Callie Holtermann / New York Times
Mercedes Jimenez-Cortes sık sık otoparklarda asılı olan tümsek aynalarda kendi fotoğraflarını çekiyor. Aynalar, arkadaki betonu jöleymişçesine bükerek, Jimenez-Cortes'in yüzünün, iPhone'unun ya da uzattığı orta parmağının boyutunu abartarak günlük bir sahneyi bir anda gerçeküstü hale getiriyor.
Amerikan market siparişi firması Instacart için çalışan ve Atlanta'da yaşayan 24 yaşındaki Jimenez-Cortes, aynaların yarattığı görünümü o kadar beğeniyor ki kısa süre önce dairesi için bir tane aldı. Oldukça zarif bir isme sahip olan PLX18 Dairesel Akrilik İç Mekan Dışbükey Güvenlik Aynası Jimenez-Cortes'e Amazon'da 37 dolara mal oldu hatta yük rampalarında ve garaj önünde görünürlük aralığını genişletmek için tavana montaj parçasıyla birlikte geldi. Jimenez-Cortes aynayı oturma odasında bir disko topunun yanına astı, kedisi Pixie de aynayı kendi çarpık yansımasına bakmak için kullanıyor. Jimenez-Cortes aynanın garip durduğunun farkında, ama "Garip durması da kasıtlı" diye de ekliyor.
Yeni moda görüntüyü çarpıtma
Z kuşağının otoportreye son yaklaşımı da böyle. #NoFilter selfie'nin modası geçti, artık bariz ve saçma çarpıtmaların olduğu selfieler rağbette. Artık aşırı zorlanmış perspektif için 0,5 ultra geniş açılı lensler; sizi yaşayan bir tabloya dönüştüren yapay zekalı portre filtreleri; benekli, nostaljik bir görüntü yakalamak için lo-fi dijital kameralar havalı. Bu efektleri arayan bazı gençler de influencer'lardan çok kavşakların yansıdığı trafik aynalarına yöneldi.
Sokak başlarında karşılaşmak daha mümkün
Bu aynaları daha önce görmüşsünüzdür. Bazen kör nokta aynası olarak da adlandırılan bu tip aynalar, sıklıkla okul otobüslerinde ve tırlarda görülüyor. Ayrıca, marketlerdeki ve metro istasyonlarındaki görevlilerin geniş bir alanı izlemelerine olanak tanıyan güvenlik aynaları olarak da kullanılıyorlar. Muhtemelen en doğru şekilde dışbükey aynalar olarak tanımlanmaları lazım, ancak dili çarpıtmakta usta bir platform olan TikTok'taki yeni adı trafik aynaları oldu.
Jimenez-Cortes, aynaları hem bir selfie aracı hem de düşük maliyetli bir ev dekorasyonu olarak tanıtıldıkları TikTok'un her yerinde gördüğünü söyledi. Uygulamada 20 milyondan fazla görüntülenen #trafficmirror etiketi, #inspo, #roomdesign ve #aesthetic gibi etiketlerin yanında yer alıyor. Aynalar bazen 'sokak giyim' hesaplarından TikTok video özetlerine dahil ediliyor ve yorumcular tarafından "otobüs şoförü-core" olarak övülüyor.
Ayna satışları artmış, acaba neden?
Amazon aracılığıyla dışbükey aynalar satan Londra'daki bir trafik ve park güvenliği şirketi olan SNS Safety Ltd. direktörü Stylianos Peppas bir e-mailde "Son zamanlarda satışlarda gerçekten de hafif bir artış var" diye yazdı. Peppas aynaların iyi sattığını düşündüğünü çünkü insanların kendilerinin ve ailelerinin güvenliği konusunda giderek daha fazla endişe duyduğunu söyledi.
Ancak sosyal medyanın öyle ciddi bir motivasyona ihtiyacı yok. Şirketin küresel veri analizleri direktörü Swasti Sarna'ya göre Pinterest'te dışbükey ayna aramaları aralık ayında bir yıl öncesine göre dört kat daha yüksekti. Trafik aynalarının daha önce moda olmaması, cazibelerinin bir parçası. Ucuz, sıradan ve bir yatak odasında ya da Instagram feed'inde ucuzluğu, sıradanlığı ve çevresine uygunsuzluğuyla göze çarpan aynalar, paylaşılan fotoğraflara istenilen bir laubalilik katıyor.
#Nofilter bile yeteri kadar gerçekçi değil
Yıllar süren estetik ameliyatlarından kurtulmaya çalışan bir influencer'ı konu alan 2022 tarihli "Aesthetica" adlı romanın yazarı Allie Rowbottom, aynaların yüzü ve vücudu deforme etme şeklinin mükemmel görünme kaygısını azaltabileceğini söyledi. Facetune gibi paylaşımlarda gözenekleri pürüzsüzleştiren ve beli mümkün olanın ötesinde incelten uygulamaların yaygınlaşması, özgünlüğü vurgulayan bir #NoFilter tepkisini de beraberinde getirdi.
Ancak bu sözde gerçekliğin bir kısmı bile hala kendini manipüle etmeyi gerektiriyordu. Rowbottom, internette tuhaf görünmenin Z kuşağının her iki yaklaşımı da reddetmesi olduğunu söyledi. Yazar "2012, 2013 yıllarında Instagram'ın ortaya çıkışıyla başlayan geleneksel selfie döneminden çıktık" dedi.
Çarpıtılmış portrelerin tarihi sosyal medyadan öncesine dayanıyor. İtalyan ressam Parmigianino 1524 yılında Dışbükey Aynada Otoportre'sini yaptığında 21 yaşındaydı. Parmigianino resminde, elinin boyutunu abartan ve arkasındaki ufkun kavisli ve eğri görünmesini sağlayan iki berber aynası kullanmıştı.
Çok daha sonra, Nikon'un ilk balık gözü fotoğraf makinesi lensi 1962'de tüketicilerin kullanımına sunulduğunda, benzer görüntüler popüler kültürün bir demirbaşı haline geldi. 1960'larda balık gözü objektifler Jimi Hendrix ve Rolling Stones'un albüm kapaklarını fotoğraflamak ve Woodstock'un çılgınlığını yakalamak için kullanıldı. All the Streets Are Silent belgeselinin yönetmeni Jeremy Elkin, geniş açı görünümünün belki de en iyi Z kuşağı tarafından hem sevgiyle hem de ironik bir şekilde taklit edilen 1990'larla ilişkilendirildiğini düşünüyor.
90'ların modası geniş açılı lens geri döndü
Yönetmen Hype Williams, The Rain (Supa Dupa Fly) klibinde Missy Elliott'ın fütüristik kıyafetlerini ve Gimme Some More'da Busta Rhymes'ın birçok karakterini vurgulamak için balık gözü lensler kullandı. Lensin ultra geniş açısı hızlı hareket eden bir kaykaycıyı, Missy Elliott'ın Hummer'ının tamamını ya da Beastie Boysun olduğu bir çatıyı kapsayabildi. Elkin, balık gözü görünümünün Lorde ve Harry Styles'ın son albüm kapaklarına geri döndüğünü belirtti. Nispeten ucuz bir ekipmanla dramatik bir görünüm yaratan dışbükey mercek, genç, sinirli ve parasızlar arasında zamansız olan DIY ruhunu yakalıyor.
Yönetmen "Kaykay, müzik videoları ve bir otoparktaki aynalarda selfie çeken çocukların ortak noktası, yüksek prodüksiyon değerine ya da çılgın bir sahneye veya çılgın bir mekana ihtiyaç duymamalarıdır. Balık gözü lens, basit bir stüdyoyu bile heyecan verici bir şeye dönüştürebilir" dedi. Aynı mantık, Harry White'ın Temmuz ayında trafik aynasını paylaştığı ve 1 milyon 200 binden fazla izlenen TikTok için de geçerli.
TikTok'un en büyük derdi içerik çalanlar
Galler'in Cardiff kentinde ev dekorasyonu alanında içerik üreticisi olan 26 yaşındaki White, neredeyse ASMR tadındaki videoda aynanın koruyucu filmini sıyırıyor ve yumuşak yüzeyini dürtüyor. White, izleyicilerden aynaları nereden alabileceklerini soran mesajlar aldığını söyledi. White "TikTok'un asıl derdi, çok rekabet olması. Bir içerik üreticisinin videosu benimki gibi gerçekten iyi olduğunda diğer içerik üreticileri, ev dekor işi çok farklı olsa ve onların havasına uymasa bile videoyu çalmaya çalışıyor" dedi.
Bu deneyim, White'ın uygulamada ortaya çıkan dekor ve modadaki hızlı trend değişikliklerine ilişkin çekincelerini derinleştirdi. Aynalar, insanların onları satın alabileceği, bir iki video çekebileceği ve ardından hızlı moda onayı verince çöpe atabileceği kadar ucuz.
Trafik aynası eski trendler gibi gelip geçici değil
Geçmişin moda iPhone kamera aksesuarları zamana karşı pek de dayanıklı değil. Bir zamanlar elden eksik olmayan selfie çubuklarını kullanarak güzel bir açı yakalamaya çalışan kimse kalmadı. Trafik aynası varlığını sürdürse de sürdürmese de Rowbottom bunun ardındaki duygunun kalıcı olduğuna inanıyor. Rowbottom, "Ayna ya da iPhone ekranı aracılığıyla benliğin çarpıtılmış bir görüntüsüne yönelmek bir ıslah ve isyan eylemi, bu his (vibe) her dönem gençlik kültürü için de zamansızdır" diyor.
