Cade Metz / New York Times
Yapay zeka, makinelere video üretme, bilgisayar kodu yazma ve hatta sohbet etme gücü veriyor. Ayrıca insan vücudunu anlama ve hastalıklarla mücadele etme çabalarını da hızlandırıyor. Teknoloji devinin merkezi yapay zeka laboratuvarı Google DeepMind ve kardeş şirketi Isomorphic Labs, bilim insanlarının insan vücudundaki hücreleri yönlendiren mikroskobik mekanizmaların davranışını anlamalarına yardımcı olan bir yapay zeka teknolojisi olan AlphaFold'un daha güçlü bir versiyonunu tanıttı.
AlphaFold'un 2020'de piyasaya sürülen ilk versiyonu, bilim insanlarını 50 yıldan fazla bir süredir uğraştıran bir bulmacayı çözdü. Buna “protein katlama sorunu” deniyordu. Proteinler, tüm canlıların davranışlarını yönlendiren mikroskobik moleküllerdir. Bu moleküller, vücuttaki diğer mikroskobik mekanizmalarla nasıl etkileşime gireceklerini tanımlayan üç boyutlu şekillere bükülmeden ve katlanmadan önce kimyasal bileşik dizileri olarak başlar.
Dakikalar içinde tahmin edebiliyor
Biyologlar tek tek proteinlerin şeklini saptamak için yıllar harcadı. Sonra AlphaFold ortaya çıktı. Bir bilim insanı bu teknolojiye bir proteini oluşturan bir dizi amino asidi verdiğinde, teknoloji dakikalar içinde üç boyutlu şekli tahmin edebiliyordu.
DeepMind bir yıl sonra AlphaFold'u kamuya açıkladığında, biyologlar ilaç keşfini hızlandırmak için kullanmaya başladı. California Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, koronavirüsü anlamak ve benzer salgınlara hazırlanmak için çalışırken bu teknolojiyi kullandılar. Diğerleri ise sıtma ve Parkinson hastalığına çare bulmak için mücadele ederken kullandı. Bu tür bir teknolojinin yeni ilaç ve aşıların yaratılmasını önemli ölçüde kolaylaştıracağı umuluyor.
Biyolojik mekanizmaların davranışlarını tahmin edebiliyor
Google DeepMind araştırmacısı John Jumper, “Hücredeki makinelerin nasıl etkileşime girdiği hakkında bize çok daha fazla şey söylüyor. Bize bunun nasıl çalışması gerektiğini ve hastalandığımızda ne olacağını söylüyor" dedi. AlphaFold'un yeni versiyonu (AlphaFold3) teknolojiyi protein katlanmasının ötesine taşıyor. Proteinlerin şekillerini tahmin etmenin yanı sıra, vücudun genetik bilgiyi depoladığı DNA ve bilgiyi DNA'dan proteinlere aktaran RNA da dahil olmak üzere diğer mikroskobik biyolojik mekanizmaların davranışını da tahmin edebiliyor.
Google DeepMind'ın CEO'su ve Google'ın da sahibi olduğu Isomorphic Labs'ın kurucusu Demis Hassabis "Biyoloji dinamik bir sistemdir. Farklı moleküller ve yapılar arasındaki etkileşimleri anlamanız gerekir. Bu, o yönde atılmış bir adım" dedi.
Araştırmacıların kullanabileceği bir site sunuyor
Şirket, bilim insanlarının AlphaFold3'ü kullanabilecekleri bir web sitesi sunuyor. Başta Washington Üniversitesi'ndeki olmak üzere diğer laboratuvarlar da benzer bir teknoloji sunuyor. Nature bilim dergisinde yayınlanan bir makalede Jumper ve araştırmacı arkadaşları, teknolojinin mevcut durumun çok ötesinde bir doğruluk seviyesine ulaştığını gösteriyor.
İlaç keşfini hızlandırmak için teknoloji geliştiren bir startup olan Tamarind Bio'nun kurucu ortağı ve CEO'su Deniz Kavi, teknolojinin aylarca süren deneysel çalışmalardan tasarruf sağlayabileceğini ve daha önce imkansız olan araştırmaları mümkün kılabileceğini söyleyerek "Bu muazzam bir umut vaat ediyor" dedi.
©️ 2024 The New York Times Company
