Richard Pérez-Peña/ The New York Times
Çatışmaya savaş demeyi reddeden Rus tarafı, Ukrayna silahsızlanana kadar işgali bitirmeyeceğini söyledi. Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’un Türkiye’de buluştuğu toplantıda, Rusların bu tutumu ateşkes umudunu söndürdü. Lavrov gazetecilere, toplantıda bu konunun tartışılmadığını söyledi. Kuleba ise “Bana aktırdığı genel tutum, Ukrayna’nın onların şartlarını kabul edene kadar işgale devam edecekleri yönünde. Bu şartlardan en hafifi ise teslim olmamız” dedi.
Ukrayna’da acılar derinleşiyor
Başta güneydoğudaki Mariupol ve kuzeyde Çernihiv gibi kuşatılmış ve bombalanmış şehirler olmak üzere, Ukrayna’nın çeşitli bölgelerinde çatışmalar devam ediyor ve acılar derinleşiyor.
Rus kuvvetleri Kiev yakınındaki Bucha kasabasının kontrolünü ele geçirdi ve başkenti kuşatmak için güneybatıya ilerledi. Aynı zamanda, Brovarı şehrinden bir dizi Rus tankının Kiev'e doğudan yaklaştığı videolarla görüntülendi.
Mariupol'da Associated Press tarafından kaydedilen videoya göre, salı gününden bu yana 70 ceset tabutsuz bir toplu mezara gömüldü. Yerel yetkililer çarşamba günü, doğum hastanesini tahrip eden bir hava saldırısında biri çocuk, üç kişinin öldürüldüğünü söyledi. Belediye Başkanı Vladislav Atroshenko, Çernihiv’de sakinlerin elektrikten, yemek pişirmek veya kış soğuğundan korunmak için gazdan, hatta ölüleri gömmek için alandan dahi yoksun olduğunu söyledi.
Atroshenko: Onlarca insan öldü. Onlarca çok katlı bina yıkıldı. Binlerce insanın kalacak yeri yok
Zelenskiy: “Ukraynalılara yönelik soykırım”
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy son video mesajında, Azak Denizi'ndeki bir liman olan Mariupol'deki hastane bombardımanının "Ukraynalılara yönelik soykırımın gerçekleştiğinin bir kanıtı" olduğunu söyledi.
Saldırıya uğrayan hastanenin ve kurbanların fotoğraflarının Birleşmiş Milletler tarafından da doğrulanmasına rağmen, Rus yetkililer hastaneyi vurduklarını ya inkar etti ya da hastane olarak kullanıldığını reddetti. Tıbbi tesislere saldırılar savaş suçları oluşturabilir.
Ukrayna hükümetinin baş ekonomi danışmanı Oleg Ustenko, işgalin 24 Şubat'ta başlamasından bu yana ülkesinin halihazırda 100 milyar dolarlık zarara uğradığını tahmin ediyor.
Polonyalı yetkililerle görüşmek üzere Varşova'da bulunan ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Rusların Ukrayna'daki savaş suçlarından soruşturulması gerektiğini söyledi. Eski bir savcı olan Harris, "Dünyanın gözünün bu savaşta olduğuna eminim. Rusya'nın saldırganlık ve vahşet bağlamında neler yaptığından hiç şüphem yok” dedi.
Putin’in şartları
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna'nın silahsızlandırılmasında, asla NATO ittifakına katılmayacağını garanti etmesinde, Rusya destekli iki ayrılıkçı bölgeyi bağımsız ülkeler olarak tanımasında ve Rusya'nın 2014 yılında Kırım'ı ilhak etmesini kabul ederek resmen topraktan vazgeçmesinde ısrarcı.
Putin'in Ukrayna hükümetinin Naziler tarafından yönetildiği ve amacının ülkenin "azınlaştırılması" olduğu hakkındaki asılsız iddiaları, Batılı hükümetlerin belirttiği gibi onun Kiev'de kukla bir hükümet kurma niyetinde olduğunu gösteriyor. Ancak Moskova'dan gelen çelişkili açıklamalar ülkenin ne kadarını işgal edeceklerini, daha fazlasını ilhak edip etmeyeceklerini ya da boyunduruk altına almak için ne kadar ileri gideceklerini belirsiz bıraktı.
ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Ned Price perşembe günü Washington'da gazetecilere verdiği demeçte, "Putin'in Ukrayna'yı hızlı bir şekilde ele geçirmeye yönelik askeri planı açıkça başarısız oldu" dedi ve ekledi: "Bu yüzden şimdi, Ukrayna halkının iradesini kırmaya çalışmak için sivil merkezlerine saldırıyor. Bunu yapamayacak."
Kongre perşembe günü, 1.5 trilyon dolarlık harcama faturasının bir parçası olarak, Ukrayna için 13.6 milyar dolarlık acil yardım paketini onayladı. Başkan Joe Biden'ın yasayı tez zamanda imzalaması bekleniyor.
Biden cuma günü, duyuruya aşina olan ancak konuşma yetkisi olmayan bir kişiye göre, ABD’nin Rusya ile normal ticari ilişkilerin askıya alınması çağrısında bulunan G7 ülkeleri ve Avrupa Birliği'ne katılacağını açıklayacak. Söz konusu kişi, askıya alma işlemini her ülkenin kendi ulusal süreçlerine göre uygulayacağını söyledi.
Bir ABD yetkilisi işgalin başlamasından bu yana öldürülen binlerce Ukraynalı asker ve sivilin yanı sıra, 5 bin ila 6 bin Rus askerinin öldüğünü tahmin ediyor. Rakam, birkaç gün önceki 3 bin seviyesindeki tahmininin kabaca iki katı. Öte yandan uzmanlar yaralı sayılarının değerlendirilmesinin zor olduğu konusunda uyarılarda bulunuyor. Ukrayna çok daha fazla Rus zayiatını tahmin ederken, Rusya çok daha azını doğruladı.
Putin yaptırımların etkisini küçümsüyor
Putin perşembe günü, Rusya ekonomisini felç etmeye başlamasına ve ülkede faaliyet gösteren yüzlerce Batılı işletmenin geri çekilmesine rağmen, yoğunlaştırılmış Batı yaptırımlarının etkilerini küçümsedi. Sovyetler Birliği'nin çöküşünden bu yana dünya ile otuz yıl süren ekonomik ilişki, birkaç gün içinde söküldü.
Putin hükümet yetkilileriyle yaptığı bir toplantıda, yaptırımlar hakkında “Sonunda bağımsızlığımızı, kendi kendine yeterliliğimizi ve egemenliğimizi artıracak” dedi. Ardından, Rusya'nın ayrılan yabancı şirketlerin varlıklarını kamulaştırabileceği ihtimaline atıfta bulundu.
Avrupa Birliği ve İngiltere, varlık dondurma ve seyahat yasakları gibi doğrudan yaptırımlar uygulanan kara listelerine yeni kişileri ekledi. Listenin sayısı şu anda binin üzerinde. İngiltere, ünlü futbol takımı Chelsea’nin sahibi Roman Abramoviç’i kara listeye dahil etti. Takımın kontrolü Abramoviç’in elinden alındı.
Abramoviç, Putin ile bağlantılarını yalanladı. Ancak İngiliz hükümeti, Putin ile on yıllardır “yakın bir ilişkiye” sahip olduklarını ve Abramoviç'in bundan finansal olarak yararlandığını iddia ediyor.
Radyasyon endişesi
Rusların perşembe günü Çernobil'deki ve Avrupa'nın en büyük nükleer elektrik üreticisi olan Zaporijya’daki nükleer santralleri ele geçirmesi endişeleri artırdı.
Çernobil'e giden dış güç kesilip yedek jeneratörlerde çalışmaya zorlandı. Güç olmadan kullanılan nükleer yakıt güvenli bir şekilde depolanamaz. Bu sebeple radyasyon salınımı riskiyle karşı karşıya kalınabilir. Tesisler Ukraynalı personel tarafından yönetilmeye devam ederken, uzmanlar koşulların ciddi güvenlik sorularını gündeme getirdiğini söylüyor.
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı genel müdürü Rafael Mariano Grossi, tesislerde "çok vahim bir durum" olduğunu belirterek, "Hızlı hareket etmemiz gerekiyor" dedi. Grossi perşembe günü Türkiye'de Lavrov ve Kuleba ile bir araya geldi. Her iki tarafın da santraller için güvenlik düzenlemeleri üzerinde pazarlık yapmayı kabul ettiğini söyledi.
Rusya işgalde beklenenden daha yavaş ilerliyor
İşgalden önce Batılı analistler ve hatta birçok Ukraynalı komutan, Rusya'nın çok daha büyük ve teknolojik olarak daha gelişmiş ordusunun Ukrayna kuvvetlerini hızla alt ederek Kiev'i ve diğer büyük şehirleri ele geçirmesini bekliyordu. Ancak Ruslar lojistik aksaklıklarla karşılaşırken, sadece bir büyük şehri, Herson, ele geçirdi. ABD ve müttefikleri tarafından silahlandırılan Ukraynalılar, beklenmedik şekilde sert bir savunmayla işgalcilerin canını sıktı.
Çatışmayı izleyen Washington merkezli bir grup olan Savaş Araştırmaları Enstitüsü'nden yapılan son değerlendirmede ise şu ifadeler kullanılıyor: "Rus kuvvetleri muhtemelen Kiev'e yönelik yeni taarruz operasyonlarını başlatarak batıdan kuşatmaya devam etti. Ancak fazla ilerleme kaydetmediler”.
ABD'li bir yetkili, Rus ordusunun bir veya iki hafta içinde Kiev'i tamamen kuşatabilecek durumda olduğunu, şehir içindeki savaşın bir aydan fazla sürebileceğini söyledi.
Görünüşe göre yavaş ilerlemelerinden dolayı hüsrana uğrayan Rus kuvvetleri, sivil hedefleri giderek daha fazla vuruyor. Rus ordusu Harkov, Mariupol, Çernihiv, Sumi ve Mıkolayiv gibi şehirleri kuşatarak insanları yiyecek, su, elektrik, ısı ve ilaçtan yoksun bırakıyor.
İnsani bir felaket
Özellikle, Ruslar tarafından bombalanıp Ukraynalılar tarafından savunulan Mariupol, orada mahsur kalan yüz binlerce çaresiz sivil için insani bir felaket haline geldi. İnsanlar ısınmak ve yemek pişirmek için ağaçları kesiyor. Yerel yetkililer, sakinlere ölüleri sarıp toplanmaları için dışarıda bırakmaları talimatını verdi.
Şehri terk etmeyi başaran ancak kızı orada kalan aktivist Halyna Odnoroh, "Mariupol'a sürekli bombalar düşüyor. Binalar kibrit çöplerinden yapılmış gibi yere düşüyor. Yardıma ihtiyacımız var!" dedi.
Sivillerin şehirleri terk etmesine ve gerekli yardımların girmesine izin vermek için “insani koridorlar” kurulmasına ilişkin anlaşmalar defalarca çöktü. Ukrayna, Rusya'nın devam eden bombardımanı ve ablukalarının bu tür bir anlaşmayı imkansız hale getirdiğini iddia ediyor, ancak Rusya bunu reddediyor.
Rus ordusu Perşembe günü kaçış koridorları önerdi ancak bunlar Ukraynalıların ezici çoğunluğunun kaçtığı batıya değil, doğuya Rusya'ya doğru.
Savaş üzerine diplomatik girişimler dünya çapında yoğunlaşırken, Çin perşembe günü Rusya'nın ABD'nin Ukrayna'da biyolojik silahlar geliştirdiği yönündeki iddialarını destekledi. ABD yetkilileri bunu hararetle "açık yalanlar" olarak nitelendirdi. Çin, ortak hasımları ABD ile karşı karşıya gelerek Rusya'ya daha da yaklaşmasına rağmen Ukrayna çatışmasının barışçıl bir şekilde çözülmesini istediğine dair sinyaller verdi.
©️ 2022 The New York Times Company
