Covid-19’un tesirini yitirmeye başladığı Avrupa’da grip ve türevi solunum yolu rahatsızlıklarındaki ciddi artış hayatı olumsuz etkilerken birçok ülkede özellikle antibiyotik gibi ilaçların temin edilmesinde güçlükler yaşanıyor. Eski kıtada çok sayıda ülkede grip ve benzeri üst solunum yolu rahatsızlıklarının yanı sıra RSV adı verilen solunum yolu virüsü, başta çocuklar olmak üzere yetişkinlerin de hastalığı ağır geçirmesine neden oluyor.
Yüksek ateş, istifra ve eklem ağrıları gibi semptomlara yol açan solunum yolu rahatsızlıklarıyla mücadelede başvurulan ilaçların tedarikinde ise kıta genelinde sorunlar yaşanıyor. İlaç üretim maliyetlerinin yüksekliği dolayısıyla imalatın Avrupa dışında olması nedeniyle, Çin gibi ülkelerde Covid-19 önlemlerinin yol açtığı sıkıntılardan ötürü tedarik zincirinde aksamalar meydana gelebiliyor.
DSÖ'den uyarı
DSÖ’nün 23 Aralık’ta yayımladığı influenza güncellemesinde Avrupa’nın tamamını bünyesinde barındıran Kuzey Yarım Küre'de virüsün H3N2 türünün yaygınlaşması üzerine influenza vakalarının arttığı bilgisi paylaşıldı. Üye ülkelere Covid-19’un yanı sıra influenza virüsünün dolaşımının da yakından takip edilmesi tavsiyesi yapıldı.
Virüsün daha yaygın görüldüğü Kuzey Yarım Küre ülkelerine salgın nedeniyle hastaneye kaldırılma ve şiddetli enfeksiyon risklerini azaltmak için aşılama kampanyasını artırmaları çağrısında bulunuldu. Sağlık çalışanlarının ise virüsü tespit edebilmek için "ayırıcı teşhis" yöntemine başvurmaları, ülkelerinin ulusal yönergelerine göre test ve tedavi uygulamaları gerektiği belirtildi.
Avrupa ve Orta Asya’da influenza vakalarının artışta olduğu, Avrupa’da genellikle A(H3N2) türünün, Orta Asya’da ise A(H1N1)’in yaygınlaştığı kaydedildi.
Avusturya’da yarım milyon kişi gribe yakalandı
Sağlık ve Besin Güvenliği Ajansı (AGES), grip ve benzeri hastalıklara ilişkin resmi internet sitesinde 19-25 Aralık haftasında yapılan testlere göre ülke genelinde yaklaşık 479 bin kişinin bu hastalıklara yakalandığı bilgisini paylaştı. Üst solunum yolu hastalıklarının çocuk ve yetişkinlere göre farklı bir seyir izlediğine işaret eden uzmanlar, ortalama 4 gün süren rahatsızlığın ülkenin sağlık sistemini sarstığını belirtti.
500 ilaç tedarik edilemiyor
Avusturya Eczacılar Birliği, 15 Aralık’ta yaptığı açıklamada, antibiyotik başta olmak üzere 500 ilacın tedarik edilemediğini, ilaç üretiminin Avrupa dışında gerçekleştirilmesinin tedarik zincirinde sorun yaşanmasına yol açtığını bildirdi.
Yunanistan’da iki kişi hayatını kaybetti
Yunanistan Ulusal Kamu Sağlığı Kurumu (EODY) raporuna göre, 19-25 Aralık haftasında grip nedeniyle iki kişi hayatını kaybetti, 7 kişi yoğun bakımda tedavi altına alındı. Bir hafta boyunca yapılan testlerden yüzde 26’sında Covid-19, yüzde 14’ünde grip, yüzde 9’unda ise RSV virüsü teşhis edildi. Grip vakalarının da önceki haftaya oranla yükselişte olduğuna işaret edilen raporda, grip vaka sayılarının 0-14 ve 65 üstü yaş gruplarında Kovid-19 salgını öncesi 2019-2020 dönemi ortalamasına oranla daha yüksek olduğu vurgulandı.
260 ilacın yurt dışına satışı yasaklandı
Yunan basınında yer alan haberlerde grip vakalarının artması sonucu antibiyotikler, analjezikler ve ateş düşürücü ilaçların tedarikinde sıkıntı yaşandığı aktarıldı. Yunanistan Sağlık Bakanı Thanos Plevris, artan grip vakaları nedeniyle Avrupa genelinde yaşanan ilaç sıkıntılarına dikkati çekerek, 260 ilacın yurt dışına satışının yasaklandığını belirtti. Plevris, stok yapılmasını önlemek amacıyla ilaç depolarının da kontrol edildiğini bildirdi.
Polonya
Resmi verilere göre, 16-22 Aralık haftasında Polonya'da toplam grip vakası 296 bin 964 olarak kaydedildi. Hastalık, en çok 0-4 yaş grubunda görüldü. Bu dönemde bir kişi grip nedeniyle hayatını kaybetti.
İsviçre’de grip vakalarında artış
İsviçre genelinde de grip vakalarında artış yaşanıyor. Sağlık Bakanlığı'nın grip ve türevi hastalıklara yönelik paylaştığı grafikte 17-23 Aralık'ta yaklaşık 25 bin yeni vakanın kayıtlara geçtiği bildirildi. Federal Halk Sağlığı Ofisi'nin raporuna göre ise ülke genelinde üst üste iki haftada vaka sayıları iki katına çıktı. Grip vakalarında son birkaç yılın zirvesine Noel öncesi ulaşılırken normalde grip vakalarının ocak sonu veya şubatta yaşandığı kaydedildi.
Almanya’da "imece usulü yardımlaşma" tavsiyesi
Almanya'da artan grip vakaları, RSV virüsü salgını, Covid-19 salgını, personel eksikliği ve ilaç sıkıntısı, sağlık sistemini krizin eşiğine getirdi. Alman Tabipler Birliği Başkanı Klaus Reinhardt, Tagesspiegel gazetesine verdiği demeçte, bazı ilaçların temin edilmesindeki darboğaza dikkati çekerek, halkı "imece usulüyle birbirine yardım etmeye" çağırdı.
Ecza dolaplarındaki kullanılmayan ilaçların değerlendirilebileceğine işaret eden Reinhardt, "Sağlıklıysanız, stokta bulunan ilaçları hastalara vermelisiniz. İlaçlar için bir tür bitpazarı tarzı bir oluşuma ihtiyaç var" ifadelerini kullandı.
Hollanda
Hollanda'da artan grip vakaları, RSV virüsü salgını, çocuk hastanelerindeki yoğunluk ve ilaç sıkıntısı, sağlık sistemini zorluyor. Hollanda Sağlık Bakanlığına bağlı Ulusal Halk Sağlık ve Çevre Enstitüsünden (RIVM) yapılan yazılı açıklamada, ülkede grip epidemisinin yaşandığı ve aralık ayının başından bu yana grip vakalarında ciddi artış olduğu belirtildi. Açıklamada, 19-25 Aralık haftasında bir önceki yıla göre RSV solunum yolu virüsünün 4 kat fazla görüldüğü bildirilirken 2 yaşın altındaki çocuklarda RSV virüsünün 2021'nin aynı dönemine göre 2 kat arttığı ifade edildi.
Epilepsi ve migren ilaçlarında sorun
Hollanda Eczacılar Birliği (KNMP) Başkan Yardımcısı Nicole Hunfeld, Twitter’dan yaptığı açıklamada ilaç tedarikindeki sıkıntıların hastaları endişelendirdiğini ve ilaç arayan eczacılar için zaman kaybına sebep olduğunu belirtti. Hunfeld, NPO1 Radyosu’na yaptığı açıklamada, "İlaç ham maddeleri Çin’den geliyor ve buradan kaynaklı sıkıntı tüm tedarik zincirini etkiliyor" ifadesini kullanırken özellikle epilepsi ve migren ilaçlarında ciddi stok sıkıntısı yaşandığını kaydetti.
Fransa
Ulusal İlaç Ajansının (ANSM) verilerine göre, Fransa'da 2022'de yaklaşık 3 bin ilaçta tedarik sıkıntısı veya kıtlık yaşandı. Covid-19, solunum yolu hastalıkları ve grip salgınlarıyla karşı karşıya olan Fransa’da eczanelerde çocuklar için ağrı kesici ve antibiyotik bazlı ilaçlar bulmak zorlaştı.
Fransa Sağlık Bakanı Francois Braun, 28 Aralık 2022’de ülkede grip vakalarındaki ciddi artış nedeniyle yoğun bakım servislerinin doluluğuna dikkati çekti. Fransa Halk Sağlığı Kurumu'nun 28 Aralık’ta yayımladığı verilere göre, ülkede 2022’inin 51. haftasında grip veya grip sendromuyla acile gelenlerin sayısı 19 bin 242 oldu. Bu sayı, bir önceki haftaya göre yüzde 52’lik artışa tekabül ediyor.
İngiltere'de grip vakaları bir ayda 7 kat arttı
İngiltere Ulusal Sağlık Sistemi (NHS) verilerine göre, bir ay önce günde 520 kişi grip nedeniyle hastanelerde tedavi görürken geçen hafta günde 3 bin 746 kişi aynı sebepten hastanelerde tedavi altına alındı. Geçen hafta hastanelerde yatan hastaların 267'si yoğun bakımda tedavi görürken NHS, grip vakalarındaki artışın sağlık hizmetleri üzerinde baskı oluşturmaya devam ettiği uyarısında bulundu.
Geçen yıl aynı dönemde hastanelerde günde 34 grip vakası ve yatak doluluk oranının yüzde 86 olduğu kaydedilirken bu yıl bu oranın yüzde 93'e yükseldiğine işaret edildi.
"Korkularımız gerçekleşiyor"
NHS Ulusal Tıp Direktörü Prof.Dr. Sir Stephen Powis, grip vakalarındaki artışa ilişkin açıklamasında "Ne yazık ki bu son grip verileri, vakaların sadece bir ayda 7 kat artması ve Covid-19'un devam eden etkisinin sağlık personelini sert şekilde vurmasıyla 'twindemic' (Covid-19 ve grip salgınının aynı anda yaşanması) korkularımızın gerçekleştiğini gösteriyor" ifadelerini kullandı. Hastalanan NHS personelinin sayısı, geçen ay sonu itibarıyla yüzde 20 artarak 52 bin 556'dan 63 bin 296'ya yükseldi.
