Paul Sonne / The New York Times
Navalni'nin sözcüsüne göre, Rus yetkililer Alexei Navalni'nin annesini, gizli bir cenaze törenini kabul etmemesi halinde devlet tarafından hapishane arazisine gömüleceği konusunda uyardı.
Navalni'nin sözcüsü Kira Yarmysh'e göre, Navalni'nin annesi Lyudmila Navalnaya'ya ültimatomu kabul etmesi için üç saat süre verildi, ancak Navalni, Rus yetkililerin oğlunun defin zamanına ve yerine karar verme konusunda yasal bir hakkı olmadığını savunarak müzakereyi reddetti.
Yarmysh, X üzerinden yaptığı açıklamada, "Soruşturmacıların ölüm nedeninin tespit edildiği andan itibaren iki gün içinde cesedi teslim etmelerini gerektiren yasaya uyulmasını talep ediyor" dedi. İki günlük süre bugün doluyor.
Yarmysh, Navalni'nin annesinin "yetkililerin geleneklere uygun bir cenaze ve anma töreni yapılmasına izin vermesi konusunda ısrarcı olduğunu" da sözlerine ekledi. Ültimatom için verilen sürenin dolmasının ardından Rus yetkililerin Cuma günü cenazeyi defnetme durumunun ne olduğu belli değildi.
Ültimatom, Navalni'nin 69 yaşındaki annesinin yaklaşık bir haftadır oğlunun cesedini Rusya'da, öldüğü hapishanenin yakınındaki bir morgdan almaya çalıştığı ürkütücü hikayenin son aşaması oldu.
Kremlin uzun zamandır Navalni'yi önemsiz biri olarak gösteriyor, hatta Devlet Başkanı Vladimir Putin onun adını kamuoyu önünde söylemekten kaçınıyor. Ancak Rus yetkililer, muhalefete yönelik genel bir baskının ortasında halka açık bir cenaze töreni olasılığına karşı yoğun bir hassasiyet gösterdiğinden, cesedi için verilen mücadele bunun tam tersini düşündürdü.
Yüzlerce destekçisi tutuklandı
Rus yetkililer son günlerde Navalni'nin yüzlerce destekçisini gözaltına aldı ya da tutukladı; bazı durumlarda sadece ölümünü anmak için anıtlara çiçek bıraktıkları için bile gözaltına alınanlar oldu. Navalni'nin annesine verilen ültimatom haberi, ABD'nin Moskova'ya karşı yeni yaptırımlarını açıkladığı sırada geldi. Yaptırımlar, aynı zamanda Başkan Joe Biden'ın Kaliforniya'da Navalni'nin eşi ve kızıyla bir araya gelmesinin sonrasında açıklandı.
Navalni'nin 16 Şubat'ta öldüğünün açıklanmasının ardından annesi, Rus yetkililerin cenazeyi kendisine göstermesi için beş gün beklemek zorunda kaldı. Perşembe günü kendisine Navalni'nin doğal nedenlerle öldüğünü iddia eden bir tıbbi rapor gösterildi.
Şantaj suçlaması
Bu noktada Navalnaya, yetkilileri kendisine "şantaj yapmakla" suçladı ve kamuya açık bir vedalaşma olmadan gizli bir cenaze törenini kabul edene kadar oğlunun cesedini vermeyi reddettiklerini söyledi. Bunun üzerine Navalni'nin yolsuzlukla mücadele örgütü Cuma günü yaptığı açıklamada, davaya bakan müfettiş hakkında Rus makamlarına şikayette bulunarak, cesede saygısızlığı yasaklayan Rus ceza kanununun 244. Maddesi uyarınca suçlanmasını talep etti.
Navalni'nin cesedinin otopsi soruşturmasını yürüten Rus yetkililer, ABD hükümetine göre 2020 yılında Navalni'yi zehirlemek için sinir gazı Noviçok kullanan aynı güvenlik biriminin bir parçası.
Kamuoyunda tepki çekiyor
Ceset üzerindeki anlaşmazlık, Navalni'nin ailesine ünlüler tarafından destek verilmesine yol açmış, ünlüler yayınladıkları videolarla Rus yetkililerden Navalni'nin naaşını herhangi bir koşul ya da gecikme olmaksızın annesine teslim etmelerini talep etmişlerdir.
Bale yıldızı Mikhail Baryshnikov, Nobel Ödüllü yazar Svetlana Alexievich ve yönetmen Andrey Zvyagintsev de video mesajları yayınlayanlar arasındaydı.
Nobel Barış Ödüllü Rus editör Dmitriy Muratov bir videoda "Kendisini hala Hıristiyan olarak gören bir ülkede bunu tartışmak bile rahatsız edici" dedi ve "Sadece teslim edin, hepsi bu" diye ekledi.
Ölmeden önceki gün iyi görünüyordu
Navalni, Rus yetkililerin ölümünü duyurmasından bir gün önce videoda görünürde iyi bir ruh hali içinde görülüyordu. Bir ceza mahkemesi duruşmasından alınan görüntülerde Navalni, Rus hükümetinin kendisine karşı açtığı çok sayıda ceza davasından birine bakan hakime şaka yaparken görülüyor.
Navalni'nin eşi ve yardımcıları Putin'i onu doğrudan olmasa da üç yıl boyunca insanlık dışı koşullar altında hapsederek öldürmekle suçladı. En son 2021'de başlayan tutukluluğundan bu yana, zamanının dörtte birinden fazlasını dondurucu soğukluğuyla bilinen tek kişilik "ceza hücrelerinde" geçirdi.
Moskova, Putin'in suçluluğuna ilişkin suçlamaları reddederek Batılı liderleri hemen sonuca varmak ve Rusya karşıtı önyargılar sergilemekle suçladı.
Putin, Rus cezaevi yetkililerinin ölüm haberini vermesinden bu yana geçen bir hafta içinde Navalni'den hiç bahsetmedi. Perşembe günü nükleer kapasiteli bir stratejik bombardıman uçağıyla gezintiye çıktığı bir tanıtım gösterisi de dahil olmak üzere birçok kez kamuoyunun karşısına çıktı.
Rusya'yı terk eden Navalni'nin yolsuzlukla mücadele vakfının başkanı Ivan Zhdanov, Cuma günü bir video yayınlayarak doğrudan Rus güvenlik servislerinin üyelerine seslendi.
Zhdanov, "Temel evrensel insani ilkeler olduğunu iddia edemezsiniz - bir anneye, başına gelebilecek korkunç şeyleri anlatırken çocuğunun bedeniyle şantaj yapamazsınız" dedi ve ekledi: "Bu sizin görevinizle çelişiyor. Bunu yapanlar son derece iğrençler."
Zhdanov, Rus yetkilileri bunu Putin'in emri altında yapmakla suçladı ve "Sahip olduğu en değerli şey olan oğlunu kaybeden bir kadına şantaj yapıyorlar" dedi.
© 2024 The New York Times Company
