Anatoly Kurmanaev and Choe Sang-Hun / The New York Times
Binlerce Kuzey Koreli erkek 6 yıl önce Rusya'nın Pasifik Kıyısı'nda bir araya geldi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kuzey Kore'yi nükleer silah geliştirdiği için cezalandırmaya karar vermişti ve Rus işletmelerinin kullandığı Kuzey Koreli işçiler evlerine geri gönderiliyordu.
Kuzey Koreliler şimdi aynı Rus bölgesine bu kez asker olarak geri dönüyorlar. Amerikan, Ukrayna ve Güney Kore istihbarat örgütleri son haftalarda binlerce Kuzey Koreli askerin Rusya'nın Ukrayna'daki savaş çabalarına yardımcı olmak üzere bölgeye geldiğini ve Putin ile Kuzey Kore lideri Kim Jong Un'un bu yılın başlarında yeniden canlandırdıkları askeri ittifakı derinleştirdiklerini açıkladı.
Kuzey Koreli askerlerin gelişi, Rusya'nın iki yıldan uzun bir süre önce Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından komşuları ve dünya ile ilişkilerinde yaşanan büyük dönüşümü vurguluyor.
Rusya'nın küresel sahnedeki karmaşık ekonomik ve siyasi çıkarları, Kremlin'in varoluşsal bir mücadele olarak tasvir ettiği savaşın ince hesaplarının altında kaldı.
Putin'in Kuzey Kore'yi aniden kucaklaması, Ukrayna'daki savaşın Rusya'nın Batı ile işbirliğinin son kırıntılarını nasıl sildiğini ve silahların kontrolü ve nükleer silahların yayılmasının önlenmesi gibi küresel öneme sahip konuları nasıl tehlikeli ve belirsiz bir alana sürüklediğini de gösteriyor. Rusya'nın Kuzey'in nükleer hırslarını dizginlemek için Çin ve ABD'nin de dahil olduğu geniş bir koalisyonla işbirliği yaptığı günler geride kaldı.
Rus politikasında büyük bir geri dönüş
Berlin merkezli bir araştırma grubu olan Carnegie Rusya Avrasya Merkezi'nde Rusya'nın Asya ile ilişkileri konusunda uzman olan Alexander Gabuev, “Bu Rus politikası için büyük bir geri dönüş” dedi.
Gabuev, “Rusya daha önce kendisini sorunlu ülkelerle başa çıkmada Batı'nın yararlı bir ortağı olarak konumlandırmışken, şimdi kendisi dev bir soruna dönüştü” diye ekledi.
Gabuev, Rusya'nın ABD liderliğindeki küresel düzenden kesin kopuşunun, Ukrayna'daki çatışmalar yatıştıktan sonra da devam edeceğini ve ABD'nin Çin'le restleşmesi gibi jeopolitik çarpışmaların şekillenmesine yol açacağını sözlerine ekledi.
Rusya'nın komşularıyla ilişkisinde kırılma yaşandı
Ukrayna'daki savaş Rusya'nın Ukrayna dışındaki diğer komşularıyla ilişkilerini de değiştirdi. Finlandiya ve İsveç, Rus saldırganlığı tehdidine karşı kendilerini korumak için onlarca yıllık tarafsızlıklarına son vererek NATO'ya katıldılar. Rusya'nın en yakın siyasi müttefiki Belarus, Moskova'nın yörüngesine daha da girerek Rus işgali için lojistik bir merkez haline geldi.
Çin ise Rusya'nın başlıca ekonomik ortağı haline geldi ve Rusya'nın enerji ihracatının başlıca alıcısı olarak Batı'nın yerini almasının yanı sıra, Rusya'nın savaşta kullandığı tüketim malları ve insansız hava araçları gibi çift kullanımlı teknolojilerin de önemli bir kaynağı oldu.
Ukrayna'nın işgali, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Kuzey Kore'nin nükleer cephaneliği konusunda Batı ile işbirliğini bir kenara bırakarak Pyongyang ile giderek derinleşen bir askeri ittifaka yönelmesine neden oldu.
Ancak Rusya'nın Kuzey Kore ile olan ilişkisi tartışmasız en büyük dönüşümü geçirdi.
İki ülkenin Soğuk Savaş dönemindeki askeri ittifakı Sovyetler Birliği'nin yıkılmasıyla resmen sona erdi. Yoksul ve teknolojik olarak geri kalmış olan Kuzey Kore'nin, Kremlin'in sonraki on yıllarda zayıf ekonomisi nedeniyle Rusya'ya sunabileceği çok az şey vardı.
Putin'in 1999'da iktidara gelişi, petrol ve gaz fiyatlarında bir sıçrama ile aynı zamana denk geldi ve Rusya'nın ekonomik patlamasını körükledi, bu da el emeği için Rusya'nın Kuzey Kore'ye olan ihtiyacını azalttı.
Kuzey Kore'nin acil ekonomik ihtiyaçları, Putin'in eski müttefiki ile daha sıkı bir diplomatik pazarlık yapmasını sağladı. Ülkenin yasadışı nükleer silah geliştirmesi, bunu bölgesel istikrar ve Asya'daki kendi nüfuzu için bir tehdit olarak gören Kremlin'i endişelendiriyordu.
2017 yılında Rusya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin geri kalanına katılarak Kuzey Kore'ye kapsamlı ekonomik yaptırımlar uyguladı ve bu ülkenin küresel ekonomiyle bağlantısını fiilen kesti. Rusya bu kısıtlamalara hiçbir zaman tam olarak uymadı, ancak ticaretin büyük ölçüde azalması Kuzey'i sınırlı ihracatı için birkaç pazardan birinden mahrum bıraktı.
Rusya, Rus işletmelerinden gelen tepkilere rağmen Kuzey için önemli bir döviz kaynağı olan Kuzey Koreli işçilerin kullanımını kademeli olarak azalttı. Mevcut en son resmi istatistiklere göre, Rusya'daki kayıtlı Kuzey Koreli işçi sayısı 2017'de 34 binden bir sonraki yılın sonunda 11 bine düştü.
Sayıları sınırlı olsa da bu işçiler, disiplinleri nedeniyle onları bazen askerlerle kıyaslayan Rus işverenler tarafından çok değer görüyordu.
Ekonomik baskılar işgücünün ötesine geçti. Rus bankaları Kuzey Kore ile ilişkili şirketlerle çalışmayı bıraktı ve düzenleyiciler lisanslarını yenilemeyi durdurdu.
Bu önlemler ve pandeminin neden olduğu sınır kapanmaları ekonomik ilişkileri durma noktasına getirdi. Rus istatistik kurumu ve devlet medyasına göre ikili ticaret 2005'teki 220 milyon dolarlık zirve noktasından 2022'de 3,8 milyon dolara düştü.
Ukrayna işgali Kuzey Kore ile yeni bir sayfa açtırdı
Rusya'nın o yıl Ukrayna'yı işgal etmesi ise bu eğilimi tersine çevirdi. Bu bir yıpratma savaşına dönüşünce Rusya'nın cephanesi ve askeri azalmaya başladı. Kuzey Kore işte tam da bu noktada Putin'e ilaç gibi geldi.
Geçen yılın yaz aylarında Ukraynalı askerler savaş alanlarında Kuzey Kore işaretli mermiler bulmaya başladı. Güney Koreli savunma yetkilileri, Ağustos 2023'ten bu yana Kuzey Kore'nin Rusya'ya 13 binden fazla nakliye konteyneri topçu mermisi, tanksavar roketi ve KN-23 kısa menzilli balistik füze gönderdiğini söyledi. Ayrıca bu silahların kullanılmasına yardımcı olmak üzere teknisyen ve subaylar da gönderdi.
Rusya'nın bu malzemeler için Kuzey Kore'ye ne ödediği ise bilinmiyor. Gabuev, Rusya'nın Kuzey Kore'ye gıda ve yakıt gibi Komünist devlette yetersiz olan temel ürünlerle ödeme yapıyor olabileceğini tahmin ediyor. Gabuev buna ek olarak "Kuzey Kore ile değerli teknolojiler de paylaşıyor olabilir" ifadelerini kullandı.
Ukrayna Kuzey Kore için silahlarını test etme fırsatı verdi
Batılı askeri analistlere göre Kuzey Kore silahlarının Ukrayna'da kullanılmasının Kuzey için pratik bir değeri de var. Kuzey Koreli teknisyenler, ülkenin silahlarının modern savaşta, özellikle de düşmanı Güney Kore tarafından kullanılan Batılı hava savunma sistemlerine karşı nasıl performans gösterdiğini gözlemleyebiliyor ve bu konuda veri toplayabiliyor.
Yaşanan bu silah akışı, Rusya ve Kuzey Kore arasındaki ticari kısıtlamaların daha da gevşemesine ve Kremlin'in BM yaptırımlarını sürdürme çabalarının sona ermesine yol açtı. Rus devlet medyasına göre, silah gibi gizli kategorileri hariç tutan Kuzey Kore ve Rusya arasındaki mal ticaretinin değeri geçen yıl dokuz kat artarak yaklaşık 35 milyon dolara yükseldi.
Gabuev, Kuzey Kore askerlerinin Rusya'ya gelişinin derinleşen askeri ittifakta bir sonraki adımı işaret ettiğini söyledi.
Güney Kore istihbarat ajansına göre Kuzey Koreli askerlerden oluşan ilk birlikler bu ay Rus donanmasına ait gemilerle Rusya'nın Pasifik Kıyısı bölgesine ulaştı. Ajans, bu hafta Rusya topraklarında 3 bin Kuzey Kore askerinin bulunduğunu söyledi.
Rus bağımsız haber kuruluşu Astra tarafından bu hafta yayınlanan ve The New York Times tarafından doğrulanan bir videoda Kuzey Koreli askerlerin Rusya'nın Pasifik Kıyısı yakınlarındaki bir askeri üste olduğu görülüyor.
Rus hükümeti Kuzey Kore askerlerinin ülkede bulunduğunu reddetti ve Ukrayna ile savaşta nasıl bir rol oynayacakları belirsizliğini koruyor.
Ancak Batılı yetkililere göre bu askerlerin gelişi, yüz binlerce Rus'un ölümüne ve yaralanmasına neden olan yaklaşık üç yıllık bir çatışmanın gerçekliğinin altını çiziyor.
Ağır kayıp oranları, Rusya'yı ekonomik açıdan acı verici ve siyasi açıdan tehlikeli bir seferberliğe başvurmadan yeterli sayıda yeni savaşçı bulma konusunda zor durumda bıraktı.
Gabuev “Rusya'nın askere ihtiyacı var ve her yerde asker arıyor. Bu da çözüm bulmaya devam ettiğini gösteriyor” dedi.
© 2024 The New York Times Company
