Natilya Vasilveya / The New York Times
Suriye’deki askeri üslerinin geleceği belirsizliği süren Rusya’nın son günlerde Libya’ya kargo uçakları gönderdiği bildirildi. Libya’daki subaylara göre, Rusya’nın Orta Doğu’daki askeri varlığını sürdürdüğü Libya’da da faaliyetleri yoğunlaşmış durumda.
Libya’nın doğusundaki El-Khadim hava üssünden bir askeri yetkili, Rusya’dan ve Suriye’den gelen altı Rus uçağının 8 Aralık’tan bu yana askeri ekipman taşıdığını söyledi. Bu tarih, Suriye’deki isyancıların Rusya’nın müttefiki olan Beşar Esad’ı devirdiği güne denk geliyor.
Gönderilen yükün niteliği bağımsız olarak doğrulanamasa da, kamuya açık uçuş kayıtları, son bir haftada Rusya veya Belarus ile Libya’nın doğusu arasında normalden daha yoğun bir hava trafiği olduğunu gösteriyor. Bu bölge, Rusya’nın desteklediği bir askeri liderin kontrolü altında.
Moskova veya Minsk’ten Libya’nın doğusundaki Bingazi’ye en az dört Rus Il-76 kargo uçağı, geçen perşembe’den bu yana sefer düzenledi.
Suriye’de kritik üsler bulunuyor
Rusya’nın Suriye’nin batısında bulunan büyük bir deniz üssü ve hava üssünden oluşan üsleri Orta Doğu’daki güç projeksiyonu açısından kritik bir öneme sahipti. Rus hükümeti, Suriye’nin yeni liderleriyle bu üsleri korumak için müzakereler yürütüyor, ancak şu ana kadar bir anlaşmaya varılabilmiş değil.
Perşembe günü yıl sonu basın toplantısında konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “Şimdi ve gelecekte ülkenin durumunu kontrol eden siyasi güçlerle ilişkilerimizin nasıl şekilleneceğine kendimiz karar vermeliyiz. Çıkarlarımız örtüşmeli” dedi.
Amerikan Enterprise Enstitüsü’nün Kritik Tehditler Projesi tarafından perşembe günü yayımlanan bir rapora göre, Libya’ya yapılan uçuşlar, Rusya’nın Suriye üslerine olan bağımlılığını azaltmak veya bunları Libya’daki pozisyonlarını güçlendirerek telafi etmek için bir zemin hazırlıyor olabilir.
Libya’daki iç savaş ve güç dengesi
Libya’daki iç savaş, ülkeyi rakip silahlı güçler tarafından yönetilen yarı-devletlere bölündü ve dört yıl önce bir çıkmaza ulaştı. Suriye iç savaşında olduğu gibi, hem Türkiye hem de Rusya, karşıt tarafları destekleyerek çatışmalara müdahil oldu.
Türkiye’nin desteklediği grup, kuzeybatıda, başkent Trablus dahil olmak üzere, kontrolü elinde bulunduruyor. Bu grup, Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda kurulan ve uluslararası tanınma kazanan ancak BM yetkisi sona ermiş hükümetin halefi konumunda. Diğer grup ise Rusya’nın desteklediği ve Birleşik Arap Emirlikleri ile Mısır’dan da destek alan General Halife Hafter liderliğinde doğuda gücü elinde tutuyor.
Libya’daki bir subay, Rus uçaklarının çok az bilgi vererek geldiğini belirtti. İsmini vermek istemeyen subaya göre, uçakların indiği hava üssü, yalnızca uçakların havada olduğu sırada bilgilendirilmiş.
Ayrıca, Suriye’de isyancıların başkent Şam’ı ele geçirdiği gün, Şam’dan kalkan birkaç sivil uçağın Libya’nın doğusundaki fiili başkent Bingazi’ye indiği bildirildi.
Batı Libya’daki rakip hükümetin lideri Başbakan Abdülhamid Muhammed Dibeybe, Perşembe günü Rusya’nın hamlelerini kınadı. Dibeybe, Libya’ya daha fazla silah taşınmasının “ülkedeki barış ve güvenlik için gerçek bir tehdit oluşturduğunu” söyledi. Ancak Dibeybe’nin doğuda olanlar üzerinde bir kontrolü bulunmuyor.
Sky News Arabia’nın moderatörlüğünü yaptığı Libya Hükümeti İletişim Forumu’nda bir panelde konuşan Dibeybe, “Libya uluslararası çıkarların kesişme alanı değildir,” uyarısında bulundu.
Yoğun trafik
FlightRadar24 adlı gerçek zamanlı uçuş takip sitesinden alınan verilere göre, Rusya’nın Acil Durumlar Bakanlığı tarafından işletilen iki uçak, 13 Aralık’ın erken saatlerinde art arda kalkış yaptı ve Bingazi’ye ulaştı. Uçaklardan biri Moskova’dan kalkış yaptığını listelerken, diğeri kalkış veya varış yerini belirtmedi.
Geçen perşembe ve cumartesi, ABD yaptırımlarına tabi bir Belarus kargo şirketi, Minsk’ten Bingazi’ye ulaşan ve rotasını paylaşmayı durdurmadan önce varış yerini listelemeyen iki Il-76 uçağı gönderdi. Bu uçuşlar, kamuya açık uçuş rotalarına dayanılarak doğrulandı.
Bu uçuşları gerçekleştiren Belarus merkezli RubiStar şirketi, Ağustos ayında ABD Hazine Bakanlığı tarafından, Rusya’nın Ukrayna’daki savaşını destekleme rolü nedeniyle yaptırım listesine alındı. RubiStar, Rus askeri personelini Afrika’ya taşımak ve askeri helikopterlerin sevkiyatında rol almakla suçlanıyor.
Askeri çekilme sinyalleri
Esad rejiminin çökmesinden birkaç gün içinde, sosyal medyada paylaşılan görüntüler, Rus askeri ekipman konvoylarının Şam’dan Rusya’nın Hmeymim hava üssü ve Tartus deniz üssüne doğru hareket ettiğini gösterdi.
Maxar uydu şirketinin bu hafta yayımladığı görüntüler, Hmeymim’den Tartus’a doğru giden Rus askeri araçlarını ve ekipmanlarını ortaya koydu. Pazar günü çekilen bir görüntü, Hmeymim’de onlarca askeri kamyon ve zırhlı personel taşıyıcıları ile yakında bir Il-76 kargo uçağını gösteriyordu.
Cuma günü çekilen bir başka görüntüde, burun konileri kaldırılmış iki An-124 ağır nakliye uçağı görülüyordu.
The New York Times tarafından yapılan analizde, bir Ka-52 saldırı helikopterinin söküldüğü, bu tür uçaklara yüklenmeden önce gerçekleştirilen bir prosedür olduğu, ayrıca bir S-400 hava savunma sisteminin de yakında olduğu tespit edildi.
Salı günü çekilen diğer uydu görüntüleri, Tartus’taki Rus deniz üssüne sıkışmış durumda olan onlarca kamyon ve zırhlı personel taşıyıcıyı ortaya koydu.
© 2024 The New York Times Company
