Marc Santora / The New York Times
Rus güçleri geçtiğimiz 26 ay boyunca Ukrayna'da düzinelerce kasaba ve şehri yerle bir ederek binlerce sivili öldürdü, milyonlarcasını evlerinden etti ve hesaplanması imkansız bir yıkım izi bıraktı.
Syevyerodonetsk, Bahmut ve Avdiyivka... Dünya tarafından çok az bilinen bu şehir ve kasabalar, Ruslar galip gelmeden önce iki ordunun aylarca kanlı bir şekilde çarpıştığı yakıcı savaş alanları haline geldi.
Rusya'nın planı ne?
Şimdi de Rus kuvvetleri gözlerini Ukrayna'nın doğusundaki bir tepe kasabası olan Chasiv Yar'a dikti. Chasiv Yar sadece 8 kilometrekarelik bir alanı kapsıyor, ancak Ruslar burayı ele geçirebilirlerse, Donetsk bölgesinde hala Kiev'in kontrolü altında olan ana şehir kümelenmesini doğrudan hedef almalarını sağlayacak yüksek bir tepeyi kontrol edecekler. Buna Ukrayna'nın doğu komutanlığının Kramatorsk'taki karargahı da dahil.
Bu aynı zamanda Rus birliklerini doğu cephesinin büyük bölümünde Ukrayna güçleri için ana ikmal noktası olan Kostiantynivka'nın yaklaşık 16 kilometre yakınına getirecek.
Ukrayna ordusunda eski bir albay olan askeri analist Serhiy Hrabsky, Chasiv Yar'ın kapsamlı ve uzun süreli savaşların kapısını açacak bir nokta olduğunu söyledi.
Ukrayna ordusu zayıf durumda
Ukrayna, ABD'den gelecek yeni askeri yardımın yıpranan savunma hatlarını istikrara kavuşturmaya başlamasına olanak sağlayacağını umarken, askerleri top mermilerinden tank mermilerine, hava savunma sistemlerinden zırhlı araçlara kadar hemen hemen her şeyden yoksun durumda.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya'nın Sovyetler Birliği'nin Nazi Almanyası'na karşı kazandığı zaferin anısına Rusya'da ulusal bayram olarak kutlanan 9 Mayıs'a kadar Chasiv Yar'ı ele geçirmeyi planladığına inandığını söyledi.
Chasiv Yar'da durum nedir?
Bir yıl önce Chasiv Yar'a yaptığım bir ziyaret sırasında, Bahmut savaşı sadece 9,5 km doğuda kanlı bir şekilde sona ererken, doğu Donbas bölgesinin kalbindeki kasaba büyük ölçüde askeri bir garnizona dönüştürüldü.
Bombardıman büyük ölçüde boş olan apartman binalarını sarsarken ve ağaçlarla kaplı yollarda kraterler oluşurken yaklaşık 13 bin 000 sakinin çoğu kaçmıştı.
Bahmut'un Rusya'nın eline geçmesinden sonra Ukrayna, Chasiv Yar'ı Rus güçlerini, kasabayı çevreleyen açık düzlüklerden ateş altına almak için kullandı. Ayrıca kasabayı, Bahmut çevresindeki bazı köyleri geri almayı amaçlayan saldırılar için bir hazırlık noktası olarak kullandılar.
Ancak ABD yardımı yavaşlayıp bu yıl büyük ölçüde kesilince, Ruslar Bahmut çevresinde kaybettiklerinin çoğunu geri aldı ve birbiri ardına kanlı saldırılarla Bahmut ile Chasiv Yar arasındaki mayınlı ovalarda ilerlemeye başladı.
Ukrayna güçlerini kuşatma planı
Her iki tarafa göre Ruslar, şehrin doğu kenarına yakın bir orman kuşağında bir dayanak noktası oluşturdu. Bölgeden sorumlu Ukrayna askeri sözcüsü Nazar Voloshyn'e göre, kuzeydeki Bohdanivka ve güneydeki Ivanivske köyleri üzerinden saldırarak Ukrayna güçlerini kuşatmaya çalışıyorlar.
Yaklaşık 20 bin ila 25 bin Rus askerinin saldırıya katıldığını ve saldırıların günün her saati devam ettiğini söyledi.
Chasiv Yar'da savaşan, telefonla ulaşılan ve askeri protokol gereği sadece ilk adını kullanan drone operatörü Er Oksana, "FPV drone'larla karşılık veriyoruz ama bu yeterli değil" dedi. Oksana, Ukrayna'nın topçu mermisi açığı büyüdükçe Rus ilerleyişini yavaşlatmak için giderek daha fazla birinci şahıs görüş açısına sahip insansız hava araçlarına güvendiğinden bahsediyordu.
Rusya hava gücünü nasıl kullandı?
Rusya, havadaki artan hakimiyetini neredeyse tüm ayakta duran yapıları harabeye çevirmek ve bu tahkimatları yok etmek için kullandı. Son aylarda Ukrayna hava savunması zayıfladıkça Rus pilotlar cepheye yakın uçuşlarda daha cesur davranmaya başladı ve Moskova taktik havacılık avantajını yıkıcı bir etki yaratmak için kullanıyor.
İngiliz askeri istihbarat teşkilatı bu hafta yaptığı açıklamada, Chasiv Yar'a yönelik hava bombardımanının, Rus savaş uçaklarının piyade saldırılarının önünü açtığı vurgulandı ve Şubat ayında Ukrayna kalesinin düştüğü Avdiyivka harekatından tekrarlanan bir taktik olduğunu söyledi.
Rusya her gün bölgeye 1000 kilo patlayıcı atıyor
Ukrayna Hava Kuvvetleri, Rus uçaklarının Chasiv Yar'a her gün 1000 kilodan fazla patlayıcı yüklü iki düzine kadar bomba attığını söyledi.
Voloshyn Salı günü yaptığı açıklamada, "Sadece geçtiğimiz gün bu yönde 100 havan topu ve topçu bombardımanı kaydedildi ki bu sayı bir önceki güne kıyasla iki kat daha fazla" dedi.
Estonya Savunma Kuvvetleri Karargahı Başkan Yardımcısı Albay Mart Vendla bu hafta yaptığı açıklamada Ukrayna'nın Avdiyivka'yı kaybetmesinin ve Rusya'nın Chasiv Yar'daki ilerleyişinin açıkça Ukrayna'nın mühimmat sıkıntısını ortaya çıkardığını söyledi.
Ya Chasiv Yar düşerse?
Hrabsky, savaşın nasıl sonuçlanacağını tahmin etmenin imkansız olduğunu söyledi. Ukraynalılar Rus ateş gücüyle boy ölçüşemezken ve Moskova savaşa sayısız asker göndermeye istekliyken, Ukraynalı komutanların daha fazla malzemenin geleceğini bilmesi, rezervlere dalmalarına ve saldırıya direnmelerine olanak sağlayabilir.
Her iki taraf için de riskler yüksek. Chasiv Yar'ın ötesinde kalan şehirler sadece önemli savunma kaleleri değil. Birçoğu Ukrayna'nın yerli silah üretiminde önemli rol oynayan endüstrilerde çalışan yüz binlerce sivile ev sahipliği yapıyorlar.
Eğer Chasiv Yar düşerse, bu nüfus merkezlerinden bazıları Rus topçularının menziline girecek. Rusya, bir yerleşim yeri büyük silahlarının menziline girdiğinde neler yapabileceğini daha önce defalarca gösterdi - yerel endüstrileri yok etmek, kritik altyapıyı tahrip etmek ve bir zamanlar huzurlu olan şehirleri insan yaşamı için uygunsuz hale getirmek bunlardan sadece birkaçı.
Chasiv Yar'ın kontrol altına alınması, Ukrayna güçlerinin doğudaki ana ikmal noktası olan ve yolun sadece birkaç kilometre aşağısında bulunan Kostiantynivka'yı da Rus güçlerinin vuruş mesafesi içine sokacak.
Kostiantynivka demiryolu Ukrayna için kritik önemde
Hrabsky, Kostiantynivka'daki demiryolunun Ukrayna'nın doğudaki tedarik ve desteğinin bel kemiği olduğunu söyledi. Bu yıl Ruslar ana istasyonu füzelerle vurdu ama trenler hala çalışıyor.
Rusya Savunma Bakanı Sergei Shoigu Salı günü yaptığı açıklamada, Batı'nın cepheye gönderdiği kritik askeri yardımın hareketini yavaşlatmaya çalışan Rusya'nın Ukrayna'daki lojistik merkezlere ve depolama tesislerine yönelik saldırılarını yoğunlaştıracağını söyledi.
Ancak askeri analistlere göre Chasiv Yar düşse bile, bunu takip eden çatışmalar büyük olasılıkla aylarca sürecek ve savaş uzun ve acımasız bir şekilde sürecek.
Oksana "Vazgeçemeyiz," derken sözlerini şöyle noktaladı: "Topraklarımızı savunmak için canlarını çoktan vermiş olanlar yüzünden vazgeçemeyiz"
