ve ekledi: “Amerika en son Theodore Roosevelt'i bu kadar sert bir adaya sahip olmuştu.”
© 2024 The New York Times Company
