İlk olarak 1937 yılında Uganda’da keşfedilen Batı Nil virüsü, sivrisineklerin taşıdığı ve hem insanları hem de hayvanları enfekte edebilen bir virüstür. Genellikle Culex türü sivrisinekler aracılığıyla yayılır ve en çok yaz ile sonbaharın başlarında görülür. Bu virüsün ana taşıyıcıları kuşlardır, ancak sivrisinekler vasıtasıyla insanlara da bulaşır. Batı Nil virüsü, doğrudan insandan insana geçmez. Virüs bulaşan kişilerde sinir sistemini etkileyerek menenjit, ensefalit ve nörolojik sorunlara neden olabilir.
Batı Nil virüsü nasıl bulaşır?
Batı Nil virüsü genellikle sivrisineklerin enfekte olmuş kuşlardan virüsü alıp insanlara ya da diğer hayvanlara bulaştırması yoluyla yayılır. Enfeksiyon riski özellikle yaz ve sonbaharın başında artış gösterir. Sivrisinekler, kirli su birikintileri gibi ortamlarda üreyip geceleri aktif hale gelirler. İnsanların sivrisinek ısırıklarıyla bu virüsü kapmaları mümkündür. Nadir durumlarda kan nakli, organ bağışı veya doğum sırasında anneden bebeğe geçiş gibi yollarla da bulaşma meydana gelebilir.
Belirtileri nelerdir?
Virüs bulaşan kişilerin çoğu, yani %80'i herhangi bir semptom göstermez. Bununla birlikte, enfekte kişilerin %20'sinde grip benzeri belirtiler ortaya çıkar.
En yaygın belirtileri:
- Baş ve sırt ağrısı
- Ani yüksek ateş
- Halsizlik
- Mide bulantısı
- Kusma
- İshal
- Kaslarda güçsüzlük
- Deride kızarıklık
- Lenfadenopati olarak bilinen lenf bezlerinin aşırı şekilde şişmesi
Genellikle hafif seyirli olan bu semptomlar bir hafta içinde iyileşir. Ancak ileri vakalarda nörolojik etkiler de görülebilir, bu da daha ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirken ölüme neden olacak kadar ciddi seyirli olabilir.
İleri vaka belirtileri:
- Boynu dik tutamama
- Santral sinir sistemi tutulumuna bağlı olarak uyuşukluk
- Zihin bulanıklığı
- Koma
- Konvülsiyon olarak bilinen geçici nörolojik işlev bozuklukları
- Menenjit
- Kas seyirmesi ve dışarıdan görülecek şekilde titreme
- Ensefalit
- Ataksi ve felç
İnsandan insana bulaşır mı?
Batı Nil virüsü, doğrudan insandan insana bulaşmaz. Virüs sivrisinek ısırıkları yoluyla yayılır ve esas taşıyıcılar kuşlardır. Ancak nadiren kan transfüzyonları, organ nakilleri ya da anneden bebeğe geçiş gibi yollarla da bulaşma olabilir. Ayrıca enfekte hayvanların kanıyla temas etme durumunda da virüsün bulaşması mümkün olabilmektedir.
Batı Nil virüsünden nasıl korunulur?
Batı Nil virüsüne karşı en etkili korunma yöntemi, sivrisinek ısırıklarından kaçınmaktır. Sivrisineklerin yoğun olduğu alanlarda uzun kollu kıyafetler giymek, geceleri dışarı çıkmamaya özen göstermek ve sivrisinek kovucular kullanmak korunma yolları arasında sayılabilir. Ayrıca, sulak ve sivrisineklerin üreyebileceği alanlardan uzak durmak da alınacak önlemlerden biridir. Özellikle virüsün yaygın olduğu bölgelere seyahat edenler, Bakanlık tarafından yayımlanan seyahat uyarılarına dikkat etmelidir.
Prof. Dr. Önder Ergönül Oksijen TV'de: Maymun Çiçeği nasıl bulaşır?