Regl dönemindeki aşırı kanama ve şiddetli ağrı artık kadınların hayatını çok daha fazla etkileyebiliyor. Harvard’lı akademisyen Trisha Pasricha, Washington Post için kaleme aldığı yazıda okuyuculardan da gelen soruları yanıtlayarak bu duruma ışık tuttu.
Soru: Ne sıklıkla regl olmam gerekiyor? Bunun 28 günde bir olduğunu duydum ancak adet döngüm bazen daha uzun veya daha kısa oluyor. Adet dönemlerimin normal olup olmadığını nasıl anlarım?
Cevap: Bir adet döneminin normal olmasının anlamı o kadar değişkenlik gösteriyor ki birçok insanın emin olamamasına şaşmamak gerek. Ortalama bir Hollandalı kadını ele alalım: Hayatında yaklaşık 450 defa adet olabilir (bu, regli görmekle geçirilen tam sekiz yıldan fazla bir süreye denk gelebilir) Ancak Mali'deki Dogon halkı gibi hamilelik oranının yüksek olduğu nüfuslardaki kadınlar bunun küçük bir kısmını (yaşamları boyunca tahminen 100 dönem) yaşayabilirler.
Bilim insanları, toplam yaşam süresindeki bu artışın, gelişmiş ülkelerde hamilelik veya emzirmeye (her ikisi de adet geçirmeyi baskılayan fizyolojik durumlar) daha az zaman harcanması nedeniyle meydana geldiğini tahmin ediyor. Üstelik menarş olarak da adlandırılan adet başlangıcı, önceki nesillere göre daha genç yaşlarda gerçekleşiyor. Bu çok önemli çünkü regl dönemindeki aşırı kanama ve şiddetli ağrı, artık kadınların günlük hayatlarını çok daha fazla olumsuz anlamda etkileyebiliyor.
Normal regl nedir?
Peki tüm bunlar ne anlama geliyor? Normalin ders kitaplarında bir tanımı var ve sizin bünyenize göre bir normal olan da var. Bazen bu ikisi örtüşür, bazen örtüşmez. Ancak Uluslararası Jinekoloji ve Doğum Federasyonu'nu normal adeti tanımlamak için (International Federation of Gynecology and Obstetrics) bu parametreleri kullanıyor:
- Normal adet döngüsü her 24 ila 38 günde bir gerçekleşir
- Kanama sekiz günden uzun sürmez
- Dokuz günden fazla olmayan bir kaymayla, bir miktar öngörülebilirlikle ortaya çıkar (26-41 yaş arası kadınlar için bu süre yedi günden fazla olmamalıdır)
- Kan kaybının miktarı olağandan fazla görülmemeli
Sonuncu madde biraz zor görünebilir. Sonuçta kadınlar, ne kadarının çok yoğun ve fazla olduğunu nasıl bilecek? Doktorlar, kanamanın kendisini rahatsız edecek kadar fazla olması durumunda hastanın kendilerine bilgi verilmesini beklerler. Kan kaybının normalden daha yüksek olduğuna dair diğer bazı ipuçları şunlardır:
- Ped veya tamponu 1-2 saatte bir değiştirmek
- Gece boyunca sık sık ped değiştirmek
- 2 cm'den büyük pıhtılar görmek
- Kansızlık teşhisinizin olması
Ancak tüm bu parametreleri inceledikten sonra neyin normal olduğu yine sizin vücudunuza ve doktorunuza bağlıdır. Oregon Sağlık ve Bilim Üniversitesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Profesörü Alison Edelman, "Bu daha çok insanların adet dönemini nasıl iyileştirebileceğimiz ve rahatlatabileceğimizle ilgili. Eğer bir şey sizin için işe yaramıyorsa, adetiniz normal olsa bile, bu konuyu doktorunuzla konuşmanız gerekir" dedi.
Adet ağrıları nasıl tedavi edilir?
Şiddetli adet ağrıları ve sancılar için göz önünde bulundurulması gereken bir faktör, ilaçlarınızın zamanlaması. Ağrı kesici ilaçlar, adetin başlangıcında vücut tarafından üretilen ve ağrılı rahim kasılmalarına neden olabilen prostaglandinleri hedef alır.
İlaç işinize yaramıyor mu? Edelman'a göre bunun nedeni çoğumuzun ağrı yaşadığımız anda bu ilaçları almaya alışkın olmamız ve etki etmemesi olabilir, ancak bu noktada kasılmaya sebep olan prostaglandin seviyeleri zaten oldukça yüksek olur. Bunun yerine bazıları, ağrılar başlamadan önce adet döngüsünde bir veya iki gün ilaç alınmaya başlanmasını tavsiye ediyor. Yine de her ilaç herkeste işe yaramayabilir. Ağrılı sancıları kontrol etmeye ve bunların neden olduğunu anlamaya yardımcı olacak yöntemler için doktorla daha ayrıntılı olarak konuşulmalı ve doktora danışılmadan ilaç alınılmamalı.
Regl dönemi neden düzensiz olur?
Bazı aylarda adet olunamayabilir. Bu tek başına önemli bir endişe nedeni yaratmayabilir, ancak takip etmek önemli çünkü düzensiz adet dönemleri belirli sağlık durumlarının bir işareti olabilir. Telefonda bir adet dönemi izleme uygulaması, bir e-tablo, bir dijital takvim veya eski moda bir kağıt takvim kullanılmalı.
Hamilelik: Hamilelik her zaman adet gecikmesinin nedenleri listesinin başında gelir. Cinsel açıdan aktif kişiler hamilelik testi yaptırmalı. Kişi hamileyle bile ilk çeyrekte hâlâ lekelenme yaşanabileceği unutulmamalı.
Endometriozis: Bu, rahim dokusunun rahim dışında büyüdüğü son derece ağrılı bir durum. Üreme çağındaki kadınların yaklaşık yüzde 10'unu etkilemesine rağmen anormal kanamaya neden olabilir ve eksik tanı konulabilir.
Diğer durumlar: Regl dönemininde düzensizliğe neden olan diğer bazı olaylar arasında stres (seyahat etmek veya büyük bir sınava hazırlanmak gibi), aşırı egzersiz, kiloda büyük değişiklikler, düzensiz beslenme, akut bir hastalık ve tabii ki hamilelik, emzirme, ergenlik ve menopoz yer alır.
Aşı: Kadın hastalıkları profesörü Edelman ve ekibinin çalışmalarında gösterildiği gibi, corona virüs aşısının adet süresinde küçük bir geçici artış ve biraz daha ağır adet görme riski ile ilişkili olduğunu hatırlamakta fayda var. Kendisi, bu değişikliklerin genellikle aşılamadan sonraki ilk adet döngüsünde çözüldüğünü ifade ediyor ancak halkın diğer olası yan etkiler kadar bunlardan da haberdar olması gerektiğini düşünüyor. Edelman, "Aşı nedeniyle ateşinizin yüksek olacağını beklemiyorsanız ve birdenbire aşı nedeniyle ateşiniz yüksekse, gerçekten bir şeylerin ters gittiğini düşünürdünüz. Ancak bu bilgiye sahip olmanın bir miktar öngörü sağlayabilir” diye ekledi.
Ağrı seviyesi uzaktan gözlenmeli
Regl döneminde ağır kan kaybı yaşayan kişiler genellikle bunun normal olduğunu düşünürler çünkü anneleri ve kız kardeşleri de aynı semptomlara sahip olabilir. Acıyı normalleştirmememiz gerçekten önemli. Biraz geriden bakarak belirtilerinizi uzaktan değerlendirin. Eğer sizi günlük aktivitelerinizi yapmaktan (daha az keyif almaktan) alıkoyuyorlarsa, doktorunuzla konuşmayı ertelemeyin.
