Michael Schwirtz, Marc Santora ve Michael Levenson / The New York Times
Rusya Savunma Bakanlığı salı günü yaptığı açıklamada doğu Ukrayna'daki güçlerinin Moskova destekli ayrılıkçıların sekiz yıldır Ukrayna ordusuyla savaştığı, ağırlıkla Rusça konuşulan Donetsk ve Luhansk şehirlerinin sınırına ilerlediğini söyledi.
Putin’in asıl amacı neydi?
Bakanlığın iddiası doğrulanırsa, Rusya’nın 24 Şubat işgali öncesi üçte birini kontrol ettiği Donbas bölgesinin tam kontrolünü ele geçirme ihtimali oldukça güçlenecek. Bu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in işgali başlattığındaki büyük hırslarından çok uzak.
Putin başkent Kiev de dahil olmak üzere Ukrayna'nın geniş topraklarının hızlı ve kolay bir şekilde ele geçirilmesini, düşman hükümetini devirip yerine Ukrayna’nın boyun eğmesini sorgusuz sualsiz sadakatle kabul edecek yenisinin getirilmesini amaçlıyordu.
Rusya’nın kozları
Bununla birlikte işgalde Donbas'ın ele geçirilmesi, Rusya'nın 2014 yılında yasa dışı bir şekilde ilhak ettiği Kırım Yarımadası'na bitişik güney Ukrayna'nın bazı kısımlarını ele almasıyla birleşince, Kremlin'e çatışmayı durdurmak için gelecekteki herhangi bir müzakerede muazzam koz sağlıyor. Ruslar ayrıca Ukrayna ticaretinin tek deniz yolu olan Karadeniz’i kontrol ediyor. Uyguladıkları ambargo Ukrayna ticaretini felç ederek ekonomisini zedeledi ve şimdiden küresel tahıl kıtlığının bir sebebi oldu.
Savaş tırmanabilir
Salı günü Washington'da Senato Silahlı Kuvvetler Komitesi’ne ifade veren ulusal istihbarat direktörü Avril Haines, Rusya'nın Donbas bölgesinin ötesinde geniş toprak kazanımları arayışında olduğunu, Karadeniz kıyısına ulaşmayı amaçladıkları için Ukrayna'da uzun süreli bir çatışma olabileceği konusunda uyarıda bulundu.
Ancak Haines, geniş çaplı bir seferberlik veya orduya alım olmadan bu kazanımları elde etmenin zor olduğunu, Putin’in de şimdilik buna yanaşmadığına dikkat çekti.
"Nükleer tehditler savurabilir"
Haines, Putin'in toprak hırslarının ordusunun sınırlı yetenekleriyle çeliştiğini, dolayısıyla savaşın önümüzdeki birkaç ay içinde daha öngörülemez ve potansiyel olarak tırmanan bir yörüngeye evrilebileceğini, Rus liderin de doğrudan nükleer silah kullanma tehditleri savurabileceğini belirtti.
Savaş çıkmazda
Geçtiğimiz birkaç haftadır Ukrayna ve Rus birlikleri çatışmalarda oldukça yıprandı. Bazı köyleri kimin kontrol ettiği günden güne değişiyor ve genellikle küçük bölgelerde şiddetli çatışmalar yaşanıyor.
Ukraynalılar, çoğu Temsilciler Meclisi'nin salı akşamı yaklaşık 40 milyar dolarlık acil durum paketini onaylamak için oy kullandığı ABD'den olmak üzere, Batı'nın askeri ve insani yardımına giderek daha fazla bağımlı hale geliyor. Haines ile birlikte ifade veren Pentagon'un Savunma İstihbarat Teşkilatı direktörü Korgeneral Scott Berrier, “Ne Ruslar ne de Ukraynalılar kazanıyor. Çıkmazdayız" diye konuştu.
Kırım’a kara köprüsü
Ancak Rusya birincil hedeflerinden birine neredeyse ulaştı: Rus topraklarını Kırım Yarımadası'na bağlayan bir kara köprüsü yaratmak. Putin işgal emrini verdiğinde, ordusunun en yetenekli askerlerinden bazıları Kırım ve güney Rusya'dan hareketlendi ve hızla Azak Denizi boyunca Ukrayna topraklarının bir şeridini ele geçirdi. Ukrayna direnişinin bu bölgedeki son kalesi olan Mariupol'deki Azovstal Çelik Fabrikası'nda, şu anda çoğunlukla sığınaklara hapsedilmiş birkaç yüz aç asker kaldı.
Ancak genişleyen buğday tarlaları arasında, zaman zaman köyleri ve kasabaları da kapsayan doğu-batı cephesi boyunca konuşlanmış Ukrayna kuvvetleri, Rusların kara köprüsünü genişletme ve güçlendirme çabalarına karşı direnerek işlerini zorlaştırdı.
En şiddetli çatışmalar Donbas’ta
Savaşın en şiddetli olduğu bölgeler ise doğudaki Donetsk ve Luhansk oblastları. Yaralı askerleri taşıyan ambulanslar Donetsk'teki Kramatorsk şehrinin ana hastanesine gece gündüz akın etmeye devam ediyor.
Hastanedeki tıbbi birimin komutan yardımcısı Yüzbaşı Eduard Antonovski, hastaların yaklaşık yüzde 80'inin mayın ve top mermisi gibi patlayıcılarla yaralandığını, dolayısıyla çok az hastada ciddi yaralanmalar olduğunu söyledi. Yüzbaşı, patlamalardan hayatta kalmak için uzakta olmaktan başka seçeneğin olmadığını belirterek, "Ya orta dereceli yaralanmalar ya da ölü bedenler geliyor” dedi.
Kramatorsk’ta vahşet
Ukraynalı yetkililere göre Rus kuvvetleri şu anda Donbas'ın yaklaşık yüzde 80'ini kontrol ediyor ve çabalarını merkezinde Kramatorsk’un bulunduğu, Ukrayna'nın elindeki bir bölgede yoğunlaştırdı.
Şehrin dört bir yanında, uzaktan çatışma sesleri her saat duyuluyor ve yoğun duman sabah sisi gibi asılı kalıyor. Neredeyse her gün, Rus kuvvetleri şehre neredeyse her gün füze ve hava saldırıları düzenliyor.
En ağır yıkıma uğrayan bölgeler ise Rus topçularının menzilinde olanlar. Rus topçuları Kramatorsk'un yaklaşık 100 kilometre kuzeydoğusundaki Severodonetsk şehrinin yaklaşık 8 veya 10 kilometre dışına konuşlandı. Rus topçularının saldırıları durmak bilmiyor ve 15 bin nüfusluk şehrin sakinleri zor günler geçiriyor.
Ruslar Odesa’dan vazgeçmedi
Rusya'nın Karadeniz’i ablukaya alması, Kremlin'in Odesa'nın kontrolünü ele geçirme arzusunu azaltmadı. Rus kuvvetleri şehre çeşitli hava saldırıları gerçekleştiriyor. Ukraynalı yetkililer, Rusların son saldırılarında en az yedi füzeyle bir alışveriş merkezi ve depoyu vurduğunu, en az bir kişinin öldüğünü ve çok sayıda kişinin de yaralandığını açıkladı.
Saldırı, Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel'in Odesa ziyareti sırasında başka bir saldırı nedeniyle sığınakta saklanmak zorunda kalmasından sadece saatler sonra gerçekleşti.
Ruslar kıtlığa neden oldu
Ukrayna Başbakanı Denis Şmihal ile görüşen Michel, dünyanın dört bir yanındaki insanları besleyen Ukrayna'nın tahıl ihracatını kestiği için Rusya’yı eleştirdi. Michel yaptığı açıklamada, “Tahıl, buğday ve mısırla dolu ihracata hazır silolar gördüm. Son derece ihtiyaç duyulan bu gıda, Rus savaşı ve Karadeniz limanlarının ablukası nedeniyle mahsur kaldı ve savunmasız ülkeler için dramatik sonuçlara yol açtı" dedi.
"II. Dünya Savaşı'ndan beri ilk"
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, ablukayı kaldırmaları için uluslararası toplumu Rusya'ya baskı yapmaya çağırdı. Ukrayna lideri "On yıllardır ilk kez ticaret filosunda hareket yok, Odesa'da liman çalışmıyor. Muhtemelen II. Dünya Savaşı'ndan beri Odesa'da böyle bir şey hiç yaşanmadı” diye konuştu.
Ukrayna ekonomisi yüzde 30 küçülecek
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası salı günü, iki ay önceki yüzde 20’lik tahminleri sonrası durumun kötüleştiğini, Ukrayna ekonomisinin bu yıl yüzde 30 küçülmesini beklediğini açıkladı. Banka ekonomik güncellemesinde, Ukrayna altyapısının ve üretim kapasitesinin savaşta ağır tahribata uğradığını, ekonomisinin büyük bir stres altında olduğunu belirtti.
Rusya ekonomisi yüzde 10 küçülecek
Ukraynalı işletmelerin yüzde 30 ila yüzde 50'sinin kapandığı, nüfusun yüzde 10'unun ülkeyi terk ettiği ve yüzde 15'inin ülke içinde yerinden edildiği tahmin ediliyor. Banka ayrıca, Batı yaptırımlarının gevşemesine yol açacak bir barış anlaşması olmadığı takdirde Rusya ekonomisinin bu yıl yüzde 10 küçüleceğini ve gelecek yıl durgunlaşacağını tahmin ediyor.
© 2022 The New York Times Company
