Scientific American, obezite ilaçlarının yükselişini Viagra ile karşılaştırdı. Viagra, 1998 ylında FDA onayı aldıktan sonra üreticisi Pfizer ve yatırımcılarına bol miktarda kazanç sağladı. Başlangıçta özellikle erektil disfonksiyon için onaylanmış ve pazarlanmış olmasına rağmen Pfizer, hapı bir yaşam tarzına dönüştürmek için agresif pazarlama stratejisi kullandı. Bu stratejinin obezite enjeksiyonlarında da kullanılması beraberinde bazı sorunları getirebilir.
Hastalıkların teşhis ve tedavisini engelledi
Erektil disfonksiyon ilaç pazarı 2022'de 2,6 milyar dolar değerindeydi. Pazarın 2032'ye kadar 5,1 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Viagra çoğu ülkede reçetesiz satılabildiği için bu durum cinsel işlev bozukluğunun altında yatan nedenin teşhis ve tedavi edilmesini zorlaştırıyor.
Viagra’nın popülerliğine benzer bir patlama da obezite enjeksiyonlarında yaşanıyor. Wegovy ve Ozempic markalarının ön planda olduğu obezite ilaçları, Viagra'nın geçmişindeki olumsuzluklarıyla (diyabet veya kalp hastalıkları için tedavi edilmeyen insanlarla) karşılaştırıldığında etik ve finansal bir girdap yaratacak. İlaç, benzer zayıflama ilaçlarıyla birlikte, son birkaç yılda popüler hale geldi. Obezite ilaçlarında da tıpkı Viagra gibi şüpheli pazarlama, şüpheli çevrimiçi satışlar ve hastalığın altında yatan nedenlerin ele alınmasındaki başarısızlıklar maliyet sorunlarını beraberinde getiriyor.
2030’da 1 milyar kişinin obez olması bekleniyor
Dünya üzerindeki birçok kişi tehlikeli seviyede şişman. Örneğin ABD’deki yetişkinlerin yüzde 42’si obez kabul ediliyor. Obezite oranları çocuk ve ergenler arasında da hızla artıyor. 2030 yılına kadar bir milyar insanın obez olacağı varsayılıyor. Bugüne kadar hiçbir ülkede obezitenin artışını yavaşlatan bir hamle yapmadı.
Kilo verme savaşındaki en büyük gelişme 2021 yılında FDA’nın Wegovy'yi obezite ile ilişkili kronik hastalıkları özel olarak tedavi eden ilk enjekte edilebilir ilaç olarak onaylamasıyla yaşandı. İlaç obez veya aşırı kilolu olan ve yüksek tansiyon, tip 2 diyabet veya yüksek kolesterol gibi kiloya bağlı en az bir sağlık sorunu olan yetişkinler için geliştirildi.
Tedarik yarışı başladı
Dünya artık sadece obeziteyi tedavi etmek için değil, kilo yönetimi için de enjeksiyon kullanma ağına girdi. Öyle ki ilacı reçete olarak yazdırmak için başvuranların sayısı arttı, obez olarak nitelendirilmeyen Hollywood ünlüleri bile tedarikçi arayışına girdi. Ozempic, Mounjaro ve Saxenda gibi kilo vermeye yardımcı olan diğer enjeksiyonlar, Aqualyx, Lipodissolve gibi FDA onaylı olmayan çeşitli ürünler; özel eczaneler ve klinikler tarafından hazırlanan karışımlarla birlikte hızla pazara girdi. Ardından, 8 Kasım 2023'te FDA, Mounjaro'yu üreten Lilly'ye yeni kronik kilo yönetimi ilacı Zepbound'u satma/pazarlama onayı verdi.
Viagra’nın yükselişiyle benzerlik gösteriyor
Dünya artık obezite kontrolü için değil, istediğini yedikten sonra kilolarını korumak için enjeksiyon kullananların arttığı bir döneme giriyor. Bu eğilim, başlangıçta erektil disfonksiyon için olan ancak şimdi sadece cinsel heyecan için kullanılan Viagra’nın yükselişine benziyor.
Şu anda yetişkinler için onaylanmış olan bu ilaç yakında başka gruplar tarafından da (özellikle de işleri için kilosunu korumaya çalışanlar ve hatta çocuklar) reçete onayı olsun ya da olmasın kullanılmaya başlanacak. Ayrıca, dış görünüşlerine çok önem veren, diyetlerini ve yaşam tarzlarını değiştirmeyen ya da değiştiremeyen kişiler tarafından kilo alımını önlemek için de kullanılabilirler. Bu faktör de dünyadaki hemen her insanı kapsıyor.
Şimdiye kadarki en pahalı savaş
Öte yandan ülkeleri enjekte edilebilir ilaçlara mahkum etmenin muazzam bir maliyeti var. Bir kişinin aylık enjekte edilebilir ilaç tedariki ABD’de yaklaşık 1.000 dolara mal oluyor. Bir ya da iki doktor ziyareti de eklendiğinde tedavinin maliyeti yılda 15.000 doları bulabilir. ABD’deki hastaların 3’te 1’inin bu ilaçları kullanacağını varsayarsak yıllık maliyet 1,5 trilyon doları buluyor. Rekabetin fiyatları düşürdüğünü ve daha az kullanıcı olduğunu varsaysak bile, kiloya karşı verilen tıbbi savaş şimdiye kadar verilen en pahalı savaş olacak.
Ancak maliyetlerden daha önemli bir sorun var: Enjekte edilebilir ilaçları yıllarca kullanmanın sonuçları ne olacak? Çocuklar için riskler nelerdir? Etkisi ne kadar devam edecek? Uzun süreli kullanım riskleri neler
Viagra konusunda çıkarılacak en net sonuç
Dünyanın obezite ilaçlarının yayılmasıyla ilgili Viagra’dan çıkaracağı sonuç; servet kazanma şansı garantiyse, fiyat, uygun tıbbi denetim, sorumlu pazarlama ve hastalığın altında yatan nedenlere dikkat edilmesi gibi faktörlerin görmezden gelindiği.
