Kim Barker / New York Times
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski aylardır ülkesinde popülaritesini kaybediyordu ve pek çok kişi tarafından gücü etrafında toplayan ince ruhlu bir lider olarak görülüyordu. Siyasi rakipleri ona karşı gelecekteki bir seçimi kazanmak için bir fırsat görüyorlardı. Rusya'ya karşı savaştaki eski üst düzey generali daha yüksek bir onay oranına sahipti.
Ancak ABD Başkanı Donald Trump ortaya çıktı. Son haftalarda Rusya'nın savaşla ilgili görüşlerini yineledi ve Zelenski'yi berbat bir iş çıkaran “seçimsiz bir diktatör” olarak nitelendirdi. Trump ve müttefikleri savaşa rağmen Ukrayna'da yeni başkanlık seçimleri talep etti ve Zelenski'yi Beyaz Saray'daki felaket bir toplantıda azarladı.
Trump azarladı, Zelenski ülkesinde rahatladı
Ancak Trump'ın eylemleri Ukraynalı lidere içeride yardımcı olmuş gibi görünüyor.
Son iki kamuoyu yoklamasına göre Zelenski'nin onaylanma oranı yükseldi ve siyasi muhalifleri şu anda seçim zamanının gelmediğini açıkça söylediler. Siyasi muhaliflerin ve bazı analistlerin Zelenski'nin iktidarı paylaşması ve bir koalisyon hükümeti - rakiplerden oluşan bir Ukrayna takımı - kurması yönündeki önerileri ilgi görmedi. Eleştirmenler tam olarak Başkan'ın etrafında toplanmasalar da, ona doğrudan saldırmadılar.
Zelenski'nin Ukrayna Devlet Başkanı olarak selefi olan ve sık sık baş tacı edilen Petro Poroşenko, Zelenski ile Trump arasındaki sert görüşmenin ardından “Bazıları benden Zelenski'yi eleştirmemi bekliyordu. Ama hayır, eleştiri olmayacak, çünkü ülkenin şu anda ihtiyacı olan şey bu değil” dedi.
Zelenski hala tehlikeli bir konumda. Farklı bir Ukraynalı liderle anlaşmak istediği açık olan ABD Başkanı ile bir şekilde ileriye dönük bir yol çizmesi gerekiyor.
Zelenski barış ya da Ukrayna'nın NATO üyeliği karşılığında istifa etmeyi teklif etti. Siyasi muhalifler ülke savaş halindeyken seçim yapılamayacağını, çünkü cephedeki askerlerin ve ülke dışındaki Ukraynalıların oy kullanamayacağını kabul ediyor. Ancak Ukrayna'nın geçen ilkbaharda seçime gideceği göz önüne alındığında, ateşkes sağlanırsa -muhtemelen nihai bir barış anlaşması imzalanmadan çok önce- seçim yapılması için bastıracaklar. Muhalif siyasetçiler de kamuoyunun birlik çağrılarına rağmen zaman kazanmaya çalışıyor gibi görünüyor.
Trump, Salı günü Suudi Arabistan'da yapılması planlanan ve ABD ile Ukraynalı yetkililerin Rusya ile bir barış anlaşmasına yol açabilecek adımları görüşmesi beklenen toplantı öncesinde Zelenski üzerindeki baskıyı arttırdı. Ukrayna'nın doğal kaynaklarından elde edilen gelirin paylaşılmasına yönelik bir anlaşmanın 28 Şubat'ta Beyaz Saray'da yapılan toplantıda yaşanan gerginlik nedeniyle imzalanamamasının ardından Trump geçen hafta Ukrayna'ya yönelik ABD askeri yardımını ve istihbarat paylaşımını durdurdu.
Pazar günü, Trump'ın milyarder müttefiki Elon Musk'ın X sosyal platformunda yaptığı paylaşımlar, Ukrayna'da Musk'ın “Ukrayna ordusunun belkemiği” olarak adlandırdığı Starlink internet sistemini kesebileceği korkusunu yeniden gündeme getirdi. Musk Ukrayna'da aktif olan Starlink için “Eğer kapatırsam tüm cephe hatları çöker” diye de ekledi. Ancak daha sonra “Ukrayna politikasına ne kadar katılmasam da Starlink, terminallerini asla kapatmayacaktır” dedi.
Analistler Beyaz Saray'daki toplantının Rusya'nın Şubat 2022'deki geniş çaplı işgalinden bu yana Zelenski'nin karşılaştığı en büyük kriz olduğunu söyledi. Bazıları Zelenski'nin muhtemelen yapabileceği bir şey olmadığını çünkü Trump'ın Rusya'nın yanında yer almayı seçtiğini söyledi. Ancak diğerleri Zelenski için birkaç yol önerdi: Trump ile anlaşmak için resmi bir müzakereci atamak, daha kapsayıcı bir koalisyon hükümeti kurmak veya hatta bir tercüman kullanmak.
Başkent Kiev'de siyaset bilimci olan Yevhen Mahda, Zelenski'nin siyasi müttefikler yerine profesyonel atamalarla “ayrı partilerden birleşen bir zafer koalisyonu” kurması halinde, bunun dünyaya ve ABD'ye Zelenski'nin uyum sağlayabileceğini göstereceğini söyledi.
Zelenski'nin partisinden 2021'de ayrılan ve şimdi parlamentoda bir muhalefet grubuna liderlik eden politikacı Dmytro Razumkov, böyle bir koalisyonun savaş başladığında kurulması gerektiğini, ancak Zelenski'nin muhalifleriyle çalışmak istemediğini söyledi.
Başkanlığa aday olacağını açıklayan ancak barış anlaşmasına varılana kadar seçimlerin yapılmasına da karşı çıkan Razumkov, “Diğer bakış açılarını dinlemiyor. Onları duyamıyor. Diğer partilerle ve diğer fikirlerle çalışamıyor” ifadelerini kullandı.
Ancak Zelenski'nin partisinin üyeleri ve bazı analistler koalisyon fikrini reddetti.
Ülkenin önde gelen siyasi analistlerinden Volodimir Fesenko, “Bu muhalefet partileri Ukrayna'ya ya da ülkeye nasıl yardım edileceğine odaklanmayacaklar. Onlar gelecek seçimlere odaklanacaklar. Ve tüm bu muhalif politikacılarda çok büyük bir ulusal güvensizlik var” şeklinde konuştu.
Zelenski'nin farklı seslerin duyulmasına izin vermeye çalıştığına dair işaretler var. Örneğin, savaşın ilk iki yılında Ukrayna'nın en üst düzey askeri komutanı olan General Valery Zaluzhny, muhtemelen bir seçimde Zelenski'nin olası en güçlü rakibi olacak. Geçtiğimiz Mart ayında Birleşik Krallık Büyükelçisi olarak atanmasından bu yana kamuoyu önünde nadiren konuşan Zaluzhny, anketler Zelenski'den daha popüler olduğunu gösterse de onu etkili bir şekilde kenara itiyor.
Amerika Birleşik Devletleri ve Ukrayna hem olası bir doğal kaynak anlaşması hem de herhangi bir barış anlaşması için görüşmelere devam ediyor. Cuma günü Zelenski şunları söyledi: “Bugüne kadarki en yoğun çalışmalar Başkan Trump'ın ekibiyle çeşitli düzeylerde ve çok sayıda telefon görüşmesiyle devam ediyor”
Zelenski, en azından bir açıdan, önündeki yolu hassas bir şekilde kat etmeyi tercih ediyor. Salı günü, ekibinin üst düzey üyeleri Beyaz Saray toplantısından bu yana ABD'li yetkililerle ilk yüz yüze görüşmelerini yapacaklar. Herhangi bir barış anlaşmasına zemin hazırlamayı görüşmek üzere Suudi Arabistan'da bir araya gelecekler.
Zelenski Suudi Arabistan'a gidecek ancak ABD ile yapılacak görüşmelerde resmi bir rol oynaması beklenmiyor.
© 2025 The New York Times Company
