Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi, Kars Aile Mahkemesinin topuk kanıyla ilgili kararının kaldırılmasını kararlaştırdı. Kars'ta bir çift, Yenidoğan Tarama Programı kapsamında bebeklerinden topuk kanı numunesi alınmasını reddetti. Bunun üzerine Kars İl Sağlık Müdürlüğü, "koruyucu ve destekleyici tedbir" talebiyle mahkemeye başvurdu. Kars Aile Mahkemesi ise müdürlüğün başvurusunu reddetti. İl Sağlık Müdürlüğü de bu kararı, istinaf mahkemesine taşıdı.
Dosyayı inceleyen Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi 11 Ekim'de, Kars Aile Mahkemesinin 20 Ağustos 2024 tarihli kararının kaldırılmasına ve dosyanın mahkemeye geri gönderilmesine oy birliğiyle karar verdi. 5. Hukuk Dairesi kararında İl Sağlık Müdürlüğünün dilekçesiyle ilgili şu bilgiler yer aldı: "Kars İl Sağlık Müdürlüğü vekili, istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkeme tarafından verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, Yenidoğan Tarama Programının toplum sağlığını korumaya yönelik koruyucu ve önleyici sağlık hizmetlerinden biri olduğunu, bu programla çocukların üstün yararı gözetilerek olabilecek en iyi sağlık düzeyine erişmelerinin amaçlandığını, bu süreçte yaşanabilecek her türlü gecikme nedeniyle bebekler için altın değerinde olan erken teşhis ve tedavi imkanının geri dönüşü olmayacak şekilde kaybedildiğini ve bu bebeklerin hayatın geri kalanında sağlık bir birey olma şanslarını yitirebildiklerini, yerel mahkemenin 'çocuğun sağlığı üzerinde yapacağı olumlu sonuçların ve olası bir teşhis ve tedavinin tıp otoritelerince tartışmalı olduğu' tespitlerinin son derece hatalı olduğunu, kararda yine alternatif tıp uzmanına ait olduğu iddia edilen, kanıt değeri bulunmayan bir görüşün gerekçeye esas olarak kullanıldığının görüldüğünü belirterek hükmün kaldırılmasını istemiştir." Hukuk Dairesinin kararında, yerel mahkemece duruşma yapılmaksızın evrak üzerindeki inceleme ile karar verildiği belirtilerek, "Taraf teşkili sağlanmaksızın, çocuğun yasal temsilcisinin ve ilgili kurumların hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilerek, soyut ve denetime elverişli olmaktan uzak gerekçelerle dosya üzerinden inceleme yapılarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir" ifadeleri kullanıldı.
Ne olmuştu?
Kars'ta ebeveynler K.S ile S.S, doğuştan zeka geriliği, beyin hasarı, kas hastalıkları ve ölümlere yol açabilen hastalıkların taranması için bebeklerinden topuk kanı alınmasını reddetti. Ailenin ikna edilememesi üzerine Sağlık İl Müdürlüğü konuyu mahkemeye taşıdı. Sağlık İl Müdürlüğü'nün talebini reddeden hakim Muhammed Koç, gerekçeli kararında çocuğun ebeveynlerinin topuk kanı vermeme özgürlüğü olduğunu savundu. Tıp doktoru olmayan ‘alternatif tıpçı‘ Aidin Salih’in eserlerine atıf yapan hakim Koç'un kararında, “WHO’nun (Dünya Sağlık Örgütü) güdülendirmesi ile neonatal (yenidoğan) tarama adı altında ne için yaptığı/yaptırdığı belli olmayan bir uygulama olması nedeniyle ve hegemonik bir dikteyle üye ülkelere dikte edilen bir uygulama olması nedeniyle talebin reddine karar verilerek hüküm kurulmuştur" ifadeleri yer aldı.
Topuk kanı taraması
Türkiye'de doğan her bebek, fenilketonüri, konjenital hipotiroidi, kistik fibrozis ve biyotinidaz eksikliği yönünden taranıyor. Taramalar sayesinde, bu hastalıklar nedeniyle oluşabilecek geri dönüşümü olmayan hasarlar engellenebiliyor veya etkileri azaltılabiliyor. Bebeklerde bu hastalıkların olup olmadığının araştırılması için topuk kanı örneğinin alınması gerekiyor. Topuktan alınan birkaç damla kan ile çocukların hayata sağlıklı bir şekilde başlaması sağlanabiliyor.
Kaynak: AA
