Ozempic gibi diyabet ilaçları, beyin üzerindeki etkileri nedeniyle alkol ve sigara dahil olmak üzere bağımlılıkları tedavi etmenin şaşırtıcı ve potansiyel olarak ezber bozan bir yolu olarak öne çıkıyor. Ozempic kullanan bazı kişiler, ilaca başladıktan sonra daha az içmek istediklerini veya sigarayı tamamen bıraktıklarını söylüyor. Araştırmacılar şimdi bu durumun ne kadar çok insan da geçerli olup olmadığını incelemeye başladı.
Uzun vadeli verilere ihtiyaç var
Nörologlar Ozempic ve kilo verme ilacı Wegovy'nin etken maddesi olan semaglutidin bağımlılık davranışını engellemede eski diyabet ilaçlarından daha güçlü olabileceğini umuyor. Bu eski ilaçlar hayvan çalışmalarında umut vaat ediyordu ancak insanlarla yapılan denemelerde karışık sonuçlar verdi. Doktorlara göre alkol kullanım bozukluğu için etkili bir ilacın halk sağlığı üzerinde büyük bir etkisi olabilir. Ancak bu durumdaki kişilerde yan etkileri ortaya çıkarmak için uzun vadeli verilere ihtiyaç olduğu ve Ozempic ve Wegovy'nin mevcut maliyetinin bu özel ilaçları geniş kullanım için pratik olmaktan çıkarabileceği konusunda uyarıyorlar.
Yıllarca obezite ile mücadele eden ve iki yıl önce kilosuyla bağlantılı potansiyel prediyabet için Ozempic kullanmaya başlayan Michael McCluskey 120 kilo verdi. İlaca başlamadan önce çok fazla içki tükettiğini belirten McCluskey, alkol tüketme dürtüsünü de kaybettiğini anlattı. Kanada, Nova Scotia'da yaşayan 59 yaşındaki başka bir hasta, diğer Ozempic kullanıcılarının raporlarını okuduktan sonra ağır içki alışkanlıklarının değiştiğini fark etti.
6 ay sonra değiştiğini gözlemledi
McCluskey genellikle günde dört ila beş kez içki içtiğini ancak Ozempic'e başladıktan sonra yılda sadece birkaç kez içtiğini söyledi. Geriye dönüp baktığında, ilacı kullanmaya başladıktan yaklaşık altı ay sonra değişimin başladığını tahmin ediyor. Ozempic gibi ilaçlar, bağırsaklardan doğal olarak salınan ve glikoz seviyelerini düzenlemeye ve açlığı bastırmaya yardımcı olan GLP-1 hormonunu taklit eder.
Nörologlar ve endokrinologlara göre bu hormon aynı zamanda beyin sapında doğal olarak üretilir ve dürtü kontrolü, hafıza oluşumu ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere birçok beyin bölgesinin aktivitesini etkiler. GLP-1'in beyin üzerindeki etkilerini inceleyen Güney Kaliforniya Üniversitesi'nde Nörolog Scott Kanoski'ye göre GLP-1 beynin ödül sisteminin motivasyon ve ödülle ilgili bir molekül olan dopamine verdiği tepkiyi azaltıyor.
Eski araştırmalar teoriyi destekliyor
Kanoski ve ekibi, bu değişikliklerin kemirgenlerde tıkınırcasına yeme benzeri davranışlarda azalmaya yol açtığını gösterdi. GLP-1 kategorisindeki iki eski diyabet ilacı olan exenatide ve liraglutide enjekte edilen fareler daha az yemek yiyor. Daha sonra bilim insanları, farelerin beyinlerine bir GLP-1 engelleyici enjekte ederek etkiyi tersine çevirdi ve ardından kemirgenler daha fazla yedi. Kanoski, bunun GLP-1 ilaçlarının beyinde etki ederek davranışı doğrudan etkilediğini gösterdiğini söyledi. Sadece gıda ve alkol değil; hayvan çalışmaları, kemirgenlerin GLP-1 ilaçlarıyla tedavi edildiklerinde bir dizi potansiyel bağımlılık yapıcı maddeyi daha az tükettiklerini göstermiştir.
Pennsylvania Üniversitesi Hemşirelik ve Tıp Fakültesi'nde bağımlılık üzerine çalışan bir sinirbilimci olan ve eski GLP-1 ilaçlarının kemirgenlerde kokain, opioid ve nikotin kullanımını azalttığını gösteren çalışmalar yayınlayan Heath Schmidt, "Çeşitli bağımlılıkların tedavisinde etkili olabilecek bir ilaç sınıfından bahsediyoruz: kokain, opioidler, nikotin, alkol, çok farklı farmakolojiye sahip tüm farklı bağımlılık yapıcı ilaçlar" dedi.
Geçen ay yayınlanan bir çalışmada semaglutidin farelerde ve sıçanlarda aşırı içme davranışını azalttığını gösteren bilim insanı Dr. Lorenzo Leggio, semaglutidi aşırı kilolu veya obez kişilerde test etmek için bu yıl ABD'de bir deneme başlatmayı hedefliyor. Kuzey Carolina Üniversitesi'nde yürütülmekte olan bir başka çalışma ise semaglutidi alkol kullanım bozukluğu olan ve aynı zamanda sigara içen kişilerde test edecek.
Ulusal Sağlık Enstitüleri'nde bağımlılık üzerine çalışan Leggio, ABD'de yaklaşık 30 milyon genç ve yetişkinin alkol kullanım bozukluğu olduğunu ancak bu durum için ABD Gıda ve İlaç Dairesi tarafından onaylanan üç ilacın herkeste işe yaramadığını söyledi.
Kopenhag Üniversitesi'nde psikiyatrist olan ve Danimarka'da semaglutid denemesi için alkol kullanım bozukluğu ve obezitesi olan 100 kişiyi test için belirleyen Dr. Anders Fink-Jensen, "Kesin bir şey söyleyebilmek için randomize kontrol verilerini beklememiz gerekiyor" dedi. Fink-Jensen araştırma için Ozempic ve Wegovy'yi üreten ilaç şirketi Novo Nordisk'in büyük yatırımcılarından Novo Nordisk Vakfı'ndan ve şirketin kendisinden fon alıyor. Birkaç yıl önce Fink-Jensen alkol kullanım bozukluğu olan kişilerde exenatide'i test ettiğinde, obez olan bir alt grupta plaseboya kıyasla içki içmeyi azalttığını, ancak bir bütün olarak deneme grubunda azaltmadığını tespit etti.
